Thơ Zhivka Baltadzhieva (Bulgaria) - Trần Thị Phương Thanh dịch từ tiếng Anh

Zhivka Baltadzhieva (Bulgaria)

Trần Thị Phương Thanh dịch từ tiếng Anh

 

 

Nhà thơ Zhivka Baltadzhieva

 

 

 

Zhivka Baltadzhieva sinh năm 1947 tại Sofia, Bulgaria. Bà là nhà thơ song ngữ Bulgaria – Tây Ban Nha, nhà tiểu luận, dịch giả, kịch tác gia, biên tập viên, tiến sĩ Ngữ văn. Đã xuất bản một số tập thơ: “At the End of the Green Forest” (tạm dịch: Ở cuối rừng xanh), “Fever” (tạm dịch: Cơn sốt), “GenES”, “Escape to the Real” (tạm dịch: Thoát vào sự thật), “Sun” (tạm dịch: Mặt trời), “Never” (tạm dịch: Không bao giờ), “Rootless (Stateless) Mythologies” (tạm dịch: Thần thoại vô biên), “Alien Poem” (tạm dịch: Bài thơ về người ngoài hành tinh), “Daylight” (tạm dịch: Ánh ngày), “Solar Plexus” (tạm dịch: Tia mặt trời phức rối). Những bài thơ của bà được đưa vào những tuyển tập quan trọng của thơ đương đại xuất bản tại Hoa Kỳ, Châu Âu, Châu Mỹ Latinh, Châu Á và Châu Phi. Bà đã được trao Giải thưởng Nhà thơ của Thế giới khác (Poets of Other Worlds Award) do Quỹ Thơ ca quốc tế trao tặng; Giải thưởng Thơ Châu Âu “Clemente Rebora”; Giải thưởng quốc tế cho nhà thơ xuất sắc nhất về thơ chữ Hán; Giải thưởng bài luận quốc tế María Zambrano. Các tác phẩm “Mother Language” (tạm dịch: Tiếng mẹ đẻ), “Dimcho Debelianov”, “Tsvetan Zangov” của bà đã giành các giải thưởng thơ quốc gia. Bà đã hai lần giành giải Quốc gia về Dịch thuật.

 

 

 

THUYẾT TƯƠNG ĐỐI RỘNG

 

Nếu các vật thể đều hút nhau,

vậy làm thế nào

Vũ trụ có thể mở rộng?

 

Và năng lượng tối của Einstein là gì?

Sự phá hủy? Cái chết?

Sự phân rã?

 

Chúng ta đang mở rộng không?

Và có ôm lấy tất cả

tại thời điểm cuối cùng?

 

Thuyết Tương đối

và kính viễn vọng của Hubble

một ngày nào đó

 

sẽ thu thập dữ liệu tối thiểu,

chứng minh rằng cái chết

và tất cả những phản ứng hóa học kinh hoàng

chỉ khiến chúng ta

có mặt khắp nơi

 

vật chất tối,

95% của vô cực.

 

Nhưng, Chúa ơi,

 

không có chút hồi ức nào

rằng một ngày

vào mùa đông, hoặc ngày cuối tháng bảy,

 

một người nào đó

đã yêu chúng ta

 

một cách cuồng nhiệt.

 

 

 

* * *

 

Trời bắt đầu hạ nhiệt,

 

mùa hè đang dần qua,

hôm nay cây cối dường như mởn mơ hơn,

nhưng niềm vui của chúng còn kéo dài bao lâu.

Tôi nhìn qua cửa sổ, thấy ánh sáng đang thay đổi,

những cành lá chuyển động trong im lặng.

 

Không nhìn thấy gì ngoài khí thở.

 

Có quá ít không? Có quá nhiều không?

 

 

 

* * *

 

Những thứ nhỏ bé là quan trọng nhất…

 

Lá thư trong túi đã bị bỏ quên và không thể đọc được

sau khi giặt và phơi khô,

ánh mắt tôi nhìn lướt qua,

không thể thốt ra giọng nói,

hơi thở của cánh đồng, rung lên trong phản ứng tức thì,

hàng ngày, và duy nhất, khuôn mặt của mẹ không còn nữa.

 

Sự nhỏ nhặt là những gì chúng ta yêu thích.

 

Ngày càng có ít những điều nhỏ nhặt trong thế giới văn minh.

Các ngành công nghiệp tầm cỡ chẳng giống nhau.

Và không sự tình cờ nào. Tôi đang nghĩ đến bức chân dung

của ngón út của bạn đã kiệt sức trên bàn tay trái

những kỷ niệm thân thiết nhất trong viện bảo tàng,

Nhưng ai đó sẽ tái tạo tâm trí, như trái tim tôi,

 

Và tôi không biết phải che chắn cho bạn ở đâu.

 

 

 

HOMER[1]

 

Như dự đoán

 

tôi đã không còn nhìn thấy.

 

Và bây giờ tôi thức dậy

trong mắt người khác.

 

Ngay cả ngón tay

lau đi ngọn lửa trong nước mắt của tôi

cũng là chính ngón tay của ông.

 

Lửa cháy.

 

Và đau đớn.

Rất đau,

 

và tôi hát.

 

Để có thể ngừng cảm nhận.

 

 

 

ULYSSES[2]

 

Giấc ngủ đưa tôi đến

bờ biển Ithaca,

một mình bất động.

 

Lúc đầu

không ai biết tôi.

Sau đó cũng không ai hỏi

bất cứ điều gì.

 

Tôi đã giết chết những người cầu hôn.

Tôi không còn

 

phải chèo thuyền vượt qua bão tố.

 

Không còn phải bịa đặt

Không phải bịa chuyện về chính mình.

Để tạo ra bất cứ thứ gì.

Để trở thành người khác.

 

Đâu cần phải như vậy.

 

Tôi thậm chí không còn mơ

về Ulysses.

 

Cuộc trốn chạy của tôi

vào thực tại

 

đã hoàn thành. 

 

 

 

ORPHEUS[3]

 

Họ trả lại cho tôi Eurydice[4]

nhưng tôi sẽ không nhìn thấy bóng của cô.

 

Họ trả lại cho tôi Eurydice

nhưng không nhớ gì về tình yêu

đã xuống địa ngục.

 

Họ trả lại cho tôi Eurydice

nhưng không có đường đến và đi

ở đâu? và cho ai?

Làm thế nào để tôi tìm thấy chính mình?

 

Tôi có phải là cây đàn lia rách nát

bởi răng và móng tay

của đám đàn bà say xỉn?

 

Nếu không có ký ức

tôi không nhìn thấy ánh sáng

mà các vị thần Tartar[5] gọi tên

cũng như tia sáng - mớ kịch bản sai lầm.

 

Tôi được trả lại Eurydice

nhưng bước đi của cô ấy

sẽ theo tôi theo hướng nào đây?

 

Tại nơi sâu thẳm trong tôi

tôi đã bị ném ra ngoài.

Không còn hình bóng.

Không có ánh mắt.

 

Ngay cả máu của tôi

cũng đang cháy

trong vết thương người khác.

 

Tôi không đau đớn.

 

Và tôi hát.

 

Bởi vì tôi chẳng cảm nhận được gì.

 

 

 

THẦN KHÚC

 

Mỗi lần quay cuồng, kết nối nhiều hơn

với những vết thương của chính chúng ta

và những điều chúng ta giăng mắc.

 

Ngày thêm kết nối và nhiều rắc rối hơn

về ai đó chạm vào chúng ta

đặc biệt với một ánh nhìn.

 

Ngày thêm kết nối nhiều hơn, nhiều hơn

ngày càng chăm chỉ như những con kiến

Chúng ta đang cặm cụi ở đâu

trong vũ trụ phẳng này?

 

Vô hình

và (có lẽ?) không tồn tại

Hàng triệu người đã bị mắc kẹt.

 

Trong thành phố?

Trong tự nhiên?

Trên bầu trời?

 

Địa ngục?

Tôi không tìm thấy tôi trong chính bản thân tôi.

 

 

 

* * *

 

Tôi là người Afghanistan,

 

một cô gái bình thường đến từ bất kỳ quận nào của New York, hay Pretoria,

sự kiện tình cờ, một cảm giác thoáng qua,

bài hát bị gián đoạn về Thánh Saint Anne từ Balkans của tôi,

thảm cỏ nhựa trong không gian của các phòng trưng bày nghệ thuật,

một hình nổi ba chiều về những giấc mơ,

cơn ác mộng của riêng tôi?

 

Đi sâu vào cái nhìn thấy được và cái bí ẩn.

 

Cái không bao giờ tìm thấy thay thế cái hiển nhiên

và tưởng tượng.

Tất cả những vật  sống bị ép buộc triển lãm và thu hẹp,

 

giảm bớt.

 

 

 

NGHĨA TRANG HẠT NHÂN

 

Dưới chân tôi,

 

Nghĩa trang Hạt nhân

nở hoa.

Hương thơm của mùa xuân

và con chim đen

 

rộn rã hót trên cành.

 

Sóng âm thanh nén chặt

và vật chất hiếm.

Như thể ai đó thổi vào tai tôi

bằng một cây sáo bị lãng quên

 

Không có ánh sáng phông nền.

 

Một giai điệu

đột biến

giữa

những đỉnh cao lởm chởm

của cây kèn harmonica

Vũ trụ,

 

một trái anh đào làm chết người,

đang say nước nặng,

bị cắn xé bởi khung cảnh cuồng nhiệt

của vườn Cực lạc địa phương.

 

Trên chiếc ghế dài xập xình,

một thiên thần mắc bệnh bạch cầu

ngỡ rằng Genesis phàm ăn

 

ở nghĩa trang Hạt nhân.

 

 

 

* * *

 

Các nhà triết học và nghiên cứu thần kinh khẳng định

 

không có tôi, người yêu bạn

hay hủy hoại bạn

là tập thể tiềm thức.

Bàn tay của bạn bên cạnh tôi,

cái chết dữ dội của chúng sinh, thực vật, đại dương

và các bài hát

chỉ là sự sinh hóa phi mã. Và không ai

phải chịu trách nhiệm về điều gì

bởi không ai tồn tại như một ai khác.

 

Không ai, không một ai khác…

 

 

 

GOYA

BIỆT THỰ CỦA NGƯỜI ĐIẾC

 

18 thanh kiếm rô-bốt, 18 binh lính ảo

bắt đầu hành động vào tháng tư. Thiết bị giết người tự hành.

Sẽ vô hiệu hóa kẻ thù bằng

súng máy siêu hạng mới nhất.

 

Các bài báo không có thêm chi tiết. Nhưng họ sẽ sớm thu thập thông tin

trên mọi trang website

 

Một bức tranh đen nhức nhối khác cho biệt thự của Người Điếc,

nơi ở của chúng ta.

 

Ác quỷ Asmodeas, ngày Sabbath của phù thủy, các thuật toán tương tác

của lần hành quyết thứ Hai vào tháng năm, vụ nổ súng của người lính nô lệ

từ Lascaux và Perperikón đến Yoniverso,

tương lai nghệ thuật đương đại quốc tế Biennial

ở Seville.

 

Nguyên tử của nhân loại, một chương trình tự phát triển

chia thành kẻ giết người và kẻ bị giết.

 

Chiến đấu với Cudgels.

 

Giấc ngủ của lý trí sinh ra quái vật.

 

Và đâu là kết quả của giấc ngủ sâu bên trong?

 

 

 

* * *

 

Các giả định bị chối từ, các âm tiết sinh ra ảo giác

dưới ánh mắt dò xét.

 

Ánh sáng hình cầu chuyển hóa các trường,

các phân tử khổng lồ của nhiễm sắc thể với gia tài riêng.

 

Và mọi từ ngữ sẽ mơ hồ,

một dấu hiệu cô đơn cho thấy sự kinh ngạc

trong không khí thất thường

của vũ trụ không có hình thức và số lượng.

 

 

 

* * *

 

Trực giác bé nhỏ

 

trước sự hợp lý và bao la.

Những mầm cỏ sữa và sự bất định nghịch ngợm cùng lén lút

trong hơi thở của phong trào Brown.

 

Trong sự hỗn loạn được đánh số,

dán nhãn với danh sách ẩn giấu.

 

Hoa bay hơi trên đồng cỏ

dâng hiến cho cực lạc

mà không chiến lược.

 

Vật chất lẫn lộn và thân mật, không rõ nguồn gốc,

được xác nhận trên ổ cứng của không gian

và xóa bỏ những điều có thể.

 

Lưu lại (cứu) tất cả điều này? Trong từ ngữ này?

Gọn gàng và dứt khoát.

Giống như nó chỉ là sự giả tạo?

 

 

 

* * *

 

Ovid nhìn sông Danube.

 

Dòng nước bất ổn chảy từ từ

về phía Biển Đen - Pontic

 

Chỉ còn lại rất ít.

 

Đồng bằng ở hai bên như trái đào bổ đôi

 

và lòng sông giống như cái hố, cạnh của con dao sắp lao tới,

 

con dao lạnh giá.

 

Tất cả mọi thứ chỉ là hình thức,

mọi thứ không hình thức

 

và khắc nghiệt.

 

 

 

HIỆN TƯỢNG LAZARUS

CÂU HỎI KHOA HỌC

 

Tại sao Người tinh khôn

 

bắt đầu luyện tập chậm? Bộ não đã làm gì

khi nó không phải là hành vi sản xuất?

 

Các quan sát được lưu trữ

mọi chuyển động tức thời làm rung vỏ não,

vô vàn lớp tế bào

 

và các kết nối nuôi dưỡng trở lại.

 

Điều gì đã tạo ra ký ức tiên tri?

Những tưởng tượng? Nhận thức cho trí tưởng tượng?

 

Thực tế hư cấu hay một hư cấu hiện tồn?

 

Liệu trí thông minh có nhận ra những gì không có trong em?

Không hay biết em có bắt được nó trong cuộc truy đuổi?

 

Ý thức có phải là thứ duy nhất tồn tại? Có phải lý do chúng ta xa lánh em?

 

Bộ não là gì? Bộ não là gì? Não tôi đã làm gì

khi em chết tôi không ôm lấy em, sao tôi không hét lên

trên các tầng trời: Hãy lui ra!

 

Hỡi Lazarus!

 

 

 

* * *

 

Không gì thay thế được tình yêu

 

Tình yêu tựa mây trắng lướt qua

dưới mặt trời trong mỗi buổi chiều

màu ngọc bích bối rối của kỳ nhông

những tấm pin mặt trời quạt gió và cánh cò

cứu những cánh đồng trong cơn hỏa hoạn

cứu những bông hoa khỏi nắng mặt trời.

Nhưng tôi không thể cảm nhận.

Tình yêu, tình yêu, tình yêu.

Yêu thương lấy chính tôi.

Và yêu thương đồng loại.

Bất chấp là ai.

 

 

 

* * *

 

Tồn tại hay không tồn tại

 

Đó là câu hỏi.

 

Một sinh mệnh tê liệt hóa thành con dao

Để tự chém mình,

Rồi ngừng la hét

 

tình yêu.

 

Giữa hai lựa chọn làm sao chọn.

 

 

_______________________

[1] Homer là tác giả của các tác phẩm Iliad và Odyssey. Ông được coi là một trong những nhà thơ Hy Lạp cổ đại xuất sắc nhất.

[2] Ulysses là tiểu thuyết của James Joyce xuất bản lần đầu năm 1922.

[3] Orpheus là một nhân vật trong thần thoại Hy Lạp, con trai của vua Oeagrus xứ Thrace và nữ thần thi ca Calliope.

[4] Eurydice là tên cô gái hồn nhiên, xinh đẹp – người mà Orpheus đã gặp.

[5] Tên một vị thần trong thần thoại Hy Lạp.

 

 

 

 

Nhà thơ Zhivka Baltadzhieva

 

 

 

Zhivka Baltadzhieva

 

 

 

Zhivka Baltadzhieva, Sofia, Bulgaria, 1947. Bilingual poet, essayist, translator, author of several scripts, editor, Doctor of Philology. She has published, among others, the following poetry books: „At the End of the Green Forest“, „Fever“, „GenES“, „Escape to the Real“, „Sun“, „Never“, „Rootless (Stateless) Mythologies“, „Alien Poem“, „Daylight“, „Solar Plexus“. Her poems have been included in important anthologies of contemporary poetry, published in Europe, the United States, Latin America, Asia and Africa. Poets of Other Worlds Award from the International Poetic Fund; European Poetry Prize „Clemente Rebora“; The Best Poet International Award of Chinese Poetry; International; María Zambrano International Essay Award. In Bulgaria has been distinguished with the National Poetry Awards: „Mother Language“, „Dimcho Debelianov“, „Tsvetan Zangov“; twice National Prize for Translation.

 

 

 

GENERAL THEORY OF RELATIVITY

 

If all bodies attract each other,

how is it possible

the Universe is expanding?

 

And Einstein’s dark force?

Destruction? Death?

Disintegration?

 

Are we expanding?

And embracing everything

finally?

 

The Theory of Relativity

and Hubble’s telescope

some day

 

will gather their minimum of data,

proving that death

and all this horror of chemical reactions

only make us

omnipresent,

 

dark matter,

95 % of infinity.

 

But, God,

 

without the slightest recollection

that one day

in winter, or at the end of July,

 

someone

loved us

 

feverously.

 

 

 

* * *

 

Starts to cool down,

 

summer is over,

the trees seem more alive today,

but how long is their joy to last.

I look through the window, I see how the light is changing,

How the leafs are moving soundless.

 

Not seeing anything but the breath of air.

 

Is it too little? Is it too much?

 

 

 

* * *

 

The details are the most important…

 

The letter in the pocket, forgotten and unreadable

after laundry and tumble dry,

the gaze I looked through, and passed by,

the voice of the unuttered,

the breath of a field, shaking in instant reactions,

the everyday, and only, face of my mother, who is gone.

 

The details are what we love.

 

There are fewer and fewer of them in this civilized word.

Industries, huge amounts of the same nothing.

And not a drop of the other. I was thinking the portrait

of the exhausted little finger of your left hand

in the museum of the most intimate memories,

But someone will reproduce my mind, my heart too,

 

And I don’t know where to shield you.

 

 

 

 

 

 

 

HOMER

 

Anticipating

 

I stopped seeing.

 

And now I wake up

in somebody else’s

eye.

 

Even this finger,

erasing the fire of my tear

is his finger.

 

It burn.

 

And hurts.

Hurts so much,

 

and I sing.

 

To stop feeling.

 

 

 

ULYSSES

 

In my sleep I was brought

to Ithaca’s shore,

a motionless body alone.

      

At first

nobody knew me.

And then nobody asked

anything.

 

I killed the suitors.

No longer

 

I have to sail through storms.

 

No longer to invent

No longer to invent myself.

To invent anything.

To be someone

else.

 

I don't have to be.

 

Not even I dream

about Ulysses.

 

My escape

into reality

 

is completed. 

 

 

 

ORPHEUS

 

They give me back Eurydice
but I won’t see her shadow.

 

They give me back Eurydice
but with no memory of that love
descending into hell.

 

They give me back Eurydice
but with no way to and from

where? and to whom?

How am I to find myself?

 

Am I the lyre torn
by teeth and nails
of the bacchantes?

 

Without memories

I don’t see that light
the Tartar gods had spoken of
nor the rays – a sortilege
of script.

 

I am given back Eurydice
but in what direction
her steps will follow mine?

 

Descending down to my deepest me
I was thrown out.

With no shadow.

With no gaze.

 

Even my blood
is burning
in the wound of the Other.

 

I suffer nothing.

 

And I sing.

 

Because I don’t feel.

 

 

 

DIVINE COMEDY

 

Each time more connected, whirling

over our own wounds

and the ones, which we inflict.

 

More and more connected and more fretful

about someone touching us,

especially with a glance.

 

More and more connected, more

towards the ants. Where are we ploughing to

in this flat universe?

 

Invisible

And (perhaps?) non-existent

Manymillions of stumped.

 

In the city?

In nature?

In the skies?

 

Hell?

 

I don’t find me in myself.

 

 

 

* * *

 

Am I an Afghan,

 

a common girl from any common New York borough, or Pretoria,

a chance event, a fleeting sense,

my Saint-Grandmother-from-the-Balkans’s interrupted song,

the plastified grass at art galleries’ spaces,

a hologram of your dreams, my own

nightmare?

 

So much diving into the visible and into the mystery.

 

The never-found replaces the evident

and the imaginary.

All things live condemned to exhibition and diminish,

 

diminish.

 

 

 

THE NUCLEAR CEMETERY

STRESSED POEM

 

Under my feet

 

the Nuclear Cemetery blooms. Scents of spring

and a blackbird

 

on the quickened branches.

 

Compressed sound waves

and rarefied matter.

As if someone breathes me in

on a forgotten flute

 

No backdrop light.

 

A mutant melody

between the jagged peaks of Universes harmonica,

 

a lethal cherry,

drunk with heavy water,

bitten by the zealous scenery

of the local

 

Paradise.

 

On the squeaky bench

an angel with leukaemia imagines

a voracious Genesis

 

in the Nuclear Cemetery.

 

 

 

* * *

 

Philosophers and neuro-researchers insist

 

that there is no me, that who loves you

or destroys you

is the subconscious

collective. Your hand next to mine,

the violent death of beings, plants, oceans

and songs

are just galloping biochemistry. And no one

is responsible for nothing

because nobody exists as

 

someone.

 

Nobody, nobody

 

 

 

GOYA

THE DEAF MAN'S VILLA

 

18 robots SWORDS, 18 cyber soldiers

enter in action this April. Autonomous killer devices.

Will neutralize the enemy with the newest

super machine gun.

 

The papers don’t give more details. But soon they will be crawling

on every webpage.

 

Another aching Black Painting for the Deaf Man's Villa,

the domicile of our being.

 

Asmodeas Demons, Witches' Sabbath, interactive algorithms

of May Second Executions and explosive fire by mamelukes

from Lascaux and Perperikón to YONIVERSO, the future

Contemporary Art International Biennial

in Seville.

 

The human atom, a self-evolving program

breaking down into the killed and the killer.

 

Internal Duel with Cudgels.

 

The sleep of reason produces monsters.

 

And the sleep inside the reason?

 

 

 

* * *

 

Subjunctives dejected, syllables hallucinated

under the rust of gazes.

 

The spherical light metabolizes the fields,

huge molecules of chromosomes with a promiscuous

fortune.

 

And every word will be ambiguous,

a lonely sign of my astound

 

in the erratic air

of Universe without form or quantity.

 

 

 

* * *

 

Small intuitions

 

in front of the logical and immense.

Sprouts of milky grass and naughty, stealthy uncertainty

in the breath of the Brownian movement.

 

In the chaos

numbered, labeled and with a hidden

Property List

 

Flowers evaporate the meadow

devoted to ecstasy without strategies. Matter

 

confused and intimate, with no known origin,

confirmed on the hard drive of space

and discarded of possible things.

 

Save all this? In the word?

Compact and definitive.

Like is it only

 

the artifice?

 

 

 

* * *

 

Ovid looks at the Danube.

 

Unsettling water slowly flows

towards the Black Sea - the Pontic

 

There is little left.

 

The flatland at the sides resembles a bisected 

peach

 

and the riverbed is like the pit, the rib of the upcoming,

 

the cold knife.

 

Everything is a form,

everything formless

 

and inclement.

 

 

 

LAZARUS

SCIENTIFIC QUESTIONS

 

Why is Homo Sapiens so slow

 

to start practicing as such? What does the brain do

when it isn’t manufacturing behaviour?

 

The stored observations

and instant commotions shake the neocortex,

its numerous cellular layers

 

and retro-feeding connections

 

What is the memory-oracle making?

Imaginations for the perception? Perceptions for the imagination?

 

Fictitious realities or one fiction of realities?

 

Does intelligence recognize what is not inside her?

Does she, unaware, captures it in flight?

 

Is consciousness the only thing existing? Is that why something

ours shuns her?

 

What does the brain? What does the brain? What does my brain do

 

when you die and I don't embrace you, I don't scream

to the heavens: Come forth,

 

Lazarus!

 

 

 

* * *

 

No, it cannot be anything other

 

than love, love, love.

Love the whiteness of the cloud passing

by the low sun, the confused emerald

of the salamander, the solar

panels and storks that open up and fan out

to avoid burning the fever in the field and to not wilt

the orange blossom, and the sun. No, nothing else

can’t be felt. Love, love, love. Love even

yourself. And the fellow man.

 

In spite of him.

 

 

 

* * *

 

To be, or to be.

 

That is the question.

 

One numb being, turned knife

To slash himself,

To stop screaming

 

love.

 

To be, or to be.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BÀI KHÁC
1 2 3 4 5  ... 

image advertisement
image advertisement
image advertisement




























Thiết kế bởi VNPT | Quản trị