Мэй Ван Фән – Mai Văn Phấn

Өлеңді қазақ тіліне аударған Қайрат Дүйсенов
Kairat Duissenov dịch sang tiếng Kazakh

 

Nhà thơ – Dịch giả Kairat Duissenov

 

 

 

 

 

Maivanphan.com: Nhà thơ - Dịch giả Kairat Duissenov (Cộng hoà Ca-dắc-xtan) vừa gửi tôi bài thơ thứ 9 "Ресей күзі – Ngày thu ở nước Nga” do ông chọn từ tập thơ “Два крыла - Đôi cánh” (Nxb. "Нонпарелъ", Maxcơva, 2016) của tôi qua bản tiếng Nga của Nhà thơ Elizaveta Kozdoba để dịch sang tiếng Kazakh. Xin trân trọng cảm ơn Nhà thơ- Dịch giả Kairat Duissenov đã dành thời gian và tâm huyết cho bài thơ của tôi!

 

Maivanphan.com: Poet – Translator Kairat Duissenov (The Republic of Kazakhstan) has just sent me a 9nd poem "Ресей күзі – Autumn Day in Russia” selected by himself from my poetry book “Два крыла - Đôi cánh - Two Wings” (Publishing House "Нонпарелъ", Moscow, 2016) in Russian version by Poet Elizaveta Kozdoba to be translated into Kazakh language. I would like to give my respectful thanks to Poet – Translator Kairat Duissenov for having spent time and devotion on the translation for my poem!

 

 

 

 

 

Ресей күзі

 

І.

 

Бір топ торғай көкте отыр,

Үнсіз көлге жақын-ақ.

 

Ескен самал ағаштардың басынан жай қасылап,

Жерге қарай шиіруде алтын алқа жапырақ.

 

Күн сәулесі, балауыз шам секілді,

Мұнараға нұрын шашты не түрлі,

Сарайларға, бұрқаққа,

Третьяковский галереясынан қайтқан жастарға,

Қызғылт-көк аспанға.

 

Алау-жалау үйеңкінің

Тоқтай салып қасына,

Естелікке жапырақ жыйдым асыға.

 

ІІ.

 

Оқытушы Татьяна Ивановнаның пәтерінде қонақта,

Винодан ап, нан жедік те, борщ іштік тамаққа.

 

Татьяна Ивановна күнделігін парақтап,

Анасының туған күнгі әкесіне жазған хатын сабақтап:

«Ваняжан, жақсымын, бірақ әлсізбін, қарап бақ...»

 

Арнаулы органда қызмет еткен, әкесінің суретін,

Көрсетті де бүгінде жоқ ғалым болған күйеуінің сүлдесін;

Сездірді бар құрметін.

 

Қайың жапырақ жұпар исін сездірді жел бұрынғы,

Кітап сөресіне қойылған иконға ұстаз сиынды.

 

Суретке түстік, естелікке сақтауға.

 

Көрініп жол қылтимадан жатты анда,

Қызыл, жасыл алмалары,

Төгіліп қапты ақшамда.

 

ІІІ.

 

Анау, биік аспанда

Пушкин дейтін ұлы ақын

Наталидің* қолын қысып тұр асыл.

Көз салады Ресей мен

Мына әлдемге есейген.

 

Әрбір өлең жолы оның

Ашар кілті

Күзгі көркем даланың.

 

Атар болсам қайсыбір

Өлеңінің атауын:

Көпірде қос тірегім,

Жарма есік кірерім,

Тастан екі үйінді,

Екі гүлім жаңа берген іреңін...

Бақылап тұрмын жиі ақ тиінді –

Үйеңкіге жармасқан тас түйінді.

 

Пушкин мен Натали

Жақындап, төмен түсуде,

Қазан шіркеуіне баяу

Патша ағзам Селосына** таяу.

 

Аққулар сезімге мастанып,

Көл іші жүзуде бас салып.

Кептерлер, қарғалар, қарғалар,

Аяғын төменге ап барып,

Кеткісі жоқ Жерден аттанып.

 

Mәскеу, 23.9.2014 жыл

 

_______
(*) Наталья Николаевна Гончарова (1812 - 1863) ақын Александр Сергеевич Пушкиннің әйелі (1799 - 1837).

(**) Патша ағзам Селосы, қазіргі кезде Пушкин қаласы деп аталады, Санкт-Петербург маңында орналасқан. А.С.Пушкин 1815 жылы «Патша ағзам Селосын еске алу» (Қ.Д.) деген өлең жазған.

 

(Орыс тілінен аударылды)

 

 

Дүйсенов Қайрат Әбсатұлы жайында:

 

Ақын, композитор (сазгер), аудармашы, публицист, журналист. Әлем халықтары жазушылары одағының, «Бейбітшілік әлемі» ХҚШБ жанындағы Халықаралық жазушылар одағының, Қазақстан авторлары қоғамының (ҚазАҚ), Қазақстан Журналистер одағының мүшесі. Қайрат Әбсатұлы 1964 жылы Оңтүстік Қазақстан облысына қарасты Қазығұрт ауданының Көкібел ауылында туған. 1971-1981 жылдары Кеңес Одағының батары (герой Совесткого Союза) генерал Сабыр Рақымов (бұрынғы Ф.Энгельс) орта мектебінде оқыған. 1994 жылы әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың (Алматы) журналистика факультетін тәмамдаған. Еңбек жолын «Ленин өсиеті» (қазіргі «Қазығұрт») аудандық газетінен бастаған қаламгер «Шымкент келбеті – Панарама Шымкента», республикалық «Ауыл», Қазақстан Жазушылар одағының «Әдебиет айдыны» газеттерінде, «Зерде», «Дарабоз», «Жұлдыздар отбасы», «Аңыз адам» журналдарында, Қазақ радиосында, «Хабар» агенттігіне қарасты «KASpionet» халықаралық телеарнасында әдеби қызметкер, бөлім редакторы, редактор болып қызмет атқарды. Өлеңдері мен мақалалары «Жас қазақ», «Жас қазақ үні», «Жас Алаш» («Лениншіл жас»), «Айқын», «Қазақ әдебиеті», «Түрік әлемі» газеттері мен «Парасат», «Атажұрт», «Дарабоз», «Мәдениет» т.б. журналдарда жарық көрді. Қаламгер оннан астам әндердің авторы. «Ай да, Күн де», «Билейік» атты әндері халыққа кеңінен танымал. Өлеңдері мен публицистикалық шығармалары көптеген топтамаларға енген. «Туған жер ыстық бәрінен» атты тұңғыш өлеңдер жинағы жарыққа шыққан. Қайрат Әбсатұлы 2010-2014 жылдар аралығында «Бейбітшілік әлемі – Планета мира» ХҚШБ жанындағы Халықаралық жазушылар одағында төраға қызметін атқарды. 2011 жылдан «Халықаралық жазушылар одағы» баспасының директоры, www.temirqazyq.com веб-сайтының бас редакторы. Қ.Ә.Дүйсенов 2014 жылдың 18 Қыркүйек айынан бастап Қазақстанда тұңғыш рет өзі құрған Әлем халықтары жазушылары одағының президенті әрі осы Одақтың www.akgo.org веб-сайтының бас редакторы. Қаламгер 2016 жылдың Ақпан айында Гуманитарлық пәндер профессоры атанып, БҰҰ-ның «Қоғам алдындағы сіңірген еңбегі үшін» алтын медалімен марапатталды, Бейбітшілік Миссиясының Елшісі.

Tranh của Họa sỹ Elena Filatov, Ca-dắc-xtan

 

 

 

Осенние дни в России

 

I.

 

Стайка воробьёв сидит на траве

У безмолвного озера.

 

Ветер устремляется вверх в кроны деревьев,

одну за другой расшвыривая золотые мониста.

 

Солнечный свет, словно свечной воск,

Освещает колокольни,

Дворцы, фонтаны,

Юных девушек, идущих от Третьяковской галлереи,

Лилово-синее небо.

 

Останавливаюсь возле огненно-красного клёна,

Подбираю на память листок.

 

II.

 

В гостях в квартире учительницы Татьяны Ивановны

Мы пьём вино, едим хлеб и борщ.

 

Татьяна Ивановна открывает страницу дневника,

Где запись, сделанная мамой в день ее рождения отцу:

“Родной мой Ваня, я в порядке, хотя ещё слаба...”

 

Фотопортрет отца, работавшего некогда в спецорганах,

фото мужа, учёного- их никого уже нет.

 

И всё теперь пл-другому!

 

Только ветер приносит знакомый запах берёзовой листвы,

Овевая икону на книжной полке из сосны.

 

Выходим вместе на балкон и фотографируемся против света.

Фиксируя дорогу с множеством поворотов,

Зелёные, красные яблоки,

Осыпающиеся на вечерней заре.

 

III.

 

Там, на небе

великий поэт Пушкин

Держит за руку Натали*

И смотрит на Россию

И мир.

 

Каждая строка поэта -

Это ключ,

Откоывающий осень.

 

Я произношу название

Одного из его стихотворений

Две опоры моста,

Две створки двери,

Две каменные глыбы,

Два только что распустившихся цветка...

 

Слежу за парой рыжих белок,

ловко взбирающихся по клену.

 

Пушкин и Натали

Приближаясь, опускаются ниже.

Ближе к Казанскому собору,

Ближе к Царскому селу**.

 

Лебеди, опьянённые страстью,

Попарно плавают в озере.

Голуби, ворОны и вОроны,

Опустив вытянутые лапы,

Не хотят покидать поверхность земли.

 

Москва, 23.9.2014

 

____________

(**) Царскоe Селo, в насто-ящее время город Пушкин рядом с г. Санкт-Петербургом. В 1815 году А.С.Пушкин написал стихотворение "Воспоминание о Царском Селе".

 

 

 

 

 

Tranh của Họa sỹ Elena Filatov, Ca-dắc-xtan

 

 

 

 

Ngày thu ở nước Nga

 

I.

 

Đàn sẻ nâu đậu trên mặt cỏ

Bên hồ nước lặng im

 

Gió tốc lên vòm lá

Xổ tung từng chuỗi tiền xu

 

Nắng thu sáp nến

Cháy sáng những tháp chuông

Cung điện, đài phun nước

Bước chân thiếu nữ qua đường

Từ bảo tàng nghệ thuật Tretyakov

 

Nền trời tím xanh

Tôi dừng chân bên cây phong rực đỏ

Mạnh dạn cầm lên chiếc lá.

 

II.

 

Trong căn hộ cô giáo Tachiana Ivanovna

Chúng tôi uống rượu vang

Ăn bánh mì, súp củ cải đỏ

 

Tachiana mở trang nhật ký

Của mẹ viết cho cha lúc cô mới sinh ra

“Colia của em, em ổn, tuy còn hơi mệt…”

 

Cô ngước lên tấm ảnh người cha

Từng làm trong cơ quan an ninh đặc biệt

Rồi chỉ sang tấm ảnh người chồng

Là nhà khoa học

 

Họ đã khuất!

Mọi điều đã khác!

 

Chỉ cơn gió quen thuộc

Mang mùi lá bạch dương

Phủ lên bức ảnh Thánh

Kệ sách gỗ thông

 

Rủ nhau ra balcon

Chụp tấm ảnh ngược sáng

Lấy được hình con đường với nhiều lối rẽ

Những quả táo xanh, táo đỏ

Rụng trước hoàng hôn.

 

III.

 

Thi hào A.S. Pushkin

Cầm tay nàng Natalia*

Trên trời

Nhìn xuống nước Nga

Và thế giới

 

Mỗi câu thơ ông

Là chìa khóa

Mở vào mùa thu

 

Tôi gọi tên

Một bài thơ Pushkin

Vạt nắng bỗng phủ lên

Hai mố cầu

Hai cánh cửa

Hai tảng đá

Hai bông hoa vừa nở

 

Nhìn theo đôi sóc nâu

Thoăn thoắt leo lên cây thích

 

Pushkin và Natalia

Xuống gần hơn

Gần nhà thờ Kazan

Gần Hoàng Thôn**

 

Từng đôi thiên nga

Đắm say trong hồ nước

Những con bồ câu, quạ đen, quạ khoang

Chân miết xuống

Chẳng muốn rời mặt đất.

 

Matxcơva, 23/9/2014

 

___________

(*) Natalia Nikolaevna Goncharova (1812 - 1863) là vợ nhà thơ Aleksandre Sergeyevich Pushkin (1799 - 1837).

(**) Hoàng Thôn, nay là thị trấn Pushkin gần kinh đô Xanh-Petecbua. Năm 1815, A.S. Pushkin viết bài thơ "Hồi ức ở Hoàng Thôn" tiên báo tài năng của ông.

 

 

 

Tiểu sử Kairat Duissenov:

 

Nhà thơ, nhà soạn nhạc, dịch giả, nhà lý luận phê bình, nhà báo. Hội viên Hiệp hội các nhà văn quốc tế “Бейбітшілік әлемі – Hành tinh hòa bình”, hội viên Hội Liên hiệp nhà văn các dân tộc trên thế giới, hội viên Cộng đồng tác giả, hội viên Hiệp hội các nhà báo nước Cộng hòa Kyrgyzstan. Kairat Duissenov sinh ngày 7 tháng Giêng năm 1964, tại làng Kokibel, vùng Kazygurt, miền Nam Kazakhstan. 1971 – 1981, Kairat Duissenovhọc tại trường trung học mang tên Sabyr Rakhimov (tên cũ của Friedrich Engels). Năm 1994, ông tốt nghiệp khoa Báo chí thuộc Đại học Quốc gia Kazakhstan mang tên Al Farabi (Almaty). Sau đó, ông làm việc tại một số tờ báo và tạp chí như, tờ báo vùng, mang tên “Ленин өсиеті” (hiện nay là “Қазығұрт”, “Шымкент келбеті – Панарама Шымкента”, báo quốc gia “Ауыл”, báo “Әдебиет айдыны” của Hội Nhà văn Kazakhstan, tạp chí “Зерде”, “арабоз”, “Жұлдыздар отбасы”, “Аңыз адам”. Ông là biên tập viên cho đài phát thanh Kazakhstan, kênh truyền hình quốc tế “KASpionet” tại “Хабар”. Những bài thơ và bài viết của ông đăng trên báo "Жас қазақ", "Жас қазақ үні", "Жас Алаш", “Айқын”, “Қазақ әдебиеті”, “Түрік әлемі”, các tạp chí “Парасат”, “Атажұрт”, “Дарабоз” và nhiều tạp chí khác. Kairat Duissenov là tác giả của hơn mười bài hát, phổ biến nhất trong số đó là bài: "À vâng, mặt trời" và "Cuốn sách công lý". Thơ và các bài viết của ông đã in trong trong nhiều tuyển tập. “Туған жер ыстық бәрінен” (Đất mẹ nóng hơn tất cả) là cuốn sách đầu tiên của ông. 2010 - 2014 Kairat Duissenov là Chủ tịch Hiệp hội các nhà văn quốc tế “Бейбітшілік әлемі – Hành tinh hòa bình”. Từ năm 2011, ông là giám đốc Nhà xuất bản “Халықаралық жазушылар одағы”, trưởng ban biên tập website www.temirqazyq.com. Từ 18 tháng Chín năm 2014, ông là Chủ tịch Hội Liên hiệp nhà văn các dân tộc trên thế giới và là trưởng ban biên tập website akgo.org. Tháng 2 năm 2016 ông được phong hàm giáo sư ngành nhân văn, được trao tặng Huân chương của Liên Hiệp Quốc "Phụng sự cộng đồng, "Sứ giả Hòa bình”.

 

 

 

 

 

Trang phục truyền thống của Ca-dắc-xtan