Mai Văn Phấn
Përkthimi dhe Hyrja nga Dr. Gjekë Marinaj
Tiến sỹ Gjekë Marinaj dịch sang Anbani ngữ





Tranh của Tarsila do Amaral 

 

RRËSHQITJE DREJT HESHTJES

 

 

Në një zgavër të heshtur

unë

po rrëshqas drejt heshtjes me të tjerët.

 

Vë veshin mbi direktivat e ndritura

t'i dëgjoj më kot

vetëm gjeste dridhmash shtrembëruese

bazuar në sytë dhe buzët e tyre

besoj të jenë ose përsëritje

ose proklamime.

 

Kujtimet ndalohen në shurdhi të plotë

një mur i zi hedh shtat

shtrati i lumit mbushet me mjegull

arteret nxjerrin fiskla

figurat prej dylli

fshijnë zjarr të zi nga sytë e tyre.

 

Muri i papërshkueshëm nga zëri

dhe shurdhimi i njohur në mes

Shohim njëri-tjetrin përmes tyre

sa më shumë rënkojmë

aq më larg njëri-tjetrit gjendemi.

 

Me sy në njeri-tjetrin

ju dhe unë

rrëshqasim me shpejtësinë e dritës

godasim hapësirën e zbrazët para vetes.

 

 

 

 

 

Im trôi

 

 

Trong hốc lặng

tôi

im trôi với bao người.

 

Áp tai vào đường viền sáng

Lén nghe cũng chẳng được gì

những cử động co giật run rẩy

qua ánh mắt khóe miệng

đoán ra sám hối

hay tuyên ngôn.

 

Ký ức câm đặc chậm chạp

dựng dậy vách đen sừng sững

sương mù tràn bờ

đứt những động mạch

hình nhân sáp nến

mắt rụi lửa đen.

 

Bức tường cách âm đã cũ

và cả sự ù đặc hôm nay

dẫu có nhìn xuyên thấu

càng gọi lại càng xa.

 

Nhìn nhau

Em và tôi

vùn vụt trôi

lay đập khoảng không trước mặt.

 

 

 

 

 

KLITHMA E NJË DERE

 

 

Ushton në ëndrrën time si një gjëmë

në shtratin tim të vjetër

rishfaqet fusha e gjerë

era e dheut të vobektë ngrihet në shiun e errët

përzier brenda rrogoztës dhe qilimit mjaltor

një lejlek qafë përkulur

zhytet në rrjetën e një pellgu

përmes shpateve të sapo lëvruara në brazda avulluese

pluhurat më mbushin veshët

karkalecat e detit dhe peshqit më gjarpërojnë nëpër duar

hapat e mëdhenj të njerëzve e qesin dheun në lumë

mundohem ta marr veten por dremitëm në jerm

para vetëtimës shkrep tingulli i kazmës

dhe para saj

pemët i kthejnë rrënjët në kthetra me neveri

vetëtimat shkrepin pa ushtimë

hedhur mbi mprehtësinë e një tehu të ngushtë

klithma e një dere venitet

duke hapur një shteg.

 

 

 

 

 

Tiếng kẹt cửa

 

 

Vọng trong cơn mơ thành tiếng sét

trên giường cũ

mặt đất rộng lại về

mùi ruộng ải dâng mưa mù mịt

quyện vào mồ hôi chiếu chăn

phận cò

chìm trong màn trũng

thoai thoải sá cày vừa gối

phù sa bồi ngập lỗ tai

lòng tay lao xao tôm cá

người đi sạt đất lở bờ

cố trấn tĩnh và nhớ trong mê sảng

trước tiếng sét là tiếng cuốc

trước nữa là cây bén xuống vực sâu

tiếng sét đi không còn vọng

thông với vực sâu lối hẹp

tiếng kẹt cửa réo vang

mở con đường.

 

 

 

 

 

NGA PIKAT E SHIUT

 

 

Përmes ajrit me shumë perspektiva

Pikat e shiut bien të prera dhe të mprehta

Qielli me kaltërsi të lehtë është njollosur

Në vegim horizonti e humbi kthjelltësinë.

 

Hezituese të thyhen, ca pika shiu hynë brenda meje

U kthyen në guralecë dhe më përshkuan gjithë trupin

Ulërima e gjakut në duart e mia prej merkuri

Është asht[ashk?] e lëkurë ose gurë gëlqeror që vetëdigjet.

 

Gurgullon. Plasaritet. Është në djegie.

Nxehtësia ngjitet lart në qiell me inat

Ankthi nuk ka më domethënie

Ndryshimi e ka shtypur kapacitetin.

 

Nuk ka kohë për reflektim, nuk ka kohë për kuptim,

Jam mbytur, shpëlarë dhe tretur në shi

Befasisht e shoh vetën në qarjet e të tjerëve

Gojët e tyre në formë embrioni, farëzojnë dhe thekin...

 

 

 

 

 

Từ hạt mưa

 

 

Xuyên qua tầng không quá nhiều tầm nhìn

Những hạt mưa rơi xuống sắc nhọn

Bầu trời xanh lơ vừa bị hoen thẫm

Phút chốc xóa mờ ước lệ chân mây.

 

Không chịu tan hạt mưa rơi vào ta

Thành sạn sỏi chạy khắp cơ thể

Tiếng máu gào trong bàn tay thủy ngân

Là thịt xương hay đá vôi âm ỉ.

 

Sủi bọt. Rạn nổ. Vụn nát

Hơi nóng bốc cao ngùn ngụt giữa trời

Nỗi khắc khoải không còn ý nghĩa

Sự đổi thay vượt quá sức mình.

 

Chưa kịp đắn đo, chưa kịp tưởng tượng

Đã chìm trong mưa, đã cuốn theo mưa

Bỗng nhận ra mình trong tiếng kêu người khác

Những khẩu hình tựa phôi thai, miệng hạt, nhụy hoa...

 

 

 

 

 

ZËRI

 

 

Kur zgjohem

Më ngjan se dëgjoj një zë

Akoma nuk e di se nga vjen...

Se nga shkon...

 

Burimi jashtë ndoshta është gati të rrjedh në përrua

Nektari i luleve tani mund të ngjitet pas këmbëve të bletëve

Buzët dëshirojnë të kthehen në këmbë që të ecin mbi lëkurë

Gjuhët e zjarrta lakmuese kanë mall për një fshehtësi...

 

Mjafton vetëm kaq

Të lindësh një zë

Të bësh kontradiktë temash, përkufizimesh

Për të cilat kam dëgjuar dhe kuptuar?

 

Kur bredh rrotull dhe humbas në një vend të vjetër

Toka atje akoma ha heshtje në çdo vakt

Heshtja e shqyer nga dhëmbët e mia më bën të belbëzoj

Kur kthehem dhe vrapoj

Këmbët e mia nuk krijojnë tinguj.

 

 

 

 

 

Giọng nói

 

 

Vừa tỉnh dậy

Tôi ngỡ nghe giọng nói

Chưa biết từ đâu...

Vang vọng đi đâu...

 

Hình như nước ngoài kia sắp chảy xiết

Nhụy hoa trong vườn dính được chân ong

Đôi môi muốn mọc chân chạy trên da thịt

Lưỡi lửa thèm thuồng nhoài đến chân rơm...

 

Chỉ thế thôi ư?

Mà sinh ra giọng nói

Thế thì trái với các định nghĩa, tiêu đề

Tôi đã học, tôi nghe.

 

Khi tha thẩn lạc vào chốn cũ

Đất vẫn ăn từng bữa những âm thầm

Nỗi âm thầm vò xé trong hàm răng làm tôi vùng bỏ chạy

Không có tiếng vang nào bởi các ngón chân.

 

 

 

 

 

SHIGJETAT E ERRËSIRËS

 

 

nga imagjinata

dhe ambiciet

nxjerrë jashtë shigjetat

dhe shkoj në kërkim të shënjestrës së ditës.

 

rreth meje sillen gjëra të palëvizshme

përtej zambaku i ujit tërhiqet mbrapa për tek fundi i lumit

përtej fëmijë lakuriq vrapojnë drejt meje

Hallet për më se dyzet vjet

ua kam në shënjestër sikur të isha në ëndërr.

 

shigjetat skicojnë fluturimet e tyre të ndritshme

përmes hapësirës dhe kohës

përmes filozofeve dhe vizioneve të botës

besoj se e kam goditur objektivin.

 

kur shikoj poshtë tek këmbët e mia

Shoh errësirën të paloset më trashë në muzg

befasi shoh kaq shumë vrima -

kandilat e rrisin dritën në lumë.

 

 

 

 

 

Mũi tên bóng tối

 

 

Từ tưởng tượng

Và niềm khát vọng

Tôi rút những mũi tên

Ra đi tìm đích cho ngày.

 

Quanh tôi những tấm bia bất động

Đây ngó sen vời vợi đáy hồ

Kia lũ trẻ trần truồng chạy vào tôi hơn bốn mươi năm trước

Tôi mù mờ ngắm những mu mơ.

 

Từng mũi tên vạch đường bay vun vút

Xuyên táo chiều không gian thời gian

Xuyên táo nhân sinh quan và thế giới quan

Và tôi tin mình bắn trúng đích.

 

Khi cúi xuống dưới chân hoàng hôn

Thấy bóng tối đã xếp dày hơn trước

Chợt phát hiện thấy rất nhiều lỗ thủng

Những ngọn đèn vừa thắp trên sông.

 

 

 

 

 

RITMI KOMPOZON UDHËN

 

 

Mendja e njeriut shtegton

Ku hijet kanë varrosur thellë hijet

Mbeturinat janë te etura për zjarr

Yjet ecin në gjumë

Rrëzohen mbi vesën e hollë.

 

Gjethet e hidhura zvarriten mbi qymyrin përvëlues

Me frymë gjilpërat e pishave endin boça pishe

Dikush po lë mënjanë valixhen e udhëtimit.

 

Hijet që fshihen në materiet antike

Akoma dridhen nga frika kur u thirret emri

Lotët mjegullojnë epokat.

 

Në një lëvizje irracionale

Toka kthehet përmbys të mbështesë argjinaturën

Një shtëllungë prej tymi të bardhë ngrihet lart

Një rrëshqitje dheu merr jetë nga vdekja e gjetheve.

 

Hone të thella hapen në gjoksin e njeriut

Duke shfaqur shtigje arteriale

Korruptuar nga shumë maja çatish

Me gëlqere të njollosur dhe mure të mykura

Brenda nga ku dëgjohet goditja e zërit të shurdhët.

 

 

 

 

 

Nhịp điệu vẽ lối đi

 

 

Khuấy động trí nhớ

Nơi bóng râm chôn chặt bóng râm

Và mục nát khát cơn hỏa hoạn

Bước mộng du các vì sao

Còn đó sương thưa bập bõm.

 

Lá đắng trườn qua than bỏng

Trong hơi thở lá thông khâm liệm quả thông

Ai đang cất hành trang khăn gói.

 

Bóng đen nép vào cổ vật

Còn run sợ lúc gọi tên

Nước mắt nhòe mờ niên đại.

 

Trong vận động phi lý của đất

Sấp mình nâng đỡ con đê

Làn khói trắng cuộn lên

Thác đổ từ tầng lá rụng.

 

Huyệt sâu mở trong ngực

Hiện lên đại lộ vòng quanh

Bê bết dính bao mái nhà lộn ngược

Vết ố tường vôi mạng nhện giăng

Âm ỉ bên trong tiếng gõ

Hối thúc chạy về cánh cửa.

 

 

 

 

 

NDALIM TË MENDUARI...

 

 

...në një kohë kur timoni u prish

në ato makina që u kishte skaduar vlefshmëria

retina u hap njëherësh të fuste vdekjen në qefin

 

gati

 

ku kufizimet filluan dhe mbaruan

optimist dhe vajtues

befas shpirti iku prej meje

një krah zogu shkëlqeu si shpatë gjatë tretjes në ajër

si pluhur...

 

Më keq qe kur trupit iu desh të kthehej

ose në diamant ose në plastik.

 

 

 

 

 

Dừng lại để suy nghĩ...

 

 

... tại thời khắc mất lái

giữa những chiếc xe quá hạn sử dụng

võng mạc đột mở khâm liệm cái chết

 

sẵn sàng

 

nơi ranh giới tiếp diễn và kết thúc

lạc quan và bi đát

lóe sáng tinh thần tôi vụt thoát

cánh chim loang loáng như gươm tung lên

như bụi...

 

bét nhất là thân xác phải biến thành

kim cương hoặc chất dẻo.

 

 

 

 

 

 

 

 

SUPOZIM PËR MËNGJESIN QË VJEN

 

 

Në pleqërinë e tij, fjalët e pakta

As të trishtuara as të zemëruara

Qëndron tërë natën duke gdhendur vija në një pellg balte?

 

Nuk guxon të përgjumet

Sepse është mungesë vigjilence

Karkalecat dhe gjinkallat mund t'i hyjnë në bark.

 

I bëj një stivë drush që të shtrihet mbi to kur të vobeket

Aty pranë i lë edhe një gotë ujë...

 

Pastaj drita e herët e diellit do e shoqërojë

Në reagimin e tij kundrejt shpatit të malit

Përball me një liqen të hapur gjerësisht.

 

Ose është fshirë toka me të gjitha shenjat

Ose unë jam bërë rrenacak dhe shpikës i keq

Mund të jetë që nën agimin e errët

Peshqit e zinj vihen palë-palë

Tek era i var një grep të mprehtë peshku.

 

 

 

 

 

 

 

Giả thiết cho buổi sáng hôm sau

 

 

Về già ông ít nói

không buồn, không giận

suốt đêm ngồi buông câu bên vũng bùn

để di dưỡng tinh thần?

 

Không dám ngáp

bởi mất cảnh giác

cào cào, châu chấu sẽ chui vào bụng.

 

Tôi xếp củi để ông dựa lúc mỏi

đặt bên cạnh chén nước.

 

Rồi nắng sớm sẽ cùng ông

tựa vào chân núi lớn

trước mặt mở hồ nước rộng.

 

Hay mặt đất xoá mọi dấu vết

Tôi thành kẻ buôn điều, bịa chuyện.

 

Có thể dưới bình minh đen

chất ngất những con cá đen

Gió móc vào ông lưỡi câu có ngạnh.

 

 

 

 

 

 

 

HISTORIA DO VAZHDOJË

 

 

Një bubazhel zvarritet rreth meje dhe më thotë

vetëm mishërohuni me këta tre muaj

në jetën e shkuar ke qenë njeri me dinjitet

 

Me dinjitet, po pse ta pranoj një fat të shtypur?

Nuk besoj në stringla të varura në shtyllakë të derës

Atëherë ku është dëshmitari? ku janë provat?

 

Bubazheli zgjon një anëtar të përleshur

Në rregull, vetëm kape fatin nga krahu

që mbërrin përtej dritares me hekura

ose që zgjatet për një koktej elegant

kundrejt gojës së gjerë të një njeriu të hajthëm

që nxjerr hapa të gjatë dhe ka gjunjë të fortë

 

Më duhet të vazhdoj të imagjinoj

që të mos tallem nga të tjerët si i verbër

bubazheli dhe unë kemi një seminar shkencor

të dy mbajmë maska prej garze, shijojmë lule

vëmë gracka zogjsh, tejkalojmë vijën e pasojave

tërësisht të djersitur, parathënës

 

Nga ky moment bubazheli dhe unë jemi të arsyeshëm

Ai zvarritet jashtë, unë jam pa ndjenja

Ai bren, unë përmbytem

Ai ngjitet mureve, unë zemërohem

Ai sekretohet, unë mashtroj

Ai mban erë, unë jam i pacipë

Ai ka pretendime, unë i bej shteg

Ai kapardiset, unë jam kokëfortë

 

 

 

 

 

 

Chuyện còn dài

 

 

Con gián bò quanh tôi và nói

vừa đầu thai được ba tháng tuổi

kiếp trước từng là người đàng hoàng

 

Đàng hoàng sao chịu phận xẹp lép?

Tôi không tin và đu lên khung cửa

Thế nhân chứng đâu? Vật chứng đâu?

 

Con gián giơ một chân lông lá

Ừ, thì tạm coi đây là cánh tay

đang chới với qua ô cửa sắt,

hay chìa ra từ vạt áo sang trọng

của người miệng rộng, lưng thuôn

bước đi xoải dài, gối cứng

 

Tôi phải tiếp tục tưởng tượng

kẻo bị kẻ khác chê là mù

tôi và con gián cùng hội thảo khoa học

cùng đeo khẩu trang, cùng ngắm hoa

cùng bẫy chim, cùng khắc phục hậu quả

cùng lau mồ hôi, cùng tiên tri

 

Con gián và tôi từ giờ sòng phẳng

Nó chui ra. Tôi vô cảm.

Nó gặm nhấm. Tôi ngập chìm.

Nó leo tường. Tôi thù vặt.

Nó bài tiết. Tôi ăn gian.

Nó hôi xì. Tôi lì lợm.

Nó dò xét. Tôi mở đường.

Nó nghênh ngang. Tôi u muội

 

(Rút từ tập thơ "Zanore në vesë/ Những nguyên âm trong sương sớm”, Nxb.BOTIMET M&B Anbani, 4/2014)