Mở mọi giác quan để tan chảy không ngừng
(Đọc tập thơ “Những hạt giống của đêm và ngày/ Seeds of Night and Day”
của Mai Văn Phấn, NXB Hội Nhà văn VN, 2013)
Hoàng Hoa
Trong “chùm sách” ra liên tục năm 2013,
“Những hạt giống của đêm và ngày/ Seeds of Night and Day” (NXB Hội nhà văn, 2013). Dịch giả: Nhà thơ Lê Đình Nhất-Lang. Biên tập: Nhà
thơ Susan Blanshard (Anh quốc). Đây là tập thơ song ngữ
thứ hai sau “Bầu trời không mái che” (NXB Hội nhà văn, 2012), lại cho thấy “tư
thế” sáng tạo, “sinh nở” dồi dào của nhà thơ Mai Văn Phấn.
Không gian khoáng đạt Hải Phòng,
gió bay, cát chạy, biển không bao giờ ngủ…, dường như lúc nào cũng tiếp sức cho
nhà thơ trong những vận động không ngừng, bằng giác quan, bằng ý nghĩ. Để sức
sống luôn chàn trảy trong câu chữ, dù khi hướng về núi đá, cổ thụ, vòm trời mù
mịt, hay nằm xuống áp tai vào bụi cỏ. Dễ nhận ra nhiều đoạn thơ dồn nén hình
ảnh, âm thanh, cảm giác, trạng thái, sự việc…, vào những bức tranh lớn mở bung
trước mặt, hay những kết nối liên tiếp.
Nhà thơ viết: Gió cuồng nộ xé nát thân tàu, giật tung mọi
toan tính tưởng chừng đến đích. Những chiếc lưỡi hô giòn trong tư thế bủa dập,
rối tung lên, kéo lê xao xác mặt đường… (Những ý nghĩ không sắp đặt).
Pha trộn thực tại, nhà thơ kéo luôn cả quá
khứ vẫn nóng hổi để hai phía âm – dương của đời sống, những phong tục, nét ứng
xử văn hóa, niềm thành kính luôn vọng về. Hình bóng con người nhờ thế, trở nên
đa dạng, mở ra mọi cảm nhận, lúc nào cũng quan sát, lắng nghe, để thấy mình
trong thời gian, trong tiền nhân, thấy mình giữa thiên nhiên, là một phần của
cỏ cây, đất, nước, ánh sáng…
Tiếng gọi vỡ không gian bình vôi
nhàu
nát cánh cò dính nhựa
thổi
căng áo mồng tơi trống mõ
bay
đi cờ phướn mở
Vỡ từng huyệt mộ
nghiêm
cẩn nhặt lên từng tiếng tổ tiên
Làng ơi!
run
tay sắp đặt lại xương cốt
trước
khi trời rạng.
(Làng)
Con người còn tan ra, góp nhựa cho thiên
nhiên vươn lên. Và như thế, người thấy mình sống không ngừng, được sống nhiều
hơn. Đó là khi:
Áp vào thân
Nghe chim hót
Xương cây máu chảy
Thụ phấn nhụy hoa
Nhú quả xanh
Nuốt nước miếng có vị chát
Gió cuộn anh vào cây
Cho trái chín.
(Tỉnh dậy trong mưa)
Rồi xoay vòng, biến hóa cùng người, từ những
gì to lớn, vạm vỡ, kỳ dị, cho đến chuyển động nhỏ bé, đều giao hòa, như hiểu
nhau, như tiếp sức và sinh ra nhau.
Từ hốc đen tra hạt
Đọt mầm bật dậy
Chim bay
Ngọn rễ non biết được
Đất ôm trời đã lâu
Căng tràn nhựa mật
Vỏ hạt vừa buông
Thả ngắt xanh về tít tắp
Ngày lên thăm thẳm
Lá mầm che mặt đất sum suê.
(Tỉnh dậy trong mưa)
Và ở trong khối chuyển động ấy, khi có hơn
một người, lòng yêu thương cũng rộng mở, để lắng nghe bao nhiêu rung động khác
của đời sống tự nhiên qua người ở bên mình. Nên đến với nhau, người ta thấy:
Một, hai, ba… hôn em
Lòng tổ chim đầy nắng
Ngầy ngậy mùi củ rừng
Tràn hương hoa rừng
Cho dù ở đâu
Đan vào nhau thành tổ.
(Tỉnh dậy trong mưa)
H.H
(Nguồn: Báo Thời nay, số 415 – 6/1/2014)