Mai Văn Phấn

Traduit du Vietnamien

par Bùi Thị Hoàng Anh et Jean-Michel Maulpoix

 

 

Bùi Thị Hoàng Anh

 

Jean-Michel Maulpoix

 

Rythme VIII

 

 

*

Cette nuit, j’ai encore rêvé que tu me tirais comme une planche à voile

Mes longs pieds effilés à la surface de l’eau

 

Les vagues dérivant en deux côtés

Etreignent tes mains

Ton visage est flottant

 

Tu parles fort dans le courant d’air du ventilateur

- Attends jusqu’à ce que tu aies suffisamment d’inertie, envole-toi alors

 

Je voltige au milieu du vent et de l’eau

             les crevettes, les poissons et le soleil

             les algues et les nuages blancs

             les souvenirs et les rêves

 

M’inclinant à gauche

Fermant les yeux et tournant à droite pour quelques tours

Je suis un champion sportif

La semence numéro Un

 

Salve d’applaudissements

Idole dans le cœur des spectateurs

Je fais du cirque sur l’eau

 

Calme je me souviens

Tous ces spectateurs sont ton visage.

 

*

 

Quand je me réveille, les grappes de barringtonia sont encore ensommeillées

La mer au loin dort encore

Les rivages de sable s’étendent jusqu’au pied des nuages

 

Tu respires régulièrement comme le souffle harmonieux des vagues

Et tu abaisses le filet qui s’enfonce peu à peu au fond de l’aube

 

Une rangée d’arbres te retient sur place avec ses rêveries

Ses ombres se chevauchent comme si elles se balançaient

 

Niais un poisson se levant tôt

Nage léger

Frétille de la queue aussi léger

Se jette dans le filet matinal.

 

*

 

Le vent fort te rend angineuse

Ta voix au téléphone n’est pas nette

Seulement la voix très basse, très basse…

 

J’ai découvert le bruit à côté du rocher au bord de la mer

Les vagues aussi à voix très basse, très basse…

 

La main du nuage veut m’attraper

Où vais-je me cacher au milieu du vent fort et de la mer immense?

Je me raccroche au rocher

 

Le paysage m’efface

Seules ces vagues savent parler

Toujours à voix très basse, très basse…

 

Les sons vagues et effrayants

 

Quand la mer et le nuage deviennent familiers

Tu te sors aussi de ton aphonie de contre-saison

 

La mer revient parler à voix très basse, très basse.

 

*

 

Un abat-jour gris

Le pied de la lampe est brun

Tu es si loin des reflets de la lampe que je ne te vois pas

 

Je suis comme un télépathe privé de capacités

Bien que j’aie allumé un feu de plus

 

Une pince à cheveux est de passage dans l’encoignure de la porte

Qui a jeté une pièce dans la bouche du puits profond?

Une abeille se remplit le pistil

Un poisson tire la bouée et disparaît

 

Où es-tu? Allume la lampe pour que je te voie, s’il te plait.

 

*

 

A midi, je m’allonge sur le ventre dans le lac

En me laissant flotter

 

Les vagues palissonnent mon corps

Pincent mon dos, griffent mes épaules

 

Le sceptre dur se lève pour usurper

La terre autour se bouge

Les montagnes, les collines, la surface d’eau ondulent

 

La terre résonne, gronde

Fissurée, chaque veine minérale est à ciel ouvert

Le hurlement du chien à voix rauque

 

Nous nous entendons toujours bien que nous oublions nos voix

Nous nous sommes aimés. Nous consacrons. Avons vécu.

 

*

 

Le soleil matinal serein

Le feuillage d’aréquiers tombe légèrement

Le vent frais

Les maïs sont en train de polliniser

 

Fermons nos yeux, les temples montent très haut dans le ciel, les montages sont élevées

Le son du marteau qui enfonce profond le pieu de béton dans la terre

Le bouchon du champagne s’envole soudain au plafond

Le vin parfumé est renversé partout au sol

Les verres clairs

 

Une graine de riz se courbe

Ecrasée en poudre dans le mortier en pierre

Un morceau d’os frémit dans la daubière

 

Doucement à côté de toi

Une tour

Les montagnes, les rochers sont immobiles

 

Les souffles sont comme une pluie flottant

Des pollens du pin jaune me couvrent légèrement

Le vent tiède bruit dans ma bouche.

 

*

 

A côté de toi, je célèbre une cérémonie de soleil

Une cascade, un bord de grande rivière

Mon ombre est dans le bruit de l’eau qui coule

 

Le veau se frotte contre le cœur de sa mère

Le chiot tournicote et zigzague entre tes jambes

 

Une épée scintillante sabre la surface de la terre

Je désire un grand bruit d’explosion, de casse

Les câbles retenus sont complètement brisés

La digue est rompue, la crue submerge la plaine.

 

*

 

Le ver se courbe dans la terre humide

La crécerelle fait des voltiges dans l’air

 

Je suis si abruti que je ne peux distinguer tes jambes de mes mains

Mon souffle est perdu dans tes cheveux emmêlés

Je m’élance comme l’écume des vagues puis tourbillonne

Le python géant serre fortement sa petite proie

 

Ma poitrine est gonflée de lait

Je désire être caressé, allaité

Mon corps se rafraichissant

Les cheveux coulent

S’ouvre comme un lac vierge.

 

*

 

Ensemble nous devenons un tronc d’arbre

La sève roule dans le corps

 

Les veines du bois faisant éclore de nouveaux cercles

Se resserrent pour favoriser la montée des sèves

Qui font s’élancer la cime et les feuilles

 

Un haut arbre reste immobile

Pousse les germes sur ses yeux, ses bouches

 

Une question: “Est-ce que tu m’aimes?”

Soudain, le vent survient violent de tous côtés

Nos corps se balancent, nos cheveux flottent en bruissant

 

Restons en silence pour que la troupe de moineaux perche

Le vent tressaille et s’envole soudain là-haut.

 

 

Tác phẩm của Họa sỹ Büro Achter (Đức)





Nhịp VIII

 

*

 

Đêm qua lại mơ em kéo như lướt ván

Bàn chân thuôn dài mặt nước

 

Sóng rẽ sang bên

Ghì níu tay em

Khuôn mặt phấp phới

 

Em nói to trong luồng gió bạt

- Có quán tính rồi anh hãy tự bay

 

Anh nhào lộn giữa gió và nước

tôm cá và mặt trời

rong rêu và mây trắng

ký ức và mộng tưởng

 

Nghiêng sang trái

Nhắm mắt xoay phải mấy vòng

Anh là vận động viên kiện tướng

Hạt giống số Một

 

Tiếng vỗ tay

Thần tượng giữa lòng khán giả

Làm xiếc trên nước

 

Bình tĩnh nhớ lại

Mọi khán giả đều khuôn mặt em

 

*

 

Anh tỉnh dậy chùm hoa lộc vừng còn ngái ngủ

Biển ngoài kia vẫn ngủ

Bờ cát duỗi chân mây

 

Em thở đều tiếng sóng

Buông lưới mềm chìm đáy ban mai

 

Hàng cây mơ màng chôn chân

Những bóng mát gối lên nghiêng ngả

 

Con cá lơ ngơ dậy sớm

Bơi nhè nhẹ

Quẫy đuôi cũng nhẹ

Tự buông mình vào tấm lưới ban mai

 

*

 

Gió mạnh làm em viêm họng

Điện thoại không rõ tiếng

Chỉ thì thào, thì thào...

 

Anh đã gặp tiếng động bên tảng đá ven biển

Sóng cũng thì thào, thì thào...

 

Bàn tay đám mây muốn chộp lấy anh

Biết trốn vào đâu nơi gió to biển rộng

Anh níu vào tảng đá

 

Cảnh vật đang xoá nhoà anh

Chỉ tiếng sóng kia biết nói

Vẫn thì thào, thì thào...

 

Âm thanh mơ hồ sợ hãi

 

Khi biển và đám mây thân quen

Em cũng qua cơn mất tiếng trái mùa

 

Biển thì thào, thì thào trở lại

 

*

 

Chao đèn màu ghi

Chân đèn màu nâu

Em xa ánh đèn anh không nhìn thấy

 

Tựa nhà ngoại cảm đánh mất khả năng

Dù đã châm thêm ngọn lửa

 

Chiếc kẹp tóc thoáng qua vòm cổng

Ai liệng đồng xu vào miệng giếng sâu

Con ong ngập nhuỵ hoa

Con cá lôi chiếc phao mất hút

 

Em ở đâu thắp đèn lên cho anh nhìn thấy 

 

*

 

Ban trưa sấp mình hồ nước

Thả trôi bồng bềnh

 

Miết sóng cơ thể

Bấu vào lưng, cào xiết bờ vai

 

Quyền trượng rắn đanh vươn chiếm đoạt

Đất quanh đây chuyển động

Núi đồi, mặt nước nhấp nhô

 

Đất ầm vang

Nứt toác, lộ thiên từng vỉa quặng

Tiếng chó tru khản đặc

 

Vẫn hiểu nhau dù quên tiếng nói

Đã yêu. Hiến dâng. Đã sống

 

*

 

Nắng mới yên bình

Tàu lá cau rơi nhẹ

Gió mát

Ngô đang thụ phấn

 

Nhắm mắt đền đài cao vút, núi non sừng sững

Tiếng búa đóng cọc bê tông ngập đất

Nút sâm-panh bay vụt lên trần

Rượu thơm tràn nền nhà

Những chiếc ly trong

 

Hạt gạo oằn mình

Nát thành bột trong cối đá

Khúc xương reo nồi hầm nhừ

 

Dịu dàng bên em

Ngọn tháp

Đá núi sừng sững

 

Hơi thở mưa bay lất phất

Phấn thông vàng phủ nhẹ lên anh

Gió trong miệng lao xao ấm nóng

 

*

 

Bên em hành lễ mặt trời

Ngọn thác, bờ sông lớn

Bóng anh trong tiếng nước chảy

 

Chú bê non dụi vào lòng mẹ

Cún con quẩn quanh luồn lách chân người

 

Lưỡi gươm sáng chém vào mặt đất

Thèm tiếng nổ lớn, tiếng đổ vỡ

Những dây cáp trì níu đứt phựt

Con đê vỡ toang tràn lũ đồng bằng

 

*

 

Con giun oằn mình đất ẩm

Chim cắt nhào lộn không trung

 

Anh u mê không chân em tay anh

Hơi thở lạc trong làn tóc rối

Tung lên bọt sóng quay tròn

Con trăn khổng lồ xiết con mồi nhỏ

 

Ngực anh căng lên tức sữa

Thèm được nâng niu bú mớm

Cơ thể nguội dần

Mái tóc chảy

Mở hồ nước thanh tân

 

*

 

Bên nhau thành thân cây

Nhựa cuộn vào cơ thể

 

Thớ gỗ nở thêm bao vòng rộng

Ghì lạch nguồn tuôn chảy

Vươn xa cành bổng cành la

 

Cây cao đứng sững

Trổ nụ mầm trên mắt trên môi

 

Lời tra hỏi yêu anh không

Chợt gió thốc lên khắp phía

Thân đung đưa tóc bay xào xạc

 

Lặng yên cho đàn sẻ nâu đậu xuống

Gió giật mình bay vụt lên cao.

M.V.P

(Rút từ tập thơ “Bầu trời không mái che”)

Tiểu sử Bùi Thị Hoàng Anh

 

Giảng viên tiếng Pháp tại khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Pháp, trường Đại học Ngoại Ngữ, Đại học Quốc Gia Hà Nội. Say mê ngôn ngữ và văn hóa Pháp, hiện nay Bùi Thị Hoàng Anh đang làm nghiên cứu sinh tại khoa Ngôn ngữ, trường Đại học Paris VII, cộng hòa Pháp, với hướng nghiên cứu về các chỉ tố diễn ngôn trong các văn bản nói và viết bằng tiếng Việt và tiếng Pháp. Bùi Thị Hoàng Anh cũng quan tâm tới nghiên cứu về lĩnh vực Ngôn ngữ học xã hội và dịch thuật.

 

 

 

 

Biographie de Bui Thi Hoang Anh

 

Enseignante de français au Département de Langue et de Civilisation Françaises, Ecole Supérieure de Langues étrangères, Université Nationale de Hanoi. Passionnée par la langue et la culture françaises, actuellement, elle poursuit son doctorat en Linguistique à l’UFR de Linguistique, Université Paris Diderot (Paris VII), Paris, France. Son axe de recherche est centré sur l’étude des marqueurs discursifs du vietnamien et du français dans les corpus oraux et écrits. Elle s’intéresse également à la Sociolinguistique et la traduction.

 

 

 

 

Tiểu sử Jean-Michel Maulpoix

 

Jean-Michel Maulpoix là tác giả của hơn 20 công trình, chủ yếu là thơ văn xuôi, trong đó phải kể đến Une histoire de bleu (Câu chuyện về màu xanh); L’Ecrivain imaginaire (Nhà văn tưởng tượng); Domaine public và Pas sur la neige (Bước chân trên tuyết). Bên cạnh đó, Jean-Michel Maulpoix cũng viết một số nghiên cứu phê bình về Henri Michaux, Jacques Réda, Paul Célan, René Char và một số tiểu luận khái quát về thơ như La poésie comme l’amour (Thơ ca như tình yêu); Du lyrisme (Thơ trữ tình). Sáng tác của Jean-Michel Maulpoix là sự pha trộn, là cuộc đối thoại không ngừng giữa văn xuôi và thơ, mà qua đó, nổi bật là chất “trữ tình phê phán”. Jean-Michel Maulpoix còn điều hành tạp chí Văn học hàng quý “Le nouveau Recueil” (Tuyển tập mới) và giảng dạy thơ hiện đại và đương đại tại Đại học Paris III, cộng hòa Pháp.

 

 

 

 

Biographie de Jean-Michel Maulpoix

 

Jean-Michel Maulpoix est l’auteur d’une vingtaine d’ouvrages, principalement en prose poétique, parmi lesquels Une histoire de bleu, L’Écrivain imaginaire, Domaine public et Pas sur la neige, publiés au Mercure de France. Il a également fait paraître des études critiques sur Henri Michaux, Jacques Réda, Paul Celan et René Char, ainsi que des essais généraux de poétique (La poésie comme l’amour, Du lyrisme...). Son oeuvre, où se mêlent, s’affrontent et dialoguent sans cesse prose et poésie, se réclame volontiers d’un “lyrisme critique“. Jean-Michel Maulpoix dirige par ailleurs la revue trimestrielle de littérature “Le Nouveau Recueil” et enseigne la poésie moderne et contemporaine à l’Université Paris III - Sorbonne nouvelle.