Tập thơ HÔM SAU - Mai Văn Phấn

12/10/2013 16:03:00

Thiết kế bìa sách: Họa sỹ Lê Đức Lợi

NHÀ XUẤT BẢN HỘI NHÀ VĂN VN, 2009

Vẫn trấn tĩnh tiễn khách ra ngõ

Pha xong ấm trà

Quay ra

Ông khách không còn ở đó

Gọi điện thoại

Người nhà bảo ông mất đã bảy năm

Nhầm lẫn

Nhà mình

Mọi sự đảo lộn

Không nhớ bức chân dung hạ xuống bao giờ

Đâu rồi chiếc đồng hồ chạy bằng dây cót?

Bộ ấm chén giả cổ ai cho?

Ghé sang hàng xóm

Thử hỏi mấy loại thực phẩm

Loại tăng giá

Loại còn giữ giá.

Trong nhà

Trà vẫn nóng

Đẩy chén nước về phía ông khách đã ngồi.

Luồng tử khí cao chừng một mét sáu dựng đứng trước mặt

Chốc lại cúi gập.

Không thể tin

Con ong bay vào phòng

bằng nhựa hay bằng gỗ?

nham nhở trên mình những vết cắt dở dang

đúng nó đã bay

tiếng vỗ cánh êm ru, hoàn hảo

Không nên tin vào một con ong

tôi kiểm chứng bằng những cử động nhỏ:

vẫn còn đủ 532 trang một cuốn sách cũ

tôi bấm móng tay, thông nõ điếu

thử báo cáo, thử ký, thử huỷ tài liệu

Nhưng hình như

mọi con vật trong nhà

vẫn chế tác từ đồ phế thải:

con mèo tam thể được sinh ra từ mớ giẻ rách?

con cá bơi trong bể được gò hàn từ vỏ lon beer?

chim họa mi hót trong lồng là chiếc ấm vỡ?

con chó giụi đầu vào tay mình là cuộn báo cũ?

đàn kiến đang nhẫn nại tha mồi là đống mạt cưa?

Quay theo mái nhà

Đêm tỉnh dậy. Đồ gỗ trong phòng mọc tua tủa nấm nhĩ. Bức tượng chảy xệ xuống thành nắm đất nhão. Chiếc quạt mở ra lần cuối rồi khép lại làm ống tre. Trong bóng tối, tiếng những nghệ nhân đã khuất cùng đồng vọng:

- Hãy quay theo mái nhà đánh thức các đồ vật!

Tôi quay cùng chai lọ, con giống, bóng đèn… qua môi người thợ thổi thủy tinh, qua con chữ rùng mình nhìn bột giấy chìm trong thuốc tẩy. Những giọt mực tụ lại rồi loang xa như một vết dầu. Bộ quần áo trang nghiêm rũ xuống. Đấy là giờ mặc niệm tơ tằm và những cây bông. Bóng tối nuốt sạch thực phẩm ôi thiu, không khái niệm về văn hóa ẩm thực. Hương trà thơm về rừng. Nước gào thét trong chiếc ấm bục đáy.

Những đồ vật quay không thể dừng lại. Thùng rác quay mắc phải khung ảnh, quạt trần, dây điện thoại. Chiếc quần lót mắc kẹt giữa tủ bát đĩa và máy tập thể hình. Chổi cùn, bình diệt muỗi, đĩa CD chui vào tủ lạnh. Con cá tắt thở trên đường gần đến cửa sổ. Lũ chuột nhắt chết đuối bơi qua chảo mỡ. Bột giặt vừa quay vừa rắc lên hoa quả, dao thớt, bàn thờ. Bát nước chấm quay cùng bìa đậu phụ. Lọ tương ớt lao đi trong tư thế lộn ngược. Và kim giây quay chậm hơn hẳn kim giờ.

Mọi người vừa quay vừa tỉnh dậy. Vẫn đủ thời gian uống nước và rửa mặt. Chọn cho mình một đồ vật bất kỳ. Và nhanh chóng đặt chân vào vạch Xuất phát.

Anh tôi

Lúc gần đất xa trời, anh nhờ tôi giữ hộ ký ức. Anh dặn đây là dữ liệu qúy. Nhưng kho ký ức tôi đã đầy ứ, cả mốc meo, thối rữa. Tôi khuyên anh nên vẽ tranh hoặc viết sách. Nhưng anh đâu phải nhà văn, hoạ sỹ. Tôi nêu nhiều giải pháp khác: cắt rời, khởi động lại, thu nhỏ, dừng đột ngột, ninh nhừ, nghiền thành bụi...

Anh nhìn tôi buồn lắm!

Tôi nhìn nước sông thay màu lướt qua bờ cỏ rũ rượi. Phù sa láng mịn. Trăng mọc sớm, thơ ngây và thoảng mùi rơm rạ. Nhớ người yêu vô cùng.

Anh nhìn tôi buồn lắm!

Chiếc áo vừa giặt nhàu nhĩ, nước lặng lẽ bốc hơi tôi đâu có biết. Rồi những sợi vải mỏng manh lại phẳng phiu dưới bàn là nóng bỏng. Giặt–là, giặt–là... Đời sống đôi khi giống quả lắc chiếc đồng hồ quá cũ. Tôi tập nghĩ vẩn vơ để có thể nghĩ tiếp.

Anh nhìn tôi buồn lắm!

Anh chờ tôi rửa tay. Vòi nước xối mạnh, rất sạch, mát mẻ vô cùng. Thương anh. Tôi nhìn bọt xà phòng ngầu lên trên da trơn ướt thật dễ chịu.

Nghe tin bạn bị mất trộm

Tặng Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều!

Có thể tên trộm lẻn vào qua cửa sổ lúc bạn mỏi mệt. Lúc bộ ria dày thôi dựng ngược, khép hờ đôi mắt chợt mọng nước, bất động, chợt ngầu đỏ. Hơi thở bạn vẫn dâng ngùn ngụt, kết giữa thị xã Hà Đông ngọn tháp cao. Tôi muốn thành thám tử tư, tóm ngay kẻ vừa chui vào nhà bạn. Kìa đám mây hình người vừa lọt vào bầu trời xanh lơ. Biết đâu tên trộm cũng vào nhà bằng tư thế ấy. Giờ hắn đã cải trang thành người tử tế, còn đám mây kia vẫn nhởn nhơ bay. Hơi nóng không ngừng tỏa rạng. Tên trộm tựa que cời bới tung lò than đỏ rực. Ngọn lửa lùa qua cửa sổ, ổ khoá, lỗ thông hơi… như người căm giận cầm những thỏi bạc ném vào đêm tối, hay tua tủa ngón tay giơ lên bấm vào một huyệt đạo khổng lồ. Hắn đã buông xuống theo rễ cây si, luồn qua từng bông bạch đơn đang bình tĩnh tỏa hương trong huyệt đạo. Tên trộm không biết mình đã ra đi cùng tàn lửa vô hình, những thỏi bạc.

Biến tấu con quạ

Tử khí kéo ngọn bấc tới đỉnh trời

Con quạ rực sáng.

Khai sinh

Sau tiếng quạ kêu

Ra đi không cưỡng lại

Gói bọc được mở ra

Sự băng hoại không thể cất giấu

Thày lang đốt sách cuối vườn

Tân dược trong kho đều quá hạn sử dụng

Những phù thủy chịu hình phạt

Miệng bị đóng bởi những móc sắt

Khai sinh

Khi quả chuông rơi xuống bất ngờ

Chụp lên đầu người bõ già

Con cá nhảy vào đám mây tự vẫn

Buông ngang trời ngàn vạn lưỡi câu

Khai sinh

Mực đổ dưới chân và máu

vón cục ở yết hầu, phế quản

Viết một nét lên trang đầu

thấm suốt cả ngàn trang sách.

Bổ nhào từ đỉnh cao

Bằng đôi cánh sắc

Lấy tâm điểm xác chết

Chém toác bầu không

Gió hấp tấp không kịp băng bó.

Móc từ hốc mắt

những nhãn quan

Di ảnh là vật chứng

Mổ vào lưỡi

và kéo dài

Phơi dưới trời bài học khẩu ngữ

Bóc từng mảng thịt

Tháo rời tứ chi

Sổ tung lục phủ ngũ tạng

Hộp sọ vừa được dựng lên

Rêu đã phủ đầy

Không viết nổi những dòng bi ký.

Con quạ mơ

Mọi cái chết đều được sắp đặt

Sau tiếng quạ kêu

Ai đã tự nguyện nằm xuống.

Con quạ bay vào phòng

Một ngón tay giơ lên yếu ớt

Ý nói:

Đây là họng súng

Là lưỡi mác

Thậm chí cuốc thuổng

Thậm chí chính ngón tay rất cứng

Đúng hơn là đông cứng

Rồi băng đá

Rồi rữa tan.

Đừng đến gần bóng râm

Chúng là con quạ

Xõa cánh lúc hoàng hôn, rạng đông

Nanh vuốt bám gió

Xay nghiền lá khô

Bẻ những cành vượt

Nhà thơ trú trong bóng râm

Từng con chữ bị khoét mất mắt.

Trông

Sự vật

Trừng trừng

Bởi chớp mắt

Bóng quạ

Ập tới.

Bóng mình

Không cất tiếng

Sợ biến thành gà con.

Một số người trỗi dậy từ đám đông, khoác áo đen, mang mặt nạ đen. Vừa chạy, họ vừa đập cánh tay vào hai bên sườn. Đầu cố ngước lên. Bóng đen bay là là mặt đất.

Đậu trên chạc cây trong trạng thái bội thực và ngủ gật, con quạ mơ mỗi mẩu thức ăn đang nén chặt trong diều biến thành quả trứng. Đàn quạ con lũ lượt chui khỏi ngũ quan, lập tức sà xuống săn mồi theo bản năng của loài ăn thịt.

Những đau khổ tột cùng ngoái nhìn đời sống tưởng chừng đã chết. Áo khoác kêu thất thanh khi đi qua bàn tủ. Máy điện thoại im lìm ngủ. Chiếc kẹp ghim mở miệng cố giấu đi móng vuốt. Cán chổi móc vào tay người lao công, kéo chị ta về bên hố rác. Vành mũ trên đầu kêu thảng thốt, rồi cúi xuống rỉa hết mặt nhân viên bảo vệ. Không ai mở cổng. Nhiều người vẫn tìm được lối đi vào.

Những linh hồn thoát xác tìm cách quay về chiến đấu với loài quạ dữ. Sau những loạt đạn không gây sát thương, khói hương căng thành bảng, viết con chữ đầu tiên của bài học mới.

Đây là dòng cuối cùng trong một bản di chúc:

“Bắt đầu lễ Thiên táng lúc xuất hiện bóng quạ”.

Bóng đêm chui dần vào bụng quạ.

Cả chúng ta nữa, đang cồn cào cùng dòng sông đói khát. Những giọt nước đục tìm cách lọt qua khe vải. Mặt nước khổng lồ ghìm nén xao động, mong giữ lại bóng người. Bật que diêm rồi, vẫn nhớ ngọn bấc còn rất xa. Vung tay lên, nói to một mình trong bóng tối.

Con quạ khật khừ xuyên đêm

Thảng thốt kêu

Lần đầu tiên tiếng động ra đi không vọng lại

Đúng vậy

Lúc đi

ông mặc áo len màu cổ vịt, quần rộng đũng

tóc cắt ngắn

tay cầm cuốn sách

ra gần cửa còn lẩm bẩm:

sáng rồi tối... thối rồi thơm... bơm rồi xì... đi rồi ngã... vả rồi thương... ương rồi chín... nín rồi thét... kẹt rồi lơi... xơi rồi hóc... bóc rồi che... đe rồi chừa... đưa rồi quỵt... bịt rồi hở... lỡ rồi toi... moi rồi thấy...

chốt cửa gỗ

kéo cửa sắt

ông bấm năm chiếc khóa

rồi ném chìa vào trong nhà

Lật đống chăn nơi ông vẫn nằm

thấy mẩu giấy với nét chữ nguệch ngoạc:

"Ai tìm thấy tôi ở đâu, gọi về số...

Xin cảm ơn và hậu tạ".

sau mẩu giấy vẫn văng vẳng:

quấy rồi đục... nhục rồi than... tan rồi huề... mê rồi tỉnh... thỉnh rồi buông...

Bài học

Cánh và khuỷu tay vẫn cứng

Từ cổ tay xuống đến ngón phải mềm

Đạo mạo múa tay trong bị

Tôi học bài này từ nhỏ

(Một lần bị khinh như mẻ

Thằng đạo mạo đạp mình xuống lề đường

Cạch đến già!)

Đạo mạo giết một con muỗi

Đạo mạo phát biểu chung chung

Đạo mạo nghiêng mình trống rỗng

Đạo mạo lấy trộm áo mưa

Đạo mạo thở mùi hôi vào miệng người khác

Đạo mạo bọc nhầm một chiếc răng sâu

Đạo mạo tiểu tiện nơi công cộng

Đạo mạo sụt sịt trong khăn mùi xoa

Đạo mạo chỉnh lại con c... trong túi quần nơi hội họp

Đạo mạo xỉ mũi vào cửa kính

Đạo mạo moi tiền của gã ăn mày

Đạo mạo nghe trộm điện thoại

Đạo mạo nhìn ngực chị em trong đám tang

Đạo mạo ký tên vào công trình khoa học

Đạo mạo làm thơ tình khi đã liệt dương

Đạo mạo thả virus vào e-mail người khác

Đạo mạo đánh tráo bài thi

Đạo mạo tiêu tiền âm phủ

...

Cánh và khuỷu tay vẫn cứng

Từ cổ tay xuống đến ngón phải mềm.

Chỉ là giấc mơ

Chúng bịt miệng

trấn lột mọi thứ

và xin tôi bộ phận sinh dục.

Nói rằng xin

bởi nếu tôi không đồng ý

của quý kia phải liệng xuống hố phân

(chúng biết cả bí quyết thần chú).

Tôi bảo:

các ông có thể lấy hết

nhưng cho tôi giữ lại chút riêng

xin tự nguyện làm đồ chơi, giẻ lau, trâu chó.

Tôi cúi xuống đón chiếc ách lên vai

Tôi xù lông và bắt đầu sủa lớn

Tôi lúc lắc và kêu bíp bíp

Tôi mài cơ thể mình xuống sàn nhà.

Tôi chạy quanh và miệng sùi sọt

Tôi nhễ nhại, giả chết, lồng lộn

Tôi rã rời, loạn nhịp, vỡ tung

Tôi thấm nước và vắt ra nước.

Ở những đỉnh cột

Lưỡi tôi bị thắt

treo lên đỉnh cột

mỗi lần nói

chiếc lưỡi phải co rút

kéo thân thể béo ị lên cao

Tôi giẫy giụa tựa mảnh vải quẫy trong gió mạnh.

Đang nghĩ về chiếc lưỡi đau

Chợt cánh bướm mọc trên bờ đá

Cánh hây hây run rẩy cả chân kè

Rồi tấm biển quảng cáo nước uống tăng lực

có gas phun sương mù và chất lượng cao

Nơi lãng mạn khác

thiếu nữ vặn lưng trong bìa lịch

miệng cười tươi và giơ tay rất lâu.

Tôi tồn tại bởi cánh bướm, biển quảng cáo và thiếu nữ không quen biết

Họ nói giùm tôi cuống lưỡi vực sâu.

Nhưng sao họ tồn tại biệt lập?

Chắc lưỡi của họ đang treo trên những đỉnh cột khác.

Giấc mơ vô tận

Kính viếng anh Diễm Châu!

Mưa thôi làm anh lạnh

đổ vào giấc mơ gần sáng

những con sóng đục ngầu

vỗ vào bãi sú lúc sinh anh.

Bầu trời không mái che

ngôi sao soi tỏ cặp kính dầy

đặt tạm lên bàn phím

buổi sáng, ngày 28 tháng 12, mưa rơi.

Mưa lạnh thấu xương!

Đất lạnh thấu xương!

Lật trang sách anh còn để ngỏ

tiếng trẻ con khóc trong vòm cây

trong cánh chim vừa tự lấp đầy(*)

trong đám mây bay thấp.

Gió lùa về

làm khăn trắng cuốn quanh gốc sú

trên đỉnh trời linh cữu nhấp nhô.

_______

(* ) Ý thơ Diễm Châu

Ghi ở Vạn lý Trường Thành

Mây xếp lên vai từng tảng đá nặng

nhòe mắt cát

thở đầy ngực cát

Vạn lý Trường Thành còn xây dở?

Trên không tiếng hoạn quan truyền chỉ

Bắt được kẻ nào vừa vác đá vừa làm thơ

đánh hộc máu mồm

Khâm thử!

Ngước lên gặp một khuôn mặt bì bì

tay lạnh, mắt chì, giọng mỡ

Mái Phong hỏa đài(*) màu huyết dụ

hình thanh long đao dính máu đang kề cổ

Còng lưng đẩy nắng đi

Chồn chân đẩy gió đi

Miễn sao gần được bông hoa

đang mởn mơ trong gió lớn.

Tâu Hoàng thượng/ thưa ngài/ báo cáo đồng chí....

Bỉ chức/ thảo dân/ em…

sẽ làm trọn bổn phận

Đây là đỉnh trời

hay đáy vực sâu

chỉ thấy trên lưng lằn roi bỏng rát

Mồ hôi du khách trên đá xám

nở thành hoa phù dung.

__________
(* ) Phong hỏa đài: Điếm canh trên Vạn lý Trường Thành.

Đêm lập xuân

Chờ quanh ngọn đèn

ánh sáng lan tỏa, đứt đoạn

ngỡ ai cầm bó đuốc

soi lên mặt mỗi người.

Bầy trò chơi để giết thời gian

ánh sáng soi về ai

người ấy gọi cách lập xuân.

Những câu nói sau được ghi lại:

- Con chim trốn rét làm mũi tên

rơi xuống bức tường mùa đông.

- Khuôn mặt nhìn qua cửa sổ

gợi nét chữ nguệch ngoạc.

- Giọt sương chia đôi

chân cỏ non thành vực thẳm...

Những chuyện bông lơn

vô tình vận vào trời đất

Đồ vật tự chuyển dịch

lắt lay bóng núi

Chim kêu gió thay mùa.

Khêu ngọn đèn

Từng bầy mũi tên bay qua mái nhà vun vút.

Dậy trẻ con

Lũ trẻ xóm tôi biết quá nhiều về người lớn nên sớm mắc những căn bệnh tuổi già. Đêm đêm chúng thường tụ tập, thì thào trong những khu vườn vắng, phân công đứa canh gác để đứa khác đào hầm, chôn giấu những đồ vật cũ nát, đề phòng lúc biến động. Chúng hay hốt hoảng lúc hoàng hôn chuyển màu, lúc sóng vỗ, lúc quả vỡ… Chúng rủ nhau ăn kiêng đề phòng cao huyết áp, mỡ máu, u xơ tuyến tiền liệt… Ít thấy chúng gào khóc ăn vạ. Có đứa nghẹn ngào: “Trẻ con nước mắt chảy vào trong!”. Tôi và những người khác bàn nhau diễn trò cho chúng xem, xếp đồ hàng, xây cung điện, kéo thuyền giấy trên sân gạch... Đánh trận giả, vờ lăn ra chết. Bọn trẻ bẻ lá đặt lên mũi những người giả chết. Những chiếc lá bất chợt héo rũ, úa vàng. Một đứa tự tin, sảng khoái: Đi một ngày đàng học một sàng khôn. Chúng cười vang lúc chúng tôi đứng dậy. Tôi mụ mị rồi ngất ngư về chỗ của mình. Bàn chân chập chững đặt lên mặt đất từng bước dại.

Còn cậu hãy đứng đằng kia

Đêm nay

nhiều điều kỳ quặc.

Nhưng giấc ngủ đã ngấm rượu độc

Trí nhớ rối mù

Màn hình TV mất sóng

Mí mắt mở căng hai quả trứng ung

hở miệng hai con ốc chết

hai chân đinh vừa nhổ.

Có ai bên tai thều thào:

Hãy thức chờ xem rêu phủ bầu trời

Mặt nước ăn những vì sao cuối cùng.

Đêm nay

Rắn rết, bọ cạp tràn vào thành phố

Nhưng đừng sợ!

Nhà nào bây giờ cũng thiết kế kiểu lô cốt

Trời tối không ai ra đường.

Sau lúc 0 giờ, nhà bên

một trí thức tỉnh dậy cười hềnh hệch

thú nhận những câu nói ban ngày là chuyện đùa

Đùa dai thật!

Ai đang rình nấp trên cây

chờ lá rụng hóa thành tiền bạc

Không mau giấu trước rạng đông

Bị thu trắng hoặc kiến ăn thịt.

Thôi được

Để tớ mai phục ở đây

và thức dậy lúc năm giờ sáng.

Hắn

Nơi bóng tối ăn thịt bóng tối

hắn ngồi lẩm bẩm...

... lầm rầm âm thanh tiếp diễn

của bóng tối chưa thành

của bóng tối nuốt dần bóng tối

của màu đen không thể đen hơn.

Hắn là nơi hoàn thiện:

của gương đã lành/ sâu đã nở/ trinh đã mất/ cáp đã đứt/ cống đã thông...

là bãi phế thải của giẻ rách/ mảnh thủy tinh/ băng vệ sinh/ giày dép lạc mốt...

là viên đạn bay đi chạm đích/ những vòng kinh hồi sinh/ dòng sông gặp biển...

Lần mò leo tận cây cao

hắn hô:

Ê, chiếu ánh sáng vào đây!

Theo đèn pin le lói

mọi người thấy hắn giang tay bay lượn tựa thiên thần.

Hắn cười, vung tay đấm qua lỗ thủng khoét sẵn trên tấm bìa. Những ngón tay xương xẩu co lại thành quả đấm thép lao qua tâm điểm không vật cản. Hắn, bàn tay đang tìm khoái cảm của con chó chui qua bức tường lớn. Vị trí tấm bìa giơ lên để nắm tay bay qua là khoảng cách quá ngắn. Khát thở.

Mỗi lần lao qua miệng lỗ thủng, bàn tay hắn lại xòe rộng. Tấm bìa giống con sứa đang bơi mắc phải lưỡi câu chùm. Xoay tấm bìa, hắn hát: trời xanh í a... đây vòm ngực rộng...

Bên kia tấm bìa là thế giới khác. Biển báo, thầy giáo cũ, biên bản giám định, chợ búa, kỷ niệm chương, thợ thông cống, hội đồng hương, tu sỹ, dầu tắm, bẫy chuột, nhà tiên tri... Và thời trang cũng khác (hắn nghĩ thế!). Hèn gì không chui nốt cả tay kia (!).

Hắn liệng tấm bìa vào thùng rác, xuống tấn, đấm liên hồi vào lỗ thủng ước lệ, lao đi tốc độ chóng mặt.

Một dự báo về tương lai của thể thao. Với nhan đề trang trọng của tờ báo buổi chiều, hắn có tên trong danh sách những nhà vô địch.

Đến trong ý nghĩ

Đôi mắt tấm liếp khoét thủng, cánh tay buồm chão, những bàn chân lá khô cong vênh lê trên mặt đất. Và miệng hắn, sâu hoắm, mở rộng, vỡ ra từng mảng để nung vôi.

Hắn thường đến với tôi trong ý nghĩ.

Bảo tôi sợ hắn, không phải. Muốn thu nạp hắn, không. Hay lãnh đạm, trốn tránh, nể trọng... cũng không. Thế mà hắn đan lẫn vào tôi từng hơi thở. Vợ tôi giải thích: Trong âm có dương, trong dương có âm.

Hết tranh luận.

Tôi đi xe hết ga hết số. Răng nghiến chặt. Tay bóp cổ hắn. Kéo hắn lướt trên mặt đất. Những hàng cây, bức tường mới cũ, cùng những bóng người trôi vụt lại sau. Đích đến là buổi lấy phiếu tín nhiệm đề bạt, trả lời phỏng vấn, chuẩn bị phong bao một đám hiếu, cuộc gặp gỡ một nhân vật quan trọng... Hắn kéo căng mọi giác quan tôi, ninh nhừ ý nghĩ, đóng đinh dây thần kinh giữa hai đầu phố.

Thoáng khuôn mặt vợ con trong khoảng lặng những quảng cáo thương hiệu.

Hắn mặc cả từng việc. Một cành gãy còn treo trên cây nhờ đám lá, đầu kia chĩa ngọn giáo xuống lối đi. Ai tự nguyện đến làm chim, làm gió?

Nhiều hình nhân cử động trong ký ức không rõ mặt, hắn cho tôi tuỳ nhận, không cần bốc thăm.

Tôi bị sụt cân, mất ngủ triền miên. Hắn đem đến mấy bài thuốc. Không bao giờ tôi sử dụng. Như, bất ngờ đập chết một con vật nuôi trong nhà lúc nó mải chơi với những con vật khác. Và đêm đêm lại chuyện trò với bộ lông ấy đã nhồi rơm. Hoặc, hối lộ nhân viên phòng mổ chui vào đội lốt. Lúc bác sỹ hô kéo thì đưa kim chỉ, hô Thuốc mê thì tiêm doping.

Hội chứng từ một tin đồn…

Tôi trả gấp đôi giá tiền đánh giày

gấp đôi tiền mua dép nhựa

gấp đôi tiền mua chiếc quạt, gói tăm

Xin anh (chị) đừng chống tay xuống đất

đừng gầm gừ, thót bụng, cuộn mình...

Tôi không mặc cả tiền cho trẻ học thêm

không mặc cả tiền phong bao hội nghị

không mặc cả tiền cắt tóc, gội đầu

không mặc cả tiền kê đơn bốc thuốc

không mặc cả tiền mái hiên trú mưa

không mặc cả tiền ghế ngồi ven biển

Hãy đưa hoá đơn qua cửa tò vò

đặt tiền trả lại sau tấm kính

cúi xuống trao bó hoa trên cao

nhìn lên trần và tự tin giảng giải

uống nước theo kiểu rô-bốt

đi qua đám đông như chỗ không người

cắm cần câu đi làm việc khác

leo thang dây không cần bám tay

và nổ máy vù ga đi thẳng.

Xin anh (chị) đừng cố ngước lên

đừng cười ngất lộ nhiều răng trắng

đừng phùng mang trợn má trừng trừng

đừng giương móng tay sắc nhọn phía trước

đừng vươn người xuống uống nước sông

đừng xé xác con vật nấu chín

đừng vò nát hoa quả màu nâu

đừng giậm chân hay bước rón rén

đừng nằm co và ngáy quá to

đừng gào thét hoặc hậm hự trong miệng.

Nhớ không thò đầu và tay ra ngoài

Nhớ suy tư hoặc chăm đọc sách

Nhớ không đạp chân và khạc lên tường

Nhớ hắt hơi lấy tay che miệng

Nhớ dùng xong xả nước bồn cầu

Nhớ phát âm tròn vành rõ chữ

Nhớ nâng ly và uống từ từ

Nhớ nằm ngủ đắp chăn ngay ngắn

Nhớ đánh răng và dùng lược chải đầu...

..."... có mãnh thú bỏ rừng...".

Nhìn kỹ

Trong thùng rác có bộ xương cá

bị rỉa hết thịt trong tư thế đang bơi

cạnh chiếc thớt dọc ngang vết máu

loại thớt dùng một lần.

Chiếc mũ len vẫn còn hơi ấm

Thoảng mùi dầu gội làm mịn da đầu

Chủ chiếc mũ không bị nấm chân tóc.

Cái kéo. Phích nước. Chiếc bút...

Dăm tờ giấy trắng

cạnh biên bản, hình như một cuộc họp

có ghi tên chủ tọa, thư ký và đại biểu cấp trên

“Hôm nay, hồi 17 giờ 30, tại...

Tổng số: 32

Vắng: 04, có lý do... ”

Trong thùng rác có cánh diều giấy

đè lên bó hoa, dăm bảy đôi giày.

Gió vẫn thổi hồn nhiên qua ống sáo.

Nắp thùng rác có dòng chữ in sẵn:

“Ở đây không ô nhiễm. Xin bạn yên tâm!”

Tỉnh táo tột cùng

Ý nghĩ tôi muốn điều khiển con chuột chui từ cống hẹp

từ tốn bò vào thùng rác nằm chết ngay ngắn

Xe chở rác đem những con chuột đi chôn

vĩnh viễn trong thành phố không còn chuột.

Một cách nghĩ khác:

Múc nước ở cảng Hải Phòng

nước tự biến thành tinh khiết

tự đóng chai lăn đến các nhà hàng, khách sạn

Người nghèo đến đó mà thu tiền.

Tôi được tôn vinh là hiện tượng

được đăng ảnh trên trang bìa

được chiêu đãi đến say xỉn.

Em hay năm bảy em dìu tôi về?

Thoáng bóng ai đi xe đạp vào ngõ hẹp

hay hàng vạn diễn viên đang trình diễn giữa quảng trường?

Đừng gượng dậy nói về lòng tin và niềm hy vọng

khi qua khe cửa hẹp

gió biển đang bắn vào từng mũi tên mát rượi.

Kể lại giấc mơ

Đêm qua tôi nằm mơ phải hoạt động gián điệp, loại gián điệp hai mang, có nơi gọi gián điệp nhị trùng. Vô tình bị kẹt trong cuộc vây ráp nên phải hoạt động, không vì tiền. Tôi còn nhớ rõ mật khẩu, biết cắt đuôi, đặt máy nghe trộm, bí mật đánh điện tín… Mà sao vẫn còn điện tín, loại phương tiện liên lạc thô sơ đầu thế kỷ trước? Lại mơ thấy mình già nua ở thể chế khác. Buổi sáng chống gậy ra đường nghe gió thổi, mỉm cười. Rồi vô tình bị phát giác. Có người thấy tên tôi trong đống giấy phế liệu, hồ sơ ghi làm gián điệp những hai mươi mang. Rõ ràng có kẻ đểu cáng đã cố tình viết thêm số O vào sau số 2. Làm gì ở miền quê hẻo lánh lúc đó có hai mươi thể chế? Miền quê là cuộc đấu trí? Là trung tâm thông tin? Hay điểm nóng? Tôi bị con cháu chê cười, khinh bỉ chẳng ra gì. Bị vu khống trắng trợn, không thể thanh minh. Trước khi tự tử tôi muốn khóc. Nhưng tự nhiên khóc là việc rất khó với một người già. Tôi đành dỗ dành một đứa trẻ sơ sinh vừa thức dậy trong tã lót còn cuốn chặt.

Biết thì sống

Nhà ông trưởng thôn bị con đường

đâm thẳng vào cửa.

Mở sách Lý Số ra xem

có họa.

Sách còn ghi

ở mục Nốt ruồi

trang 267 dòng thứ 3 từ dưới lên

ám chỉ những người tơ tít, lăng nhăng.

Nhận đúng nốt ruồi bên mắt trái chị thu tiền điện

đêm qua bị bắt quả tang

đang ôm hôn ông trưởng thôn trong quán thịt chó...

"Biên bản lập thành 05 bản

Có giá trị pháp lý như nhau".

Lão chủ quán thịt chó biết lắm chuyện

bị người đến nắm tình hình

lấy lời khai suốt năm tiếng đồng hồ

về đến ngõ vợ đã mắng té tát

Bạc đầu còn ngu!

Lão cay mũi

ức đến tận cổ

nhưng nghĩ đi nghĩ lại

thấy đúng quá

lén lút uống dăm ba chén rượu

ra sân nhìn nắng lên.

Lần sau biết chỉ để bụng

nói làm gì.

Nếu

Tôi ngủ trên giường

Con chó dưới sàn

cách tôi ba mét bảy mươi lăm xăng-ti.

Sau này vợ tôi đo và bảo thế.

Trời bắt đầu mưa

Chúng tôi bắt đầu mơ.

Con chó mơ:

thức dậy trong nắng sớm

quen hơi những khách qua đường

không cần xồ ra và sủa giận dữ

không bị khinh rẻ đánh đập

thức ăn quen đã bày

Tôi mơ:

đêm ngủ không cần khóa cửa

ra đường chẳng ai lừa mình

họ nghĩ sao nói vậy

thoáng món ăn ngon và nắng đẹp

Thật tội nghiệp con chó!

Nước mắt làm tôi tỉnh dậy

Nỗi đau cuộn sóng bạc đầu.

Nếu đêm qua không có cơn mưa?

Nếu tôi không ngủ trên giường?

Nếu không phải khoảng cách ba mét bảy mươi lăm xăng-ti?

Cái miệng bất tử

Cái miệng đang trôi kia chắc của người đã chết

lúc trên cao

lúc chạm vào mặt đất.

Bộ xương của cái miệng giờ tan vào cát bụi

vẫn vàng ươm

hay đã xỉn đen trong chiếc tiểu sành?

Nhưng cái miệng vẫn mấp máy sống động

khi mím chặt

khi nhoẻn cười độ lượng.

Tôi đặt vào cái miệng những ngữ âm

như gõ lên ô Search một website tìm kiếm

Kết quả làm tôi choáng ngợp

Tôi bị lạc vào ổ phục kích?

Là phần mềm bị nhiễm virus?

Hay hòn than vừa rơi xuống tảng băng?

Cái miệng không phát ra tiếng động

chỉ hiện lên một đoạn phim câm.

Tôi đã lồng vào đó tiếng gậy gộc,

tiếng động lệnh, dự lệnh

tiếng một người

và cả tiếng đồng thanh

Cái miệng vẫn trôi

Chỉ cần ai đó phát ra ý nghĩ.

Chuyện còn dài

Con gián bò quanh tôi và nói

vừa đầu thai được ba tháng tuổi

kiếp trước từng là người đàng hoàng

Đàng hoàng sao chịu phận xẹp lép?

Tôi không tin và đu lên khung cửa

Thế nhân chứng đâu? Vật chứng đâu?

Con gián giơ một chân lông lá

Ừ, thì tạm coi đây là cánh tay

đang chới với qua ô cửa sắt,

hay chìa ra từ vạt áo sang trọng

của người miệng rộng, lưng thuôn

bước đi xoải dài, gối cứng

Tôi phải tiếp tục tưởng tượng

kẻo bị kẻ khác chê là mù

tôi và con gián cùng hội thảo khoa học

cùng đeo khẩu trang, cùng ngắm hoa

cùng bẫy chim, cùng khắc phục hậu quả

cùng lau mồ hôi, cùng tiên tri

Con gián và tôi từ giờ sòng phẳng

Nó chui ra. Tôi vô cảm.

Nó gặm nhấm. Tôi ngập chìm.

Nó leo tường. Tôi thù vặt.

Nó bài tiết. Tôi ăn gian.

Nó hôi xì. Tôi lì lợm.

Nó dò xét. Tôi mở đường.

Nó nghênh ngang. Tôi u muội

Sống hồn nhiên

Vợ tôi bảo muốn chữa bệnh đau đầu

phải hồn nhiên như cây cỏ.

Về thôn quê thấy cỏ ngút ngàn

tôi giang tay nhờ gió lay lắt

giống các fan hâm mộ đưa theo nhịp bài hát.

Đung đưa một lúc cũng mỏi

càng thêm đau đầu trong nắng tháng sáu

bởi phải tưởng tượng ra mưa xuân

trời âm u và có gió nhẹ.

Vợ lại bảo dù trí tuệ uyên bác

nhưng chân tay ngại cử động

cũng chẳng nghĩa lý gì.

Tôi vắt sợi dây qua xà nhà

buộc một đầu vào chỏm tóc

cả lúc chăm chú đọc sách

tay vẫn giật như culi kéo quạt(*).

Vợ chồng thay nhau ngủ

quyết không làm người thừa

vừa tư duy vừa cầm dây giật.

III

Tôi làm vườn để di dưỡng tinh thần

tưới một cây lại uống thêm chén nước

nhà tôi có năm mươi sáu cây.

Một tiếng chim bủa lưới khắp vườn

líu lo bọc lấy tôi từng lớp kén

muốn thoát ra ngoài phải cắn vỡ tiếng chim

hàm tôi yếu và răng không còn sắc.

Lại ngập ngừng thêm bao thơ mộng

tôi pha trà đem dâng cho cây.

________________

(*) Nghề trước năm 1954 ở miền Bắc VN. Người kéo chiếc quạt lớn bằng cót bọc vải, hình chữ nhật, treo trên trần nhà, dây kéo được luồn qua một cái ròng rọc.