RRËSHQITJE DREJT HESHTJES, KLITHMA E NJË DERE, NGA PIKAT E SHIUT, ZËRI, SHIGJETAT E ERRËSIRËS, RITMI KOMPOZON UDHËN, SUPOZIM PËR MËNGJESIN QË VJEN, HISTORIA DO VAZHDOJË
Mai Văn Phấn
Përkthimi dhe Hyrja nga Dr. Gjekë Marinaj
Tiến sỹ Gjekë Marinaj dịch
sang Anbani ngữ

Tranh của Tarsila do Amaral
RRËSHQITJE DREJT HESHTJES
Në një zgavër të heshtur
unë
po rrëshqas drejt heshtjes me të tjerët.
Vë veshin mbi direktivat e ndritura
t'i dëgjoj më kot
vetëm gjeste dridhmash shtrembëruese
bazuar në sytë dhe buzët e tyre
besoj të jenë ose përsëritje
ose proklamime.
Kujtimet ndalohen në shurdhi të plotë
një mur i zi hedh shtat
shtrati i lumit mbushet me mjegull
arteret nxjerrin fiskla
figurat prej dylli
fshijnë zjarr të zi nga sytë e tyre.
Muri i papërshkueshëm nga zëri
dhe shurdhimi i njohur në mes
Shohim njëri-tjetrin përmes tyre
sa më shumë rënkojmë
aq më larg njëri-tjetrit gjendemi.
Me sy në njeri-tjetrin
ju dhe unë
rrëshqasim me shpejtësinë e dritës
godasim hapësirën e zbrazët para vetes.
Im trôi
Trong hốc lặng
tôi
im trôi với bao người.
Áp tai vào đường viền sáng
Lén nghe cũng chẳng được gì
những cử động co giật run rẩy
qua ánh mắt khóe miệng
đoán ra sám hối
hay
tuyên ngôn.
Ký ức câm đặc chậm chạp
dựng dậy vách đen sừng sững
sương mù tràn bờ
đứt những động mạch
hình nhân sáp nến
mắt rụi lửa đen.
Bức tường cách âm đã cũ
và cả sự ù đặc hôm nay
dẫu có nhìn xuyên thấu
càng gọi lại càng xa.
Nhìn nhau
Em và tôi
vùn vụt trôi
lay đập khoảng không trước mặt.
KLITHMA E NJË DERE
Ushton në ëndrrën time si një gjëmë
në shtratin tim të vjetër
rishfaqet fusha e gjerë
era e dheut të vobektë ngrihet në shiun e errët
përzier brenda rrogoztës dhe qilimit mjaltor
një lejlek qafë përkulur
zhytet në rrjetën e një pellgu
përmes shpateve të sapo lëvruara në brazda avulluese
pluhurat më mbushin veshët
karkalecat e detit dhe peshqit më gjarpërojnë nëpër duar
hapat e mëdhenj të njerëzve e qesin dheun në lumë
mundohem ta marr veten por dremitëm në jerm
para vetëtimës shkrep tingulli i kazmës
dhe para saj
pemët i kthejnë rrënjët në kthetra me neveri
vetëtimat shkrepin pa ushtimë
hedhur mbi mprehtësinë e një tehu të ngushtë
klithma e një dere venitet
duke hapur një shteg.
Tiếng kẹt cửa
Vọng trong cơn mơ thành tiếng
sét
trên giường cũ
mặt đất rộng lại về
mùi ruộng ải dâng mưa mù mịt
quyện vào mồ hôi chiếu chăn
phận cò
chìm trong màn trũng
thoai thoải sá cày vừa gối
phù sa bồi ngập lỗ tai
lòng tay lao xao tôm cá
người đi sạt đất lở bờ
cố trấn tĩnh và nhớ trong mê sảng
trước tiếng sét là tiếng cuốc
trước nữa là cây bén xuống vực sâu
tiếng sét đi không còn vọng
thông với vực sâu lối hẹp
tiếng kẹt cửa réo vang
mở con đường.
NGA PIKAT E SHIUT
Përmes ajrit me shumë perspektiva
Pikat e shiut bien të prera dhe të mprehta
Qielli me kaltërsi të lehtë është njollosur
Në vegim horizonti e humbi kthjelltësinë.
Hezituese të thyhen, ca pika shiu hynë brenda meje
U kthyen në guralecë dhe më përshkuan gjithë trupin
Ulërima e gjakut në duart e mia prej merkuri
Është asht[ashk?] e lëkurë ose gurë gëlqeror që
vetëdigjet.
Gurgullon. Plasaritet. Është në djegie.
Nxehtësia ngjitet lart në qiell me inat
Ankthi nuk ka më domethënie
Ndryshimi e ka shtypur kapacitetin.
Nuk ka kohë për reflektim, nuk ka kohë për kuptim,
Jam mbytur, shpëlarë dhe tretur në shi
Befasisht e shoh vetën në qarjet e të tjerëve
Gojët e tyre në formë embrioni, farëzojnë dhe thekin...
Từ
hạt mưa
Xuyên
qua tầng không quá nhiều tầm nhìn
Những
hạt mưa rơi xuống sắc nhọn
Bầu
trời xanh lơ vừa bị hoen thẫm
Phút
chốc xóa mờ ước lệ chân mây.
Không
chịu tan hạt mưa rơi vào ta
Thành
sạn sỏi chạy khắp cơ thể
Tiếng
máu gào trong bàn tay thủy ngân
Là
thịt xương hay đá vôi âm ỉ.
Sủi
bọt. Rạn nổ. Vụn nát
Hơi
nóng bốc cao ngùn ngụt giữa trời
Nỗi
khắc khoải không còn ý nghĩa
Sự
đổi thay vượt quá sức mình.
Chưa
kịp đắn đo, chưa kịp tưởng tượng
Đã
chìm trong mưa, đã cuốn theo mưa
Bỗng
nhận ra mình trong tiếng kêu người khác
Những khẩu hình tựa phôi thai, miệng hạt, nhụy hoa...
ZËRI
Kur zgjohem
Më ngjan se dëgjoj një zë
Akoma nuk e di se nga vjen...
Se nga shkon...
Burimi jashtë ndoshta është gati të rrjedh në përrua
Nektari i luleve tani mund të ngjitet pas këmbëve të
bletëve
Buzët dëshirojnë të kthehen në këmbë që të ecin mbi
lëkurë
Gjuhët e zjarrta lakmuese kanë mall për një fshehtësi...
Mjafton vetëm kaq
Të lindësh një zë
Të bësh kontradiktë temash, përkufizimesh
Për të cilat kam dëgjuar dhe kuptuar?
Kur bredh rrotull dhe humbas në një vend të vjetër
Toka atje akoma ha heshtje në çdo vakt
Heshtja e shqyer nga dhëmbët e mia më bën të belbëzoj
Kur kthehem dhe vrapoj
Këmbët e mia nuk krijojnë tinguj.
Giọng nói
Vừa tỉnh dậy
Tôi ngỡ nghe giọng nói
Chưa biết từ đâu...
Vang vọng đi đâu...
Hình như nước ngoài kia sắp chảy
xiết
Nhụy hoa trong vườn dính được
chân ong
Đôi môi muốn mọc chân chạy trên
da thịt
Lưỡi lửa thèm thuồng nhoài đến chân rơm...
Chỉ thế thôi ư?
Mà sinh ra giọng nói
Thế thì trái với các định
nghĩa, tiêu đề
Tôi đã học, tôi nghe.
Khi tha thẩn lạc vào chốn cũ
Đất vẫn ăn từng bữa những âm thầm
Nỗi âm thầm vò xé trong hàm răng
làm tôi vùng bỏ chạy
Không có tiếng vang nào bởi các
ngón chân.
SHIGJETAT E ERRËSIRËS
nga imagjinata
dhe ambiciet
nxjerrë jashtë shigjetat
dhe shkoj në kërkim të shënjestrës së ditës.
rreth meje sillen gjëra të palëvizshme
përtej zambaku i ujit tërhiqet mbrapa për tek fundi i
lumit
përtej fëmijë lakuriq vrapojnë drejt meje
Hallet për më se dyzet vjet
ua kam në shënjestër sikur të isha në ëndërr.
shigjetat skicojnë fluturimet e tyre të ndritshme
përmes hapësirës dhe kohës
përmes filozofeve dhe vizioneve të botës
besoj se e kam goditur objektivin.
kur shikoj poshtë tek këmbët e mia
Shoh errësirën të paloset më trashë në muzg
befasi shoh kaq shumë vrima -
kandilat e rrisin dritën në lumë.
Mũi tên bóng tối
Từ
tưởng tượng
Và
niềm khát vọng
Tôi
rút những mũi tên
Ra
đi tìm đích cho ngày.
Quanh
tôi những tấm bia bất động
Đây
ngó sen vời vợi đáy hồ
Kia
lũ trẻ trần truồng chạy vào tôi hơn bốn mươi năm trước
Tôi
mù mờ ngắm những mu mơ.
Từng
mũi tên vạch đường bay vun vút
Xuyên táo chiều
không gian thời gian
Xuyên táo nhân
sinh quan và thế giới quan
Và tôi tin mình
bắn trúng đích.
Khi cúi xuống
dưới chân hoàng hôn
Thấy bóng tối đã
xếp dày hơn trước
Chợt phát hiện
thấy rất nhiều lỗ thủng
Những ngọn đèn
vừa thắp trên sông.
RITMI KOMPOZON UDHËN
Mendja e njeriut shtegton
Ku hijet kanë varrosur thellë hijet
Mbeturinat janë te etura për zjarr
Yjet ecin në gjumë
Rrëzohen mbi vesën e hollë.
Gjethet e hidhura zvarriten mbi qymyrin përvëlues
Me frymë gjilpërat e pishave endin boça pishe
Dikush po lë mënjanë valixhen e udhëtimit.
Hijet që fshihen në materiet antike
Akoma dridhen nga frika kur u thirret emri
Lotët mjegullojnë epokat.
Në një lëvizje irracionale
Toka kthehet përmbys të mbështesë argjinaturën
Një shtëllungë prej tymi të bardhë ngrihet lart
Një rrëshqitje dheu merr jetë nga vdekja e gjetheve.
Hone të thella hapen në gjoksin e njeriut
Duke shfaqur shtigje arteriale
Korruptuar nga shumë maja çatish
Me gëlqere të njollosur dhe mure të mykura
Brenda nga ku dëgjohet goditja e zërit të shurdhët.
Nhịp điệu vẽ lối đi
Khuấy động trí nhớ
Nơi bóng râm chôn chặt bóng râm
Và mục nát khát cơn hỏa hoạn
Bước mộng du các vì sao
Còn đó sương thưa bập bõm.
Lá đắng trườn qua than bỏng
Trong hơi thở lá thông khâm liệm quả thông
Ai đang cất hành trang khăn gói.
Bóng đen nép vào cổ vật
Còn run sợ lúc gọi tên
Nước mắt nhòe mờ niên đại.
Trong vận động phi lý của đất
Sấp mình nâng đỡ con đê
Làn khói trắng cuộn lên
Thác đổ từ tầng lá rụng.
Huyệt sâu mở trong ngực
Hiện lên đại lộ vòng quanh
Bê bết dính bao mái nhà lộn ngược
Vết ố tường vôi mạng nhện giăng
Âm ỉ bên trong tiếng gõ
Hối thúc chạy về cánh cửa.
NDALIM TË MENDUARI...
...në një kohë kur timoni u prish
në ato makina që u kishte skaduar vlefshmëria
retina u hap njëherësh të fuste vdekjen në qefin
gati
ku kufizimet filluan dhe mbaruan
optimist dhe vajtues
befas shpirti iku prej meje
një krah zogu shkëlqeu si shpatë gjatë tretjes në ajër
si pluhur...
Më keq qe kur trupit iu desh të kthehej
ose në diamant ose në plastik.
Dừng lại để suy nghĩ...
... tại thời khắc mất lái
giữa những chiếc xe quá hạn sử dụng
võng mạc đột mở khâm liệm cái chết
sẵn sàng
nơi ranh giới tiếp diễn và kết thúc
lạc quan và bi đát
lóe sáng tinh thần tôi vụt thoát
cánh chim loang loáng như gươm tung lên
như bụi...
bét nhất là thân xác phải biến thành
kim cương hoặc chất dẻo.
SUPOZIM PËR MËNGJESIN QË VJEN
Në pleqërinë e tij, fjalët e pakta
As të trishtuara as të zemëruara
Qëndron tërë natën duke gdhendur vija në një pellg balte?
Nuk guxon të përgjumet
Sepse është mungesë vigjilence
Karkalecat dhe gjinkallat mund t'i hyjnë në bark.
I bëj një stivë drush që të shtrihet mbi to kur të
vobeket
Aty pranë i lë edhe një gotë ujë...
Pastaj drita e herët e diellit do e shoqërojë
Në reagimin e tij kundrejt shpatit të malit
Përball me një liqen të hapur gjerësisht.
Ose është fshirë toka me të gjitha shenjat
Ose unë jam bërë rrenacak dhe shpikës i keq
Mund të jetë që nën agimin e errët
Peshqit e zinj vihen palë-palë
Tek era i var një grep të mprehtë peshku.
Giả thiết cho buổi sáng hôm
sau
Về già ông ít nói
không buồn, không giận
suốt đêm ngồi buông câu bên vũng
bùn
để di dưỡng tinh thần?
Không dám ngáp
bởi mất cảnh giác
cào cào, châu chấu sẽ chui vào
bụng.
Tôi xếp củi để ông dựa lúc mỏi
đặt bên cạnh chén nước.
Rồi nắng sớm sẽ cùng ông
tựa vào chân núi lớn
trước mặt mở hồ nước rộng.
Hay mặt đất xoá mọi dấu vết
Tôi thành kẻ buôn điều, bịa chuyện.
Có thể dưới bình minh đen
chất ngất những con cá đen
Gió móc vào ông lưỡi câu có ngạnh.
HISTORIA DO VAZHDOJË
Një bubazhel zvarritet rreth meje dhe më thotë
vetëm mishërohuni me këta tre muaj
në jetën e shkuar ke qenë njeri me dinjitet
Me dinjitet, po pse ta pranoj një fat të shtypur?
Nuk besoj në stringla të varura në shtyllakë të derës
Atëherë ku është
dëshmitari? ku janë provat?
Bubazheli zgjon një anëtar të përleshur
Në rregull, vetëm kape fatin nga krahu
që mbërrin përtej dritares me hekura
ose që zgjatet për një koktej elegant
kundrejt gojës së gjerë të një njeriu të hajthëm
që nxjerr hapa të gjatë dhe ka gjunjë të fortë
Më duhet të vazhdoj të imagjinoj
që të mos tallem nga të tjerët si i verbër
bubazheli dhe unë kemi një seminar shkencor
të dy mbajmë maska prej garze, shijojmë lule
vëmë gracka zogjsh, tejkalojmë vijën e pasojave
tërësisht të djersitur, parathënës
Nga ky moment bubazheli dhe unë jemi të arsyeshëm
Ai zvarritet jashtë, unë jam pa ndjenja
Ai bren, unë përmbytem
Ai ngjitet mureve, unë zemërohem
Ai sekretohet, unë mashtroj
Ai mban erë, unë jam i pacipë
Ai ka pretendime, unë i bej shteg
Ai kapardiset, unë jam kokëfortë
Chuyện còn dài
Con gián bò quanh tôi và nói
vừa đầu thai được ba tháng tuổi
kiếp trước từng là người đàng hoàng
Đàng hoàng sao chịu phận xẹp lép?
Tôi không tin và đu lên khung cửa
Thế nhân chứng đâu? Vật chứng đâu?
Con gián giơ một chân lông lá
Ừ, thì tạm coi đây là cánh tay
đang chới với qua ô cửa sắt,
hay chìa ra từ vạt áo sang trọng
của người miệng rộng, lưng thuôn
bước đi xoải dài, gối cứng
Tôi phải tiếp tục tưởng tượng
kẻo bị kẻ khác chê là mù
tôi và con gián cùng hội thảo khoa
học
cùng đeo khẩu trang, cùng ngắm hoa
cùng bẫy chim, cùng khắc phục hậu
quả
cùng lau mồ hôi, cùng tiên tri
Con gián và tôi từ giờ sòng phẳng
Nó chui ra. Tôi vô cảm.
Nó gặm nhấm. Tôi ngập chìm.
Nó leo tường. Tôi thù vặt.
Nó bài tiết. Tôi ăn gian.
Nó hôi xì. Tôi lì lợm.
Nó dò xét. Tôi mở đường.
Nó nghênh ngang. Tôi
u muội
(Rút từ tập thơ "Zanore
në vesë/ Những nguyên âm trong sương sớm”, Nxb.BOTIMET M&B Anbani,
4/2014)