và đột nhiên gió thổi (viết cho đàn Piano) - sáng tác và biểu diễn: Jazzy Dạ Lam

và đột nhiên gió thổi
(nhạc phẩm viết cho đàn Piano)
Sáng tác và biểu diễn: Jazzy Dạ Lam









maivanphan.vn: Nhạc sỹ-nghệ sỹ Jazzy Dạ Lam gửi tôi nhạc phẩm viết cho đàn Piano, do chính chị biểu diễn. Nhạc phẩm lấy tiêu đề một tập thơ của tôi: “và đột nhiên gió thổi” (Nhà xuất bản Văn học, 2009). Xin gửi tới nhạc sỹ-nghệ sỹ Jazzy Dạ Lam lời cảm ơn trân trọng. Xin mời Quý Bạn đọc thưởng thức nhạc phẩm và đọc 2 bài viết của nhạc sỹ Phạm Quang Tuấn và của nhà văn Nguyễn Văn Thọ để có thêm thông tin về chị. MVP

 

 


 
 Nhạc sỹ-nghệ sỹ Jazzy Dạ Lam trong buổi hòa nhạc tại Pháp

 


Moon & You của jazzy Dạ Lam


Phạm Quang Tuấn

 


Moon & You
là CD đầu tay của jazzy Dạ Lam (Nguyễn Thảo Hương), một nhạc sĩ sống ở Đức. Tôi sẽ gọi cô là jazzy, một biệt danh do bạn bè tặng. jazzy là con gái của hai nhạc sĩ Nguyễn Hải và Trương Tuyết Mai. Cô học nhạc từ nhỏ, đã từng du học về piano cổ điển ở Nga và sau đó sang Đức học jazz piano tại Đại Học Munich. Hiện nay cô sống ở Đức và làm công việc sáng tác, hòa âm và trình diễn khắp Âu châu.

Khác với những CD thông thường của Việt Nam — với giai điệu, hòa âm và ca sĩ do những nghệ sĩ khác nhau đảm nhiệm —, trong CD này cả ba vai trò đều do tác giả đảm nhiệm (tuy phần hòa âm có sự cộng tác của Phương Nam). Chỉ riêng điểm này cũng là điểm mới lạ đặc sắc đối với nhạc Việt Nam. Trong số 10 ca khúc của CD thì có bốn bài do jazzy viết nhạc và lời và sáu bài phổ thơ. Giọng jazzy không phải là giọng hát điêu luyện, mạnh mẽ của một ca sĩ nhà nghề, nhưng nó nhẹ nhàng, tự tin và quyến rũ, và lợi điểm khi nhạc sĩ tự trình diễn nhạc của chính mình là sự diễn tả sẽ hết sức chính xác và trung thực.

Nhạc jazzy kết hợp giai điệu, hoà âm phối khí rất sít sao. Trong nhiều bản như "Trăng và Em", "Dạo Khúc", giai điệu và hòa âm trở thành một tổng thể hợp nhất, giai điệu không thể hiểu và cảm được nếu không nghe chung với hòa âm. Điều này làm cho nhạc jazzy khác hẳn với hầu hết các bản nhạc Việt Nam khác, trong đó giai điệu được viết trước và hoà âm thường cho một nhạc sĩ khác ghép vào sau. Tuy phần hoà âm phối khí do nhạc sĩ Phương Nam và jazzy làm chung, nhưng ta có thể chắc chắn tác giả đã viết những nét chính yếu của hòa âm cùng với giai điệu, hoặc có thể trước khi viết giai điệu, như các nhạc sĩ jazz thường làm.

jazzy sở trường về nhạc hơn là lời. Những bản cô viết cả nhạc lẫn lời thường nổi trội là nhờ phần nhạc - cả giai điệu và hòa âm - thu hút người nghe vào thế giới âm thanh. Ca khúc của jazzy thực sự đạt đến đỉnh cao khi cô phổ thơ người khác. Cô chọn những bài đầy thách thức, cả về ý lẫn lời, và đưa vào những giai điệu mới mẻ và hoà âm thật thích hợp. Những bài như
"Trăng và Em" (lời Nguyễn Tấn Đạt), "Dạo Khúc" (lời Đinh Truờng Chinh), "Màu Đêm" (lời Chu Kỳ Thư) đạt được mức hài hoà giữa nhạc và lời chẳng kém những bản lieder của Schubert hay những ca khúc Phạm Duy, Lê Thương, Trịnh Công Sơn (nhưng đi xa hơn các vị tiền bối rất nhiều về phương diện hòa âm).

Mười bài trong CD thể hiện nhiều dòng nhạc khác nhau: jazz, Latin jazz, cổ điển lãng mạn, truyền thống Việt Nam, funk, blues. Có thể nói tác giả đã khôn khéo "chiều" theo mọi sở thích, nhưng điều đó không làm giảm trình độ nghệ thuật vì kỹ thuật của cô và các đồng nghiệp rất điêu luyện, hoàn toàn làm chủ mọi thể loại. Tuy nhạc đa dạng nhưng toàn CD vẫn có sự hợp nhất về đề tài (unifying theme): trăng và đêm.

Sau đây là vài highlights đối với cá nhân tôi.

Mở đầu là "Khúc Đêm", âm điệu nhịp nhàng vui tươi, âm hưởng bossa nova, rất bắt tai. Giọng ca đơn sơ, không màu mè của jazzy rất thích hợp cho loại nhạc này.

Bản thứ 2, "Vạt Trăng", có phong cách của một bản nhạc cổ điển lãng mạn cả về giai điệu lẫn hoà âm phối khí, có lẽ sẽ rất lọt tai những thính giả lớn tuổi thích nhạc tiền chiến! Nét nhạc già dặn, cân đối một cách cổ điển, so sánh được với những nhạc sĩ lớn của Việt Nam.

"Trăng và Em", đối với tôi, là cao điểm của cả đĩa, xứng đáng để đặt tên cho CD. Với những chuyển cung lạ tai, giai điệu biến chuyển bất ngờ và không khả đoán, điệu nhạc trở nên siêu thực, lãng đãng, liêu trai, đi thật sát với lời ca không kém siêu thực của bài thơ tự do của Nguyễn Tấn Đạt:

Ta lặn vào trăng vàng đêm ấy

Em căng tròn trịa nét hoang sơ...


Giọng jazzy xuất thần, nghe không còn là một cô gái Việt hát mà dường như ngọng nghịu, ma quái, như là một thiếu nữ từ hành tinh khác hay một con hồ ly từ thế giới bên kia. Lại còn pha trộn các lời ca với vocalisation và những âm thanh vô nghĩa càng làm tăng vẻ huyền bí ma quái, làm người nghe tưởng chừng mình lạc vào một thế giới khác.

"Dạo Khúc" là bản duy nhất jazzy tự đệm bằng dương cầm. Đáng tiếc không có thêm những bản tự đệm như vậy trong đĩa này. Giai điệu cũng như đàn đệm du dương lãng đãng, nhiều chuyển cung bất ngờ, gây vẻ siêu thực, lột tả rất sát ý thơ. "Màu Đêm" cũng gây cho tôi những cảm giác tương tự.

"Võng Đêm" có một giai điệu mang âm hưởng ngũ cung truyền thống Việt Nam, do đó có lẽ dễ nghe nhất trong đĩa đối với mọi lớp quần chúng thính giả Việt Nam. Giai điệu có phần khả đoán (predictable), do đó điểm mà tôi lưu ý nhất là jazzy đã hoà âm một làn điệu ngũ cung Việt Nam theo kiểu jazz ra sao. Tôi cảm thấy jazzy đã rất thành công, dùng những hợp âm mới lạ (cho dân ca Việt Nam) nhưng rất thích hợp, không chỏi tai, không cho tôi cái cảm tưởng "cưỡng bách hôn nhân" trong nhiều bản nhạc của Nguyên Lê, chẳng hạn.

"Moon and You" là version tiếng Anh của "Trăng và Em" với arrangement khác, dùng những sound effects mới lạ của Sebastian Parche. Mặc dầu hòa âm công phu và mới mẻ hơn, version này không làm tôi rung động như Trăng và Em vì cảm giác liêu trai đối với tôi không còn tràn ngập. Có thể là vì arrangement hơi cầu kỳ, mà cũng có thể là vì bản chất của tiếng Anh, hay vì lời Anh chưa thoát ý, tôi không hiểu lý do nào là chính. Có lẽ tính chất Liêu Trai không thể chuyển dịch sang một ngôn ngữ Tây phương chăng. Theo cảm nhận của tôi, về sức diễn tả, thi vị và vẻ táo bạo, ma quái, những câu: "A golden moon / soft as the night / your firmness bloomed / in primal curves..." không thể so sánh được với: "Ta lặn vào trăng vàng đêm ấy / Em căng tròn trịa nét hoang sơ...".

Với tài năng của jazzy, tôi tự hỏi không biết cô sẽ chọn con đường nào trong âm nhạc: 1/ đi vào lòng quần chúng (Việt Nam) với những bản nhạc dễ nghe dễ hát cộng thêm hòa âm điêu luyện, hay 2/ dấn sâu vào con đường nghệ thuật với những nét nhạc đặc sắc nhưng có thể khó hiểu đối với đại chúng. Nhạc Việt Nam đã có quá nhiều tác phẩm và tác giả loại 1, hay ít ra là muốn đi theo loại 1. Biết đâu jazzy sẽ chiếm được một chỗ đứng trong nhạc Việt Nam với những tác phẩm đầy nghệ thuật, khai phá nhưng vẫn đi vào lòng quần chúng, như nhạc Beatles thuở nào. Một điều đáng mong nữa là nếu có một lyricist thích hợp cộng tác, chắc tài năng âm nhạc của jazzy sẽ dễ dàng bay bổng hơn.

 

P.Q.T

________

Moon & You của Jazzy Dạ Lam gồm 10 ca khúc: "Khúc đêm", "Vạt trăng", "Trăng và Em", "Hãy về đây", "Dạo khúc", "Màu đêm", "Life is", "When I'm with you", "Võng đêm" và "Moon & You".

Jazzy Dạ Lam & TTSP (Touch The Sky Production) sản xuất, 2004.

 

 

(Nguồn bài viết: tienve.org)




 
Bìa đĩa CD Trăng & Em

 

 

CD của Jazzy Dạ Lam: Ám ảnh trăng quê hương
trong tâm hồn người xa xứ

 

Nguyễn Văn Thọ

 

Đầu mùa hè năm nay, đọc tin trên mạng, được biết Công ty Phương Nam vừa phát hành CD "Trăng và Em" của Jazzy Dạ Lam. Cái tên ghép của tác giả CD này làm tôi chợt nhớ tới người con gái trẻ đẹp cũng có cái tên Jazzy. Đó là nickname của một cô gái đa tài, xưa thường tham gia Diễn đàn văn hóa nghệ thuật Avys của Hội Sinh viên thanh niên Việt Nam tại CHLB Đức.

 

Bấy giờ Nguyễn Thảo Hương, người có nickname ấy đang là sinh viên piano tu nghiệp tại Nhạc viện ở Muechen, một thành phố lớn thuộc Bayern, tiểu bang giàu mạnh nhất nằm ở miền nam CHLB  Đức.

 

Dự cảm ấy không lầm. Vài tuần sau khi đọc tin trên, tôi nhận được email của Nguyễn Thảo Hương. Thư báo tin đã phát hành băng CD đầu tiên của cô tại quê nhà.

 

Thì ra, bấy nay xa cách, bặt tin vì cô đã dành nhiều thời gian, tâm trí cho việc học tập và làm CD này. Thảo Hương vẫn ở Muechen, bây giờ đã là một nghệ sĩ biểu diễn tự do - pianist & vocalist - chuyên cả piano và hát.

"Thảo Hương lưu diễn đây đó ở châu Âu với nhiều nhóm âm nhạc của Đức, Áo, Italy... mỗi nhóm có một phong cách và thể loại khác nhau". Thời gian còn lại, Thảo Hương là gia sư dạy piano và làm hòa âm lại phòng thu tư gia.

 

Nguyễn Thảo Hương là tên thật của Jazzy Dạ Lam, tác giả CD Trăng và Em do Công ty Phương Nam phát hành năm 2005 tại Việt Nam.

 

Cô là con của hai nghệ sĩ âm nhạc. Cha cô là Nguyễn Hải, nhạc công kèn cor của Dàn nhạc giao hưởng Việt Nam (1). Mẹ cô là nhạc sĩ Trương Tuyết Mai nổi tiếng một thời với ca khúc: "Huế - Tình yêu của tôi".

 

Được học nhạc từ khi sáu tuổi, Thảo Hương vượt qua nhiều kỳ thi và sang Nga học tại Viện Âm nhạc Gnesin Institut - Moscow. Nước Nga biến động, cô theo dòng người Việt trôi dạt sang Đức để rồi suốt bảy năm làm đủ nghề sinh sống trước khi được nhận vào học tiếp tại Đại học âm nhạc Muechen.

 

Tôi không thể ngờ được cô gái duyên dáng, đằm thắm đầy nữ tính lại có một quá khứ gian truân, rất giống nhiều người Việt khi tha hương, phải lần trải ở xứ người, mà vẫn yêu âm nhạc, giữ nguyên nét dịu hiền, khiêm nhường. Nhất là khi cô ngồi bên đàn dương cầm, đàn và hát những ca khúc do cô sáng tác.

 

Năm nào ở Berlin, tại Nhà văn hóa Việt Nam của Đào Minh Quang, trước hơn bốn trăm thính giả, bao gồm những người lao động, anh chị em sinh viên tại Đức và cả các nghệ sĩ piano Việt Nam bậc thầy như Tôn Nữ Nguyệt Minh,v.v. cô đã để lại cho khán giả đêm nhạc ấy nhiều cảm tình, ấn tượng tốt đẹp.

 

CD Trăng và Em bao gồm 10 ca khúc, là một phần chọn lọc trong gia tài âm nhạc bấy nay do Nguyễn Thảo Hương gom góp và tự thể hiện bằng giọng ca đầy truyền cảm. Mười ca khúc mang đậm phong cách nhạc Jazz, là xâu chuỗi đa thanh khác biệt mang dụng tâm của nhạc sĩ; chủ đề bao hàm về những vẻ đẹp của tình yêu, thiên nhiên và con người, kể cả cái đẹp hình thể lẫn nội tâm.

 

Nhà văn Mai Ninh (Paris) nhận xét: "...Mỗi ca khúc là một vùng âm thanh cá biệt''. Sự không lặp lại của tác giả ở từng ca khúc trong một CD có tính tuyển chọn này, không chỉ làm người nghe không nhàm chán, mà nó còn khẳng định một quan niệm thẩm mỹ và tinh thần lao động nghệ thuật chuyên nghiệp, nghiêm túc sáng tạo khi công bố một ấn phẩm. Tính thống nhất của CD không chỉ ở phần hồn của Jazz, mà còn gắn kết của phần lời.

 

CD có bốn ca khúc do Dạ Lam tự viết lời, còn lại là phổ thơ của những người khác. Nếu tách riêng phần lời để đọc nó - những bài thơ và những bài như thơ - người khó tính sẽ phát hiện có ngôn từ cũ, thậm chí sáo và ảnh hưởng tứ thơ của vài thi sĩ đã quá nổi tiếng. Nhưng ca khúc đôi khi lại bỏ qua cho yếu tố này, nếu nhạc sĩ nắm được tinh thần của bài thơ, thổi vào nó sức sống, biến các từ ngữ trở nên lấp lánh.

 

Sự chọn lựa ca từ của "Trăng và Em", chứng tỏ Dạ Lam đã rất cẩn trọng, nhuần nhuyễn và mang lại hiệu ứng người nghe chấp nhận được. Nó khác hẳn cách làm ẩu tả, chạy theo thị hiếu, lời ca tầm thường và nghèo nàn mà báo chí nước nhà từng lên án.

 

Dạ Lam không giẫm chân vào nhiều ca khúc của những người khác, tác giả đã bứt khỏi những tình cảm nuối tiếc dĩ vãng, tâm lý thông thường của nhiều người xa xứ. Lòng yêu cội rễ của Dạ Lam có lẽ nặng tình ở ý đồ "Viết ca khúc, trước hết để công chúng người Việt chấp nhận". Mỗi ca khúc đều có sức gợi. Âm nhạc của Thảo Hương - Jazzy Dạ Lam là sự thăng hoa của một tâm hồn giàu tình cảm.

 

CD "Trăng và Em" lay động được người nghe, cần tính tới sự ăn ý rất nhịp nhàng giữa Jazzy Dạ Lam và bạn nhạc Phương Nam(2), người dàn dựng, phối khí v.v... Tôi chắc chắn rằng, Phương Nam đã chia sẻ rất nhiều với tác giả, bởi sự hòa âm phối khí "không hề dụng công phô diễn kỹ thuật mới", tùy theo từng ca khúc Phương Nam đã làm đẹp thêm linh hồn của tác giả.

 

Tôi đã lắng nghe 'Trăng và Em", "Khúc đêm", "Vạt trăng", "Dạo khúc", "Võng đêm", "life is" một cách say mê như lạc vào một cõi khi ám ảnh, khi mong manh và mộng mị . "Hãy về đây"  là ca khúc có thể làm CD trẻ ra, làm vui rộn rã lên khi toàn CD đã đầy một khung cảnh âm nhạc vốn chậm, buồn buồn của các bài khác.

 

Tâm sự với tôi, tác giả "Trăng và Em" tự nhận thức: giọng hát của cô có thể truyền cảm, nhưng còn nhiều hạn chế, do không được học thanh nhạc một cách chính quy, nên không thể hiện được hết được vẻ đẹp của tác phẩm.

 

Trong CD này, cô chỉ nhìn mình trong tư cách một nhạc sĩ sáng tác tự trình bày ca khúc của mình chứ không với tư cách ca sỹ.

Nước Đức mùa thu 2005

____________

1- Nguyễn Hải đã tốt nghiệp Nhạc viện Hà Nội với bộ môn cor, sau đó tốt nghiệp khoa sáng tác tại Nhạc viện thành phố Hồ Chí Minh.

2- Phương Nam cùng học nhạc với Thảo Hương từ Việt sau đó tiếp tục tu nghiệp tại Nga và Đức và hiện nay là pianist trong dàn nhạc Bigband của Quân đội C.H.L.B Đức.

 

(Nguồn: Báo Tiền phong)


BÀI KHÁC
1 2 3 4 5 

image advertisement
image advertisement
image advertisement




























Thiết kế bởi VNPT | Quản trị