Vĩnh biệt Tomas Tranströmer - Nhà thơ lớn của Thụy Điển!

Vĩnh biệt Tomas Tranströmer - Nhà thơ lớn của Thụy Điển!





Nhà thơ Tomas Tranströmer

 

 


 

maivanphan.com: Nhà thơ Tomas Tranströmer, chủ nhân giải Nobel Văn Chương 2011, người được mệnh danh là nhà thơ vĩ đại nhất của Thụy Điển vừa qua đời hôm 27/3/2015 tại Stockholm, ở tuổi 83. Chúng tôi xin đăng lại chùm thơ của Tomas Tranströmer qua bản dịch của nhà thơ-dịch giả Trần Nghi Hoàng cùng bài giới thiệu tóm tắt tiểu sử của ông. Theo nghi thức vĩnh biệt người thân yêu vừa ra đi của người Á Đông, chúng tôi xin cầu nguyện để linh hồn Nhà thơ Tomas Tranströmer sớm được mát mẻ nơi Chín-Suối. MVP!

 

 


Mai Văn Phấn giới thiệu

 


Đọc thơ Tomas Transtromer, nhà thơ thứ chín của Thụy Điển đoạt giải Nobel Văn Chương 2011, tôi như lạc sang thế giới khác, ở đó mọi trạng thái, ranh giới, lý tưởng, quy phạm… chỉ là cái cớ để xây dựng hình tượng thi ca chứ không phải mục đích, hơn nữa, không nên dùng bất kỳ khuynh hướng lý luận nào nhằm áp đặt, định danh, định tính thơ ông. Giống như nhiều nhà thơ châu Âu cùng thế hệ, T. Transtromer ra đi từ truyền thống thơ Thụy Điển ở tuổi hai mươi, đến với giai đoạn tỏa sáng mang đậm dấu ấn cá nhân, chứa nhiều ẩn ức trong không gian đa chiều, phức hợp những hình ảnh đa bội. Ông luôn nhìn sự vật, hiện tượng tự nhiên và đời sống như người có “căn” nhìn thấy các vong, linh hồn có số phận riêng, dị biệt mà người khác khó thấy, và, nó cũng chỉ hiển hiện trong thơ ông một lần duy nhất rồi biến mất. Những thi ảnh của ông thường ở trạng thái đan xen, chồng lấn, có lúc mờ nhòe, nhưng tỏa sáng trong suốt, lung linh kỳ lạ. Những hình ảnh ấy có lúc sáng rực, lúc nhấp nháy như màn sao huyền hoặc, để bạn đọc đủ hình dung, tự do tưởng tượng về thế giới bí ẩn này, tùy thuộc vào tri thức và trải nghiệm riêng của mỗi người. Tomas Transtromer sinh ngày 15 tháng 4 năm 1931 tại Stockholm, Thụy Điển. Ông là nhà tâm lý học, từng làm việc tại một nhà tù vị thành niên và người tàn tật. Ông bị đột quỵ vào năm 1990, sau cơn tai biến, ông hầu như không nói được nữa, nhưng vẫn viết văn, làm thơ và tiếp tục chơi piano bằng một bàn tay còn cử động. Ông có khoảng 20 cuốn sách, bao gồm thơ, dịch thuật, phê bình và hồi ký; trong đó hơn mười tác phẩm bằng tiếng Thụy Điển và tám tác phẩm bằng tiếng Anh. Ngoài ra, thơ ông được chọn dịch sang hơn 50 ngôn ngữ khác... Thơ T. Transtromer đến với bạn đọc Việt Nam khá sớm, từ giữa thập niên 80 của thế kỷ XX, cố dịch giả, nhà thơ Diễm Châu đã dịch những bài thơ thời trẻ của ông qua bản Anh ngữ, tiếp đến đầu thập niên 90, dịch giả, nhà thơ Nguyễn Xuân Sanh đã chọn dịch phần lớn thơ ông qua bản Pháp ngữ. Đến nay chúng ta có thêm nhiều dịch giả uy tín dịch thơ T. Transtromer, nhưng mỗi người đều tạo một  “chìa khóa riêng” tìm cách vào ngôi nhà thi ca của ông, và, cũng chỉ tìm được một phần bí mật trong đó như nhìn thấy một góc ánh sáng trong tòa lâu đài. Tôi xin đơn cử một câu thơ bằng Anh ngữ của T. Transtromer “The velvet-dark ditch/ crawls by my side without reflections.” qua các bản dịch Việt ngữ: “Biển đen mềm như nhung/ bò bên cạnh tôi không phản xạ.” (Trần Nghi Hoàng); “Mương nước màu nhung sẫm/ bò trườn cạnh tôi, không phản chiếu.” (Lê Nguyên Tịnh); “Một cái hố bằng nhung tối lại/ bò sát bên tôi/ không tự ngắm mình.” (Diễm Châu). Qua đây chúng ta thấy được khó khăn và hoang mang nhường nào khi tiếp cận thơ T. Transtromer, bởi nó vốn giàu bí ẩn linh diệu, thường cô độc trong những tưởng tượng phong phú nhằm tái tạo thế giới, với cách nói hồn nhiên, uyên bác và giản dị: “Chúng ta là con người trên mặt đất”. Dưới đây là ba bài thơ của Tranströmer từ tập thơ mới nhất của ông "Gondola Sorrow", được nhà thơ-dịch giả Trần Nghi Hoàng dịch sang Việt ngữ  theo bản bản dịch Anh ngữ của Michael McGriff và Mikaela Grassl.
 

 

 

 

 

Trần Nghi Hoàng dịch từ bản Anh ngữ

 

 

April and Silence

 

 

Spring lies deserted.

The velvet-dark ditch

crawls by my side without reflections.

All that shines

are yellow flowers.

I’m carried in my shadow

like a violin in its black case.

The only thing I want to say

gleams out of reach

like the silver

in a pawnshop.

 

 

 

 

Tháng Tư và Sự Tĩnh Lặng



Mùa xuân nằm hiu quạnh.
Biển đen mềm như nhung
bò bên cạnh tôi không phản xạ.
Tất cả tỏa sáng
là những hoa vàng.
Tôi đã mang trong bóng tối của tôi
như một cây violin trong cái hộp màu đen của nó.
Điều duy nhất tôi muốn nói
lập lòe ra khỏi tầm với
như bạc
trong một hiệu cầm đồ.

  

 

 

 

Landscape with Suns

 

 

The sun emerges from behind the house

stands in the middle of the street

and breathes on us

with its red wind.

Innsbruck I must leave you.

But tomorrow

there will be a glowing sun

in the gray, half-dead forest

where we must work and live.

 

 

 

 

Phong cảnh với mặt trời



Mặt trời xuất hiện từ phía sau nhà
đứng ở giữa đường phố
và hít thở lên chúng ta
với gió màu đỏ của nó.
Innsbruck, tôi phải rời bỏ bạn.
Nhưng ngày mai
sẽ có một mặt trời rực rỡ
trong khu rừng màu xám chết dở,
nơi mà chúng ta phải sống và làm việc.

 

 

 

 

Midwinter

 


A blue light

radiates from my clothing.

Midwinter.

Clattering tambourines of ice.

I close my eyes.

There is a silent world

there is a crack

where the dead

are smuggled across the border.

 

 

 

 

Giữa mùa đông



Một ánh sáng màu xanh
bức xạ từ quần áo của tôi.
Giữa mùa đông.
Lách cách chạm vào nhau như tiếng trống lục lạc của băng tuyết.
Tôi nhắm mắt lại.
Có một thế giới im lặng
có vết nứt
nơi người chết
được nhập lậu qua biên giới.

 

Ngày 7 tháng 10 năm 2011

T.N.H

 

 


Tuyển tập gồm 11 tập thơ của Tomas Tranströmer xuất bản ở Việt Nam, năm 2000




(Bài đã đăng trên tạp chí Cửa Biển - Hải Phòng, 2011)





 

 

BÀI KHÁC
1 2 3 4 5  ... 

image advertisement
image advertisement
image advertisement




























Thiết kế bởi VNPT | Quản trị