Tiếng kẹt cửa – Một con đường (phê bình) - Vũ Hoàng Lâm

Tiếng kẹt cửa – Một con đường

(Đọc tập thơ “Vách nước” của Mai Văn Phấn – NXB Hải Phòng 2003)

 

 

Chúng ta làm gì cho ngày mai: Nguyễn Quốc Hùng – Hội Nhà Văn Hải Phòng –  Văn Hải Phòng – Văn Thơ Hải Phòng – Văn Học Hải Phòng

Nhà văn Vũ Hoàng Lâm

 

 

Vũ Hoàng Lâm

 

Tiếng kẹt cửa!

Một buổi trưa, “bác đưa thư” niềm nở trao cho tôi một bưu phẩm – Vách Nước - tập thơ mới của Mai Văn Phấn. “Bác đưa thư” ra đi vội vã, không kịp nhận lời cảm ơn. Lúc đó, tôi mới ngớ người.  “Bác đưa thư” đó chính là Mai Văn Phấn. Nhà thơ mang thơ tặng bạn, nhưng không muốn nói về thơ mình.

Tôi hiểu.

Buổi trưa đó, tôi bỗng thấy mình như lạc vào hoang đảo. Quanh tôi, dòng sông, làng mạc, mặt đất, bông hoa, mùa gặt, lối đi, tiếng ca, linh hồn, thời gian… tất cả sống một cuộc đời không quy thuận quy luật của thiên nhiên. Làng quê thì bay, dòng sông dựng thành vách nước, linh hồn chỉ đường cho mưa, tiếng hát bơi, còn thời gian thu mình như một nhà hiền triết.

Mai Văn Phấn đã viết không giống với bất kỳ nhà thơ nào đã viết trước anh. Còn sau anh, biết đâu lại chẳng có nhiều bạn đồng hành.

Lúc đầu, với bản tính muốn được nhấm nháp một hương vị đã được chế cất hoàn chỉnh, cũng như khi nhấp chén rượu thơm, nghệ nhân đã chọn gạo nếp hương, đồ thành xôi, ủ men, rồi cất với thời gian, cất lấy từng giọt rượu trong vắt như ánh sáng cho ta thưởng thức. Mai Văn Phấn không làm như vậy. Anh chọn gạo thật kỹ càng, Anh chế men bằng trái tim. Anh chuẩn bị nồi chưng cất từ thời gian, lấy lửa từ lòng sông rồi đặt trước mặt người yêu thơ. Đứng trước chất liệu nguyên vẹn tinh khôi ấy, mỗi người chế ra một thành phẩm cho mình. Người này cất rượu, người khác đồ xôi, người khác giã bột ra làm bánh, bánh chưng, bánh dầy, bánh bao, bánh bột… Nghĩa là không phải nhà thơ gánh lấy gánh nặng của tư duy để phô diễn vẻ đẹp, mà người đọc phải tự mình gánh lấy gánh nặng của tư duy sáng tạo ra vẻ đẹp cho mình. Tuỳ người, tuỳ khả năng hấp thụ, vẻ đẹp trở nên đa dạng. Người đọc gặp nhà thơ, tiếp chuyện với nhà thơ như một người bạn đứng trên một nấc thang tư duy.

Nhận thức như vậy, đồng thời thay đổi cách thưởng thức vốn muốn được “bao cấp”, tôi tìm kiếm trong hoang đảo. Bắt đầu tôi gặp ngay Tiếng kẹt cửa. Lần thứ nhất, lần thứ hai, Tiếng kẹt cửa chưa vọng lên. Đây là tác giả mở cửa tiễn bạn, hay tiếng cửa đóng lại trả yên tĩnh cho không gian? Mai Văn Phấn không tư duy đơn giản như vậy.

Hiện lên một mảnh ruộng xếp ải ngày đang gặp mưa. Cánh đồng gặp phù sa, con người gặp sự sống, tôm cá lao xao lòng bàn tay, hiện lên những niềm vui, nhớ lại những bước gian truân, niềm vui dù vất vả, những rễ đã bám vào lòng đất, dù phải xuống vực sâu. Tiếng kẹt cửa làm thức tỉnh trong ta những suy nghĩ về ngày đã qua và dẫn ta lên đường.

Triết lý của Mai Văn Phấn với tôi là như vậy. Có thể sự cảm thụ của tôi giống như một người vụng về, không biết cất từ gạo nếp thành rượu mà đem rang thành bỏng, Nhưng Mai Văn Phấn đã cho tôi một suy nghĩ. Một Tiếng kẹt cửa cũng có thể là một ánh chớp, có thể là tiếng chim hót, có thể là tiếng cười của một gã lang thang, có thể làm thức tỉnh trong ta những kỷ niệm về ngày qua để lấy lại niềm hy vọng bước tiếp con đường của mình.

Nhà văn Đinh Quyền đến chơi. Tôi đọc cho anh nghe Tiếng kẹt cửa. Đọc một lần rồi hai lần, anh trầm ngâm rồi nêu một suy nghĩ khác. Nhà thơ Nguyễn Hồng Văn, người mơ mộng với các câu chuyên cổ lại nêu một cách khác nữa. Cô giáo Thanh Hương, dạy Anh ngữ, đọc rồi nhận xét: “ Chưa hiểu, nhưng lạ và hay”. Còn Nguyễn Ánh Nguyệt, người biên tập Vách Nước nói với bạn: “Tuy chưa thật hiểu, nhưng rất vui được ghi tên người biên tập vào tập thơ của anh Mai Văn Phấn”.

Đó là thành công bước đầu của Mai Văn Phấn. Anh đang mở riêng cho mình một con đường. Rồi sau đây trên con đường Mai Văn Phấn đã mở có nhiều người cùng đi nữa chứ. Điều đó chưa dám khảng định nhưng dù sao chúng ta cùng hy vọng. Trong dòng thi ca Việt nam đã xuất hiện một con đường mới.

Tháng 10 năm 2003

V.H.L

 

(Tạp chí Cửa Biển, 12/2003)

 

 

 

 

 

 

 

 

BÀI KHÁC
1 2 3 4 5  ... 

image advertisement
image advertisement
image advertisement




























Thiết kế bởi VNPT | Quản trị