Rati Saxena

Bản Việt ngữ: Nguyễn Thị Thùy Linh

 


Nhà thơ, Tiến sỹ Rati Saxena

 

 

maivanphan.vn: Nhà thơ, Tiến sỹ Rati Saxena vừa tham dự Liên hoan Thơ châu Á Thái Bình Dương lần thứ 2 tại VN, ngay sau khi trở về Ấn Độ, đã gửi tôi chùm thơ 5 bài. Trong đó, bà đã đề tặng tôi bài thơ “Trang giấy của tôi”. Rati Saxena hiện là giáo sư tại đại học Kerala (Ấn Độ), học giả tiếng Phạn, là nhà thơ nổi tiếng sáng tác bằng tiếng Hin-đu và tiếng Anh. Bà đã tham dự nhiều Liên hoan Thơ quốc tế. Rati Saxena là Nhà thơ rất nhân hậu và thân thiện, để lại ấn tượng đặc biệt cho các nhà thơ và bạn đọc Việt Nam. Mời Quý Bạn đọc nghe giọng đọc thơ của Thi sỹ Rati Saxena theo đường link dưới đây! Xin trân trọng cảm ơn Nhà thơ, Tiến sỹ Rati Saxena vì lòng yêu quý văn hóa Việt, đặc biệt thơ ca VN. Cảm ơn nhà thơ trẻ Nguyễn Thị Thùy Linh đã dịch chùm thơ sang Việt ngữ!

 

 

 

 

Trang giấy của tôi

 

 

(tặng nhà thơ Mai Văn Phấn)

 

Buổi sáng thức dậy, tôi thấy

một lỗ nhỏ trên trang giấy

hậu quả của việc mất ngủ

Phải vật lộn với những sợi chỉ ban ngày

ban đêm khâu cửa sổ

cho những giấc mơ thoáng qua.

 

Hôm sau thức dậy để lại chiếc lỗ mới

lúc này sơn thêm những sợi chỉ

tôi dựng xong cánh cửa trước khi trời tối.

 

Giấc mơ của tôi có thể rời xa và đi lang thang

thay vì nhìn chằm chằm ngoài cửa sổ,

giấc mơ tự do rong chơi trọn đêm.

Mỗi buổi sáng mang đến một chiếc lỗ;

từng ngày bận rộn với chỉ và màu sơn.

 

Hôm nay trang giấy là khoảng sân rộng

Một cây đa nhiều chim với những chiếc mỏ như ngôi sao đỏ

Dù mặt trời và mặt trăng không tới.

 

Vậy nên tôi dành những buổi sáng kiếm tìm từng chiếc lỗ

nơi có thể dệt mặt trời và mặt trăng

không chỉ trong ngân hà

mà xuyên qua

rất nhiều, tầng lớp khác.

 

Biết có chiếc lỗ cuối cùng

thoát ra qua đó

chắp nối những điều diệu kỳ

trong cõi liên khúc ánh sáng.

 

 

 

 

Trong vũng lầy của bệnh Alzheimer

 

 

1

 

Bước chân nàng run rẩy

tiến vào tương lai

đột nhiên ngã, trượt trong quá khứ,

bắt đầu cười khúc khích

nhìn xem! những cái cây đang nói với tôi

nàng bắt đầu trò chuyện

cùng cành, lá

của cây sầu đâu

trong sân của ông nội

Tôi kéo nàng trở lại

từ chiều cao của cây dừa

nàng bị kích thích

chạy đến căn nhà kho của ông

bắt đầu tìm kiếm

tất cả những địa chỉ

những nét mực bị xóa.

 

Tối kéo nàng

Trở thành cô gái nhỏ

Nữa, lại nữa

Người mẹ trong vũng lầy của bệnh Alzheimer.

 

2

 

Tới lượt mẹ

Chải tóc cho con

con kéo tóc mẹ

xin thật nhiều dầu

 

luồn những ngón tay

trong mái tóc mỏng màu xám

cô con gái nghĩ

khi cô gái nhỏ trưởng thành

và lúc người mẹ già trở thành

cô gái nhỏ.

 

3

 

Những ngày này nàng buồn bã

Mớ ký ức hỗn độn

Những điều đang xảy ra

xóa hết

những kỷ niệm ùn tới

từ phía sau

Nàng quên đi

ý nghĩa của những câu từ liên quan

đang xâm nhập mạnh mẽ

thi thoảng,

những câu chuyện trong lúc ngủ

leo lên giá bếp.

 

4

 

Sau khi làm ướt giường

nàng cố gắng giấu cùng chiếc gối

thật cẩn thận

cười như nụ chồi

dù bị trách mắng

nét tinh nghịch xoay trên khóe môi.

 

Ôi! Đây là người mẹ

hay cô gái nhỏ bất cẩn.

 

5

 

Những ngày này

mọi thứ trò chuyện cùng nàng

bàn, ghế hay hộp

tiến tới phòng nàng

chó, sư tử và báo

không chút sợ hãi

chơi với những con ruồi

khiêu vũ cùng đàn kiến

người mẹ trở thành bạn của muôn loài

không thể nhận ra

bằng trí thông minh

 

Giống như cánh diều vút bay

nàng đang trượt khỏi đôi bàn tay

người mẹ

trong vũng lầy của bệnh Alzheimer.

 

 

 

 

Những điều mẹ giữ

 

 

Bất cứ lúc nào,

trong  điều kiện nào,

căn nhà kho của mẹ không bao giờ trống rỗng,

nào dầu, ngũ cốc, dưa chua, hạt đậu

muối trong bình đất sét, đường trong hũ thủy tinh

chúng đã sống qua nhiều thế kỷ

trong căn nhà kho diệu kỳ,

luôn có sẵn ngay tắp lự

không cần hô: “Vừng ơi, mở cửa ra!”

 

Mẹ vẫn giữ nguyên phần xác thịt

trên eo và hông của bà

cho bảy người con đói ra đời nối tiếp

và cho cả những thế hệ sau biết

tình yêu thương ngọt mềm.

 

Mẹ còn lưu giữ những câu chuyện, thần thoại,

những nhịp vần không rõ

trong giấc mơ đàn cháu nhỏ

như một cách nối gần với họ

khi bà đã đi xa.

 

Khoảnh khắc cuối,

hơi thở mẹ giã biệt từng cô con gái một nhà

thân thể mẹ tiếp tục tan rã

như gói đường trong nước.

 

 

 

 

Lột xác

 

 

Bước chân đầu tiên của tôi lên tầng bảy

Gỡ bỏ sự lạnh nhạt như một chiếc giày

mang từ sân

sơn bằng phân bò.

Khoác lên căn phòng mới chiếc áo len

Cửa sổ, giá kệ, và những bức tường

Leo trên thân thể như hoa giấy.

 

Khi di chuyển giữa những căn nhà

Chút thân thể cũ lại quét qua

 

Bức tường căn kế tiếp làm bằng ánh sáng

Bóng tối không tồn tại

Tôi đặt giữa căn nhà

Những mộng mơ

Như con đường hiện thực.

 

Căn cuối cùng, chiếc gối đang đợi tôi

Cùng một chiếc giường đồng cảm

Cạnh ô cửa hướng nam.

 

Ngôi nhà của cái chết

Ở hướng nam

Đặt mình nằm trên chiếc gối

Cơ thể tôi

Đã sẵn sàng.

 

 

 

 

Rắn quấn thân người đàn bà

 

 

Xoay và quay tít từ tận đỉnh,

bật nảy như trái bóng

nàng không biết

một cơ thể người đàn bà nằm cuộn trên mình

rít lên những điều cấm kị:

cô không được thả rông trong bộ đồ lót,

cô không được tắm hở hang,

cô không được vui đùa cùng bè bạn.

Hạt mưa mời gọi nàng:

đến, đến đây, đừng dừng lại, hãy đến!

Cơn gió cũng thì thầm: đến đi, ôi đến đây,

nhưng người đàn bà luôn lắc  ngón tay trỏ

đi từng bước phía sau bạn bè.

Cho tới khi lồng ngực bị thít chặt

cho tới khi xoáy nước trong bụng cuồng nộ,

nàng tiếp tục đấu tranh.

Thân thể người đàn bà quấn chặt

các cơn đau tăng lên

các vòng cuộn đè nén,

các mũi nhọn của những điều cấm kị,

lênh láng máu.

Bỗng  xuất hiện phép màu,

nàng đột nhiên tìm thấy trong mình

một viên minh châu

dẫn đi vào cơ thể người đàn bà từ miệng

xuống tận bụng sâu

Cơ thể bắt đầu nhảy múa trong mê sảng

cùng những nhịp vần không rõ,

rồi mắc kẹt trong mê cung của ruột,

nàng bị tiêu hóa  dần dần,

các quy tắc thì thầm:

cơ thể là của cô - hãy  trang trí nó cho niềm vui của chúng tôi!

cơ thể là của cô - chúng tôi dùng nó cho niềm vui của mình!

cơ thể là của cô - hãy xoay chuyển nó cho niềm vui của chúng tôi!

Ôi, nàng ấy đang ở đâu? Kẻ thù của nàng  ở đâu, cơ thể người phụ nữ?

Nó được tìm thấy trên làn da của nàng

khi chúng biến thành giày dép,

những chiếc ranh nanh bắt đầu phun nọc,

những vòng cuộn thít chặt cuống họng.

 

Mây, chim, bầu trời và những giấc mơ

chỉ là đôi cánh của trí tưởng tượng;

bạn bè, người yêu, và tri kỷ,...

đơn thuần là ảo ảnh!

Sự thật duy nhất trên cơ thể người đàn bà,

cùng những khúc ruột đã tiêu hóa:

không mất nhiều thời gian

nhưng nàng có thì giờ nhận ra?

Eve, Shraddha, Draupadi, Sita:

kiến thức của họ vẫn lang thang đâu đó

kiếm tìm nó.

Không ai có quyền trên cơ thể của họ

Nỗ lực không được tự nhận thức

Thiên Chúa cũng vô năng ngộ

Nơi đây không niềm vui, không phúc lạc của Chúa;

sự hi sinh và cứu rỗi chỉ dành cho kẻ sử dụng thân thể như một công cụ.

 những bất lực khác nhau trên cơ thể người phụ nữ :

nàng phải trang hoàng cho bản thân - cho ai đó nữa;

nàng phải làm việc cực nhọc - cho ai đó nữa;

nàng phải thức hoặc ngủ - cho một ai đó.

Áp lực dồn nén

cỏ dại trồi ra khỏi thân thể nàng,

tươi tốt bên ngoài, nhưng khô kiệt bên trong,

cơ thể người đàn bà đơn thuần là cơ thể.

Và nàng?

Nàng đã đánh mất mình.

 

Hôm nay khi nọc độc từ chiếc răng trở thành liều thuốc giải,

khi làn da trở thành giày dép,

khi xác thịt nàng đã chín nhừ

nàng còn lại gì?

Nàng đã tan biến vào hư không?

Nàng đã tự nhận thức được?

Không  - nàng tiếp tục khóc,

Nàng rên rỉ trong cơn đau.

 

“Hãy mang đi những gì không phải của tôi.

Ban cho tôi cuộc đời, là của tôi.

Thân thể và tôi phải cùng nguyên tắc:

 cùng bản sắc.

Những cơn bão sưng phồng,

những cơn đau bơi bải,

tất cả đều của tôi!...”

 

Bầu trời dẫu câm, cũng là trái đất.

dù trống rỗng vẫn  là hư không;

những lời than không lặp lại có thể sinh ra từ nơi khác.

Nàng tìm kiếm mình trong chính mình

trong cơ thể nàng

trong cơ thể người đàn bà.

Giọng đọc thơ của Thi sỹ Rati Saxena:

https://www.youtube.com/watch?v=S0XgrJckVe0&list=FLq3KFJLVTFBTxBbB1YtXc6g&index=48

https://www.youtube.com/watch?v=HzMVgi7AhSk&index=47&list=FLq3KFJLVTFBTxBbB1YtXc6g

https://www.youtube.com/watch?v=Yx5dyT0bFzw&list=FLq3KFJLVTFBTxBbB1YtXc6g&index=46

https://soundcloud.com/rati-saxena/i-in-udaipur?fb_action_ids=10151586453043909&fb_action_types=og.likes&fb_source=other_multiline&action_object_map=%5B576259362406961%5D&action_type_map=%5B%22og.likes%22%5D&action_ref_map=%5B%5D&fb_collection_id=10151187543611799&ref=profile

 

 

 

 

 
Nhà thơ Rati Saxena (trái) và Nhà thơ Gjeke Marinaj, tại Vịnh Hạ Long, 5/3/2015




Rati Saxena

 

 

 

 

My Sheet

 

 

(for poet Mai Van Phan)

 

That morning when I woke, I saw

a small hole in my sheet,

the result of being lost in sleep.

So I struggled with silken thread throughout the day

and by night had stitched a window

for glimpsing a few, new dreams.

 

The next day I woke to a new hole

and this time added paint to the thread.

Before dark I’d built a door.

 

My dreams could leave now and wander

instead of gazing out a window,

dreams freed to roam the entirety of the night.

Each morning brought new holes;

each day bustled with thread and paint.

 

Today my sheet is an enormous courtyard

with a banyan tree filled with birds with beaks like red stars,

though both sun and moon remain absent.

 

So I spend my mornings searching for holes

where a sun and moon might be woven,

not only in this galaxy

but also across

the many, layered others,

 

knowing at the end there’s a final hole

through which to exit

and join the great beyond

in a seamless realm of light.

 

 

 

 

In the swamps of Alzheimer

 

                                                    

1

 

Her trembling  feet

move forward into the  future

slips suddenly, falls into

the past, starts chuckling

look! trees are talking to me

she starts chatting

with branches, leaves

of  the neem tree,

in the courtyard of  grandfather

I pull her back with force

from the heights of coconut trees

she gets irritated

runs to words

granduncle’s store room

starts searching

for all the addresses

whose ink was wiped away.

 

I am pulling her

she is becoming a little girl

again and again

Mother in the swamps of

Alzheimer

 

2

 

It is my turn

I shall comb your hair

you  are pulling my hair

apply a lot of oil

 

putting fingers in the

gray thin hair

the daughter is thinking

when the little girl has grown up

and when old mother changed in to

a little girl

 

3

 

these days she is upset

because quarreling of memories

whatever happens now

wiped away

a crowd of  memories came

from backwards

 

She is forgetting

the meaning of relevant words

entering forcefully

stories, which were sleeping

sometimes, climbing in the

kitchen basket.

 

4

 

after wetting bed

she tries to hide with pillow

looks carefully

smiles like opening bud

even after getting scolding

naughtiness swims

at the corner of her lips

 

Oh! Is this mother

or a little careless girl

 

5

 

These days

every one talks to her

chair, table or box

come to her room

dogs, lion and leopard

without any fear

plays with houseflies

dances with ants

mother has become friend

to every one

who can not be seen by

we intelligent

 

Like a flying kite

she is slipping from hands

mother

in the swamp of  Alzheimer 

 

 

 

 

Mother Used to Save

 

 

At any moment,

under any conditions, the storehouse

of mother was never empty,

she saved oils, grains, pickles, beans,

salt in clay pots, glass jars of jaggery,

all of it living for centuries

in her magic storeroom, and available

in an instant

without a single “Open, Sesame!”

 

Mother saved flesh, too:

on her waist and hips, for her

seven hungry children, born

one after another,

and for the next generation:

to love grandma’s soft, sweet feel.

 

And she saved stories, myths,

unknown rhythms, steps

for the grandchildren’s dreams,

a way of keeping her with them

after she’s long gone.

 

In her final moments, her last

breaths left her daughters a home,

through which she keeps dissolving

like a sugar packet into water.

 

 

 

 

The Body change

 

 

With my first step onto the seventh-story floor

I removed the coolness like a shoe

that I’d brought from the courtyard

painted with cow dung.

I donned the new room like a sweater

with windows, shelves, and walls,

the surroundings climbing my body like bougainvillea.

 

Whenever moving between homes

I carry bits of the old ones on my body.

 

The walls of the next home are made of sunlight

that disappears with darkness.

To put on this home

is to enter dreamfulness

as a road to reality.

 

At the final home, a pillow waits

on my side of a shared bed

beside a window facing south.

 

The south is the house of death.

I make it my body

and lie down on my pillow.

 

Now

I am ready.

 

 

 

 

The Serpent Coiling Woman Body

 

 

Spinning and whirling like a top,

bouncing up and down like a ball,

she didn’t know

a woman body lay coiled on her

hissing taboos:

she must not roam in her undergarments,.

she must not bathe in the open,

she must not have fun with friends.

The raindrops invite her:

come, come, don’t stop, do come!

The breeze whispers: come, Oh come,

but the woman body shakes a forefinger every time,

and she goes a step behind her friends.

Until the grip in her chest tightens,

until the whirlpool in her stomach rages,

she keeps struggling.

With her coiled woman body

rises every month a storm of pain,

the squeezing coils,

the spearheads of taboos,

the flood of blood.

Then a miracle happens,

she suddenly finds her body

a fabulous pearl

She enters the woman body through the mouth

and reaches the belly.

As if in a trance, the body begins to dance

to rhythms unknown,

but trapped within the maze of the bowels,

she slowly digests

the whispered rules:

the body is yours—decorate it for our pleasure!

the body is yours—we’ll use it for our pleasure!

the body is yours—turn it or twist it for our pleasure!

Oh, where is she? And where is her enemy, the woman body?

It is found only when her skin

has been turned into footwear,

her fangs begin to spurt venom,

the tightening coils grip her throat . . .

 

Dreams, clouds, birds, sky

are but the swing of the imagination;

friends, lovers, and confidants, . . .

mere mirages!

The sole truth is the woman body,

those bowels have digested her up:

to realize this truth doesn’t take much time,

but does she get the time to realize it?

Eve, Shraddha, Draupadi, Sita:

their knowledge still wanders

seeking it.

Over their own bodies nobody has any right:

After all, their effort is not self-realization

nor God-realization.

Here there is no happiness, no divine bliss;

the sacrifice of the body and the salvation are only for those

who have used the body as a tool.

the helplessness of the woman body is different:

she has to decorate herself—for someone else;

she has to toil hard—for someone else;

she has to wake up or sleep—for someone else.

Bearing tensions

and breeding weeds out of her body,

decorated on the outside, but drying up within,

that woman body has become a mere body.

And she?

She has lost herself

within that self-same enemy, the woman body.

 

Today when the venom from her tooth

has become an antidote,

today when her skin

has become footwear,

today when her flesh

has been roasted -

what is left of her?

Has she vanished into nothingness?

Has she attained self-realization?

No—she continues to cry,

she groans with pain.

 

“Take not my self away from me.

Give me only one life, just for me.

My body and I are one principle:

my body is my identity.

The storms that swell in it,

the pains that swim in it,

all are mine!...”

 

The sky is mute, so is the earth.

even emptiness is empty:,

unechoed lamentations may be taking birth elsewhere.

She searches for herself within herself,

within her body

 

within the woman body.

The Serpent Coiling Woman Body.jpg

 

May 04 ,2002

 

(http://www.boloji.com/index.cfm?md=Content&sd=Poem&PoemID=4554#sthash.EEWrwWeH.dpuf)

 

 

 

 

.