Мэй Ван Фән – Mai Văn Phấn

Өлеңді қазақ тіліне аударған Қайрат Дүйсенов
Kairat Duissenov dịch sang tiếng Kazakh

 

Nhà thơ – Dịch giả Kairat Duissenov

 

 

 

  

Maivanphan.com: Nhà thơ - Dịch giả Kairat Duissenov (Cộng hoà Ca-dắc-xtan) vừa gửi tôi chùm thơ "Жаңбыр жауғанда сергу – Tỉnh dậy trong mưa” do ông chọn từ tập thơ “Два крыла - Đôi cánh” (Nxb. "Нонпарелъ", Maxcơva, 2016) của tôi qua bản tiếng Nga của Nhà thơ Elizaveta Kozdoba để dịch sang tiếng Kazakh. Xin trân trọng cảm ơn Nhà thơ- Dịch giả Kairat Duissenov đã dành thời gian và tâm huyết cho bài thơ của tôi!

 

Maivanphan.com: Poet – Translator Kairat Duissenov (The Republic of Kazakhstan) has just sent me a bunch of poems "Жаңбыр жауғанда сергу – Waking Up in the Rain” selected by himself from my poetry book “Два крыла - Đôi cánh - Two Wings” (Publishing House "Нонпарелъ", Moscow, 2016) in Russian version by Poet Elizaveta Kozdoba to be translated into Kazakh language. I would like to give my respectful thanks to Poet – Translator Kairat Duissenov for having spent time and devotion on the translation for my poem!

 

 

 

 

 

Жаңбыр жауғанда сергу

 

18.

 

Жаңбырдың бір тамшысы тиді бетке, мен оны жайлап қана сүрттім еппен.

 

Жаңбыр тырсылы жаңғыртты, толықтай көрсетіп, суасты әлемі

өмірін (су астындағы тіршілік мәнісін), балықтар айнала керіліп,

асшаян шоршиды ағзамда, толқынға булыға тебініп.

 

Сіркірей бермегін ақ жауын, тым ұсақ тамшы кеп тамбасын, өзенде кетсін боп дауыл, көлдет, құйының көл түбіне жетсін, тастарды жұмсартып үлкейтіп кетсін. Жалаң қолмен жармастым

ағаштың діңіне. Гүлшанақ, өркені малшыныпты-ау бүліне.

 

Жаңбыр тамшысы тиіп теріме, тіліме, иреңдеді салған жолы

біліне. Киімім жабысты беліме қалған бүгіле.

 

Етстіліп найзағай күркірі, – осы сәтте өзімді сезіндім бір түрлі, терісінен шыққысы келген алып балықтаймын. Жоғары қалқимын. Төккен жаңбырмен мүлдем ағып кетуге шақ қалып,

келемін сабыр қып, сақтанып.

19.

 

От ағашты күмбезге қарайладым

От ағашты күмбезге қарайладым (делоникс корольдігіндегі),

Су астына бетімді төсеп алып.Таңғы шық тітіркентті самай

қарып,

Төбе шаш долдануда. Мен мәзбін күлім қағып.

 

Әдетте тез ұмытасың, көл жағалап жүргенде.

Судың буы көтеріліп, орар әрлеп іргеңді,

Көңлің сергіп, сөйлей шалқып күлгенде.

 

Кенеттен тез сезінесің суықты.

Қайда барсаң қалмайды көл соңыңнан.

Шошыр денең су құйғандай уытты,

Айналдыра тұңғиыққа толқын тартар қолыңнан.

 

Сен есікті ашасың да көліктері бөгелген

Жолға қарай бересің.

Көрші үйде күбіге таяу тоқ сымына ілінген

Жусан исін сезесің.

 

Сол бір сәтте көлдің беті жайыла, жарқырайды жаныңнан,

Қос жанарға айналып, мені қатты сағынған.

20.

 

Гүлсауытта қанша гүл бар, оны қалай білемін?

Гүлсауытта қанша гүл бар, оны қалай білемін?

Білу үшін лотосты иемін.

 

Есімде, бір орындықта отырғам

Стақан су қолымда,

Орындықтың арқасына асылғам.

 

Лотостың жұпар исі аңқыды

Сонау шыңның басынан.

Жер асығыс жылжыды,

Бұлт көшіп қасынан,

Ормандағы аңның аяқ ізінен

Естілмейді жүрісінің бірі де.

 

Есімде, оқ, сосын тікен болғаным,

Жебенің де өткір ұшы болғаным,

Лотосты тасқа шегелегенім.

 

Асқақ таза жұпар гүлге

Бүркене ме құз басы?

 

Жер жетпесе солған мүлде

Шөп шала ма бізді осы?

Ақкөзденіп жармақсы тұр көлденең,

Кеңістікте ілуде еш көлеңке көрмеген.

 

Лотос жұпар иісі әкетпесін деп шалғайға,

Биікке салдым көзімді,

Міне бір... екі..., – қауыздар құлап анадайдан,

Жерге тиіп езілді.

Аянышты үн шыққаны сезілді.

21.

 

Фото

Таптым да фотоны таңда қылаң
сипадым барқытын исі аңқыған
лотос гүлінің дәл алдынан.

 

Әрбір әппақ қауызын
Дерсің кеңістік әуізі.

Жұпарына ілесіп
Көз алдыңда күресіп,
Әрең өттім. Әйел әшекей, киім...

 

Шкафты ашып кітап қарадым
Түс қағаз бен сияны аламын.
Қайнағанша күтемін, шайым,
Құйып алам болғанда дайын.

 

Жұмысым әлі біптейді, тым көп!
Есіксіз жақтау жанында бүрлеп
Біраз гүл шешек атуда гүлдеп.

22.

 

Жерді суарыңдар

Жерді суарыңдар
Тереңге барсын ылғалы.

Онсыз анық құрғақ жерде өсімдіктің қурары.

Тамырдың түксиген жасушасы қуарып,
Әлсіреп әбден жаны үшін іздер су, арық.
Төселген жерге нәзік жасыл шөп қайда?
Фотосинтез қайда?

 

Су тигесін,
Тамырға жан бітіп қаулап береді өсім.

 

Діңі ылғалға толып,
Биіктеп өсер өніп.
Оның арынынан қабығы тесілер жарылып,
Жер кеңістігінің беті алынып.

 

Жел қайда?
Құстар қайда?

 

Біреу кеп ағаш тамырын қатты сілкіді!

 

Өткізіп едім бұны ойымнан,
Салқын ылғал ағып кеткендей
Болды тұла бойымнан.

 

(Орыс тілінен аударылды)

 

 

Дүйсенов Қайрат Әбсатұлы жайында:

 

Ақын, композитор (сазгер), аудармашы, публицист, журналист. Әлем халықтары жазушылары одағының, «Бейбітшілік әлемі» ХҚШБ жанындағы Халықаралық жазушылар одағының, Қазақстан авторлары қоғамының (ҚазАҚ), Қазақстан Журналистер одағының мүшесі. Қайрат Әбсатұлы 1964 жылы Оңтүстік Қазақстан облысына қарасты Қазығұрт ауданының Көкібел ауылында туған. 1971-1981 жылдары Кеңес Одағының батары (герой Совесткого Союза) генерал Сабыр Рақымов (бұрынғы Ф.Энгельс) орта мектебінде оқыған. 1994 жылы әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың (Алматы) журналистика факультетін тәмамдаған. Еңбек жолын «Ленин өсиеті» (қазіргі «Қазығұрт») аудандық газетінен бастаған қаламгер «Шымкент келбеті – Панарама Шымкента», республикалық «Ауыл», Қазақстан Жазушылар одағының «Әдебиет айдыны» газеттерінде, «Зерде», «Дарабоз», «Жұлдыздар отбасы», «Аңыз адам» журналдарында, Қазақ радиосында, «Хабар» агенттігіне қарасты «KASpionet» халықаралық телеарнасында әдеби қызметкер, бөлім редакторы, редактор болып қызмет атқарды. Өлеңдері мен мақалалары «Жас қазақ», «Жас қазақ үні», «Жас Алаш» («Лениншіл жас»), «Айқын», «Қазақ әдебиеті», «Түрік әлемі» газеттері мен «Парасат», «Атажұрт», «Дарабоз», «Мәдениет» т.б. журналдарда жарық көрді. Қаламгер оннан астам әндердің авторы. «Ай да, Күн де», «Билейік» атты әндері халыққа кеңінен танымал. Өлеңдері мен публицистикалық шығармалары көптеген топтамаларға енген. «Туған жер ыстық бәрінен» атты тұңғыш өлеңдер жинағы жарыққа шыққан. Қайрат Әбсатұлы 2010-2014 жылдар аралығында «Бейбітшілік әлемі – Планета мира» ХҚШБ жанындағы Халықаралық жазушылар одағында төраға қызметін атқарды. 2011 жылдан «Халықаралық жазушылар одағы» баспасының директоры, www.temirqazyq.com веб-сайтының бас редакторы. Қ.Ә.Дүйсенов 2014 жылдың 18 Қыркүйек айынан бастап Қазақстанда тұңғыш рет өзі құрған Әлем халықтары жазушылары одағының президенті әрі осы Одақтың www.akgo.org веб-сайтының бас редакторы. Қаламгер 2016 жылдың Ақпан айында Гуманитарлық пәндер профессоры атанып, БҰҰ-ның «Қоғам алдындағы сіңірген еңбегі үшін» алтын медалімен марапатталды, Бейбітшілік Миссиясының Елшісі.

Tranh của Họa sỹ Elena Filatov, Ca-dắc-xtan

 

  

Пробуждение во время дождя

 

18.
 

Капля дождя коснулась моего лица, и я рукой легонько стёр её.

 

Звук дождя воспроизводит, наполняясь, образы подводного мира (сущностей, живущих под водой), кружат рыбы, креветка, трепыхается в моём организме, задыхающемся в волнах воды.

 

Не мороси дождь, пусть не падают мелкие капли, пусть ливень хлещет по руслам рек, по дну озёр, размягчая и увеличивая в объемах камни. Обнажёнными руками поддерживаю стволы деревьев. Мокрые бутоны и побеги.

 

Дождь попадает на кожу, на язык, пролагая кривые прогнутые дорожки. И обозначая талию.

 

Раскат грома, - и в этот миг я представил, как огромная рыба вырывается из тела. Всплывает наверх. Невозмутимо плывет в стоках дождя и уплывает совсем.

19.

 

Смотрю на купол огненного дерева (делоникс королевский), подставляя под воду лицо, намокшие волосы топорщатся от утренней росы

Я смеюсь. А волны бушуют.

 

Обычно ты забываешь об этом, когда идешь рядом с озером.

Пар от воды поднимается, окутывая и украшая тебя, смеющуюся

и весело говорящую о чем-то.

 

Внезапно ты вдруг чувствуешь прохладу.

Куда бы ты ни пошла, озеро следует за тобой.

Как будто часть твоего тела кто-то поливает водой.

Волны увлекают тебя, затягивая на самое дно.

 

Ты открываешь дверь и смотришь на дорогу, запруженную машинами.

Рядом с кадкой и ароматной полынью болтается кусок электропровода, свешивающийся от соседнего дома.

 

Рядом с тобой расстилается широкая поверхность озера,

Превращаясь в пару глаз,глядящую на меня.

20.

 

Как мне узнать, сколько цветов в вазе?

Наклонил цветок лотоса.

 

Помнится, присел на стул

Со стаканом воды в руке,

Опираясь на край стола.

 

Аромат лотоса поднял меня

на вершину горы.

Торопливо уплывает земля,

проносятся облака.

Не слышно ни шага, ни малейшего звука

движения лесных зверей.

 

Помню, что я был пулей, шипом,

отточенным острием стрелы,

пригвоздившим лотос к камню.

 

Почему же я всё ещё представляю себя

остриём стрелы, пулей, шипом?

 

Возвышенный светлый аромат цветка

обволакивает скалы?

Окутывает травы, которые зачахли

из-за нехватки земли?

Бесстрашно суетится геккон

В пространстве, где лишь изредка мелькнет тень человека.

 

Поднимаю глаза выше, чтобы аромат

лотоса не увёл меня ещё дальше

И вот один... два... - лепестки падают,

И касаясь поверхности земли,

как будто издают крик.

21.

 

Фотография, на ощупь бархатистая, ароматная

от утреннего света

Стоящего рядом лотоса.

 

Каждый белоснежный лепесток

Плотно окутывает пространство.

 

Следуя за их ароматом,

Я пробираюсь сквозь твои глаза.

Женские украшения, одежда...

 

Открываю шкаф в поисках книги.

Выбираю цвет бумаги и чернил.

Жду, пока заварится чай

Доливаю кипяток

 

У меня еще столько дел!

Распустились вдруг ещё несколько цветков.

Рядом с рамкой нет двери.

22.

 

Полейте землю

Пусть вниз проникнет влага.

В сухой земле корни растений агонизируют.

 

Ощетинившиеся волокна корней анемичные,

ослабевшие цепляются за жизнь из последних сил.

Где стелящаяся нежная зелень?

Где фотосинтез?

 

Коснувшись воды,

Пучок корней начинает бурно расти.

 

Ствол наполняется потоком влаги,

поднимающейся к вершине.

От её напора кора трескается, и лопается

Пространство поверхности земли.

 

Где ветер?

Где птицы?

 

Кто-то сильно встряхнул корни дерева!

 

Стоило мне так подумать,

Как прохладная влага растеклась

по всему моему телу.

 

 

 

Tranh của Họa sỹ Elena Filatov, Ca-dắc-xtan

 

 

 

 

Tỉnh dậy trong mưa

 

18.

 

Hạt mưa chạm mặt anh khỏa nhẹ.

 

Tiếng mưa dâng bầy thủy sinh, vây cá lượn lờ. Con tôm cong mình búng giật trong cơ thể anh nghẹn sóng.

 

Đừng mưa lây rây, mưa nhỏ giọt, mà xối xả lòng suối, lòng hồ, lòng đá mềm giãn nở. Cánh tay trần vực dậy thân cây. Những nụ mầm ướt.

 

Mưa chạm vào da vào lưỡi, gợi đường cong và eo lưng mưa.

 

Tiếng sấm nổ vào thời khắc anh hình dung con cá lớn quẫy khỏi cơ thể. Ngoi lên. Ung dung bơi đi trong mưa.

19.

 

Anh nhìn vòm phượng vỹ gặp mặt nước tóc bồng sương sớm

Miệng cười sóng động

 

Em thường quên đi bên cạnh có hồ

Hơi nước dâng cho em nói cười, trang điểm

 

Bất chợt trên đường em thấy mát

Đi đâu hồ cũng theo em

Ai tưới nước lên từng phần cơ thể

Sóng cuốn em đi, dìm tận đáy sâu

 

Em mở cửa nhìn xuống con đường tấp nập xe cộ

Qua chậu ngải hương có đoạn dây điện nhà bên thõng xuống

 

Gần em mặt hồ trải rộng

Thành đôi mắt nhìn anh.

20.

 

Đâu biết bao nhiêu bông hoa trong bình

Tôi cúi xuống đài sen

 

Nhớ mình đã ngồi xuống ghế

Cầm cốc nước

Tựa vào mép bàn

 

Hương sen đưa tôi lên đỉnh núi

Mặt đất, mây bay vội

Không bước chân, tiếng động thú rừng

 

Nhớ mình là viên đạn, cái gai

Mũi tên sắc nhọn ướp sen trên đá

 

Lúc này sao còn liên tưởng tới mũi tên, viên đạn, cái gai?

 

Hương hoa thanh khiết phủ đá núi

Phủ lên cỏ cây thiếu đất cỗi cằn

Con thằn lằn bạo dạn

Trong khoảng không thưa vắng bóng người

 

Ngước lên cao để hương sen không đưa tôi đi xa nữa

Kìa một… hai… cánh hoa vừa rụng

Chạm vào mặt đất như có tiếng kêu.

21.

 

Bức ảnh mịn màng thơm

Bởi nắng mai

Hoa sen bên cạnh

 

Từng cánh hoa trắng muốt

Giăng kín khoảng không

 

Theo làn hương

Anh len qua mắt em

Nữ trang, khăn áo

 

Mở ngăn tủ tìm cuốn sách

Chọn màu giấy mực

Đợi ngấm trà

Pha thêm nước sôi

 

Bận nhiều công việc

Chợt nở thêm mấy bông hoa

Bên khung ảnh không có cánh cửa.

22.

 

Xối đi

Ngấm xuống

Trong đất khô gốc cây đang hấp hối

 

Sợi rễ tua tủa - thiếu máu - chới với

Ở đâu la đà, mướt xanh?

Ở đâu quang hợp?

 

Chạm vào nước

Chùm rễ cất cánh

 

Thân ứ căng dòng nhựa lên ngọn

Nứt vỡ vỏ cây

Mặt đất, khoảng không

 

Gió ở đâu?

Chim chóc đâu?

 

Ai lay mạnh gốc cây một lúc!

 

Chỉ cần nghĩ thế

Nước mát lan đi khắp cơ thể anh.

 

 
Tiểu sử Kairat Duissenov:

 

Nhà thơ, nhà soạn nhạc, dịch giả, nhà lý luận phê bình, nhà báo. Hội viên Hiệp hội các nhà văn quốc tế “Бейбітшілік әлемі – Hành tinh hòa bình”, hội viên Hội Liên hiệp nhà văn các dân tộc trên thế giới, hội viên Cộng đồng tác giả, hội viên Hiệp hội các nhà báo nước Cộng hòa Kyrgyzstan. Kairat Duissenov sinh ngày 7 tháng Giêng năm 1964, tại làng Kokibel, vùng Kazygurt, miền Nam Kazakhstan. 1971 – 1981, Kairat Duissenovhọc tại trường trung học mang tên Sabyr Rakhimov (tên cũ của Friedrich Engels). Năm 1994, ông tốt nghiệp khoa Báo chí thuộc Đại học Quốc gia Kazakhstan mang tên Al Farabi (Almaty). Sau đó, ông làm việc tại một số tờ báo và tạp chí như, tờ báo vùng, mang tên “Ленин өсиеті” (hiện nay là “Қазығұрт”, “Шымкент келбеті – Панарама Шымкента”, báo quốc gia “Ауыл”, báo “Әдебиет айдыны” của Hội Nhà văn Kazakhstan, tạp chí “Зерде”, “арабоз”, “Жұлдыздар отбасы”, “Аңыз адам”. Ông là biên tập viên cho đài phát thanh Kazakhstan, kênh truyền hình quốc tế “KASpionet” tại “Хабар”. Những bài thơ và bài viết của ông đăng trên báo "Жас қазақ", "Жас қазақ үні", "Жас Алаш", “Айқын”, “Қазақ әдебиеті”, “Түрік әлемі”, các tạp chí “Парасат”, “Атажұрт”, “Дарабоз” và nhiều tạp chí khác. Kairat Duissenov là tác giả của hơn mười bài hát, phổ biến nhất trong số đó là bài: "À vâng, mặt trời" và "Cuốn sách công lý". Thơ và các bài viết của ông đã in trong trong nhiều tuyển tập. “Туған жер ыстық бәрінен” (Đất mẹ nóng hơn tất cả) là cuốn sách đầu tiên của ông. 2010 - 2014 Kairat Duissenov là Chủ tịch Hiệp hội các nhà văn quốc tế “Бейбітшілік әлемі – Hành tinh hòa bình”. Từ năm 2011, ông là giám đốc Nhà xuất bản “Халықаралық жазушылар одағы”, trưởng ban biên tập website www.temirqazyq.com. Từ 18 tháng Chín năm 2014, ông là Chủ tịch Hội Liên hiệp nhà văn các dân tộc trên thế giới và là trưởng ban biên tập website akgo.org. Tháng 2 năm 2016 ông được phong hàm giáo sư ngành nhân văn, được trao tặng Huân chương của Liên Hiệp Quốc "Phụng sự cộng đồng, "Sứ giả Hòa bình”.

 

 

 

 

 

Nhà thơ – Dịch giả Kairat Duissenov trả lời phỏng vấn đài truyền hình Ca-dắc-xtan