Lặng im bền bỉ cách tân

Nhà thơ Nguyễn Quang Hưng

Nguyễn Quang Hưng

Nhã Nam và NXB Hội nhà văn hợp tác in tập thơ nhỏ xinh của nhà thơ Mai Văn Phấn - “Lặng yên cho nước chảy”, tuyển từ nhiều tập thơ, từ những chặng đường thơ Mai Văn Phấn đầu những năm 90 lại đây. Phải nói là sự mạnh bạo khi muốn “khuôn” Mai Văn Phấn lại qua “ống kính” nhỏ, trong khi “rừng” thơ ông chẳng khác “bầu trời không mái che” (tên một tập thơ của ông), đa dạng, sinh sôi, biến ảo và luôn mang ý thức làm khác mình. Nhưng cũng là nỗ lực tôn vinh tác giả tiêu biểu với tinh thần cách tân thơ hăng say, bền bỉ, trong bối cảnh đời sống thơ không thiếu nhiễu loạn, buông thả và “xuống giá” hiện nay.

Điều thú vị là cuộc ra mắt, trao đổi quanh tập thơ vừa diễn ra tại Trung tâm văn hóa Pháp 24 Tràng Tiền tối 4-6 vừa qua, bên cạnh con đường thơ Mai Văn Phấn, lại là cái cớ để các diễn giả nói thêm điều tâm huyết về sáng tạo thi ca và nhu cầu cách tân, đổi mới. Bản thân tác giả cũng cảm thấy chưa thỏa mãn khi không nhận được lời “chê” hay phản biện nào từ cử tọa mà trước đó ông đã thành thật: Mong có các ý kiến trái chiều nhằm góp phần kích hoạt sự cách tân trong đời sống thơ ca đương đại. TS Nguyễn Thanh Tâm - Tạp chí Văn nghệ quân đội chia thơ Mai Văn Phấn ra ba chặng: 1992-2003 từ nền truyền thống vươn đến sức căng dự cảm sẽ đi xa hơn; 2009 và sau đó, giải phóng, đột phá, định hình một tư thế mới; thời gian qua, lại chuyển một hình thái khác, tối giản, mang xu hướng Tân cổ điển. TS Tâm nhấn mạnh: Đường thơ Mai Văn Phấn là cuộc vong thân! Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều dẫn lại hai bài thơ tiêu biểu của Mai Văn Phấn - “Biến tấu con quạ” và “Cửa Mẫu” - coi đó như hai bờ sông của dòng chảy đến tập thơ hôm nay, một bờ khởi phát và đậm chất truyền thống, một bờ mở đón và dung chứa tinh thần đương đại. Còn PGS, TS Văn Giá thì nhìn khái quát diện mạo thơ Mai Văn Phấn trong diện mạo thơ sau 1975 với nhiều nỗ lực đổi mới của những hiện tượng như Nguyễn Quang Thiều, Nguyễn Lương Ngọc, Dương Kiều Minh…, mà Mai Văn Phấn là một trong thế hệ này. Ông cho rằng, Mai Văn Phấn là một tiếng nói quan trọng góp phần định danh, định hình con đường sáng tạo bề bộn, đa dạng đó.

14 tập thơ và 1 tập phê bình - tiểu luận in trong nước, 13 tập thơ được xuất bản ở nước ngoài, thơ Mai Văn Phấn đã được dịch sang 24 ngôn ngữ. Trong năm qua, khi Nhã Nam đang tổ chức biên tập cuốn “Lặng yên cho nước chảy” thì Mai Văn Phấn được nhận giải văn học Cikada Thụy Điển 2017. Và như ngài đại sứ Thụy Điển chia sẻ với cử tọa, thì Mai Văn Phấn hiện đang là gương mặt nổi tiếng, được quan tâm ở nước này. Ở tuổi ngoài 60 nhưng trạng thái làm việc và tinh thần cách tân vẫn luôn thường trực, nhà thơ quê Ninh Bình sống tại Hải Phòng bao năm qua, vẫn được chờ đợi đem đến những thú vị mới.   

N.Q.H

(Nguồn: Báo Thời Nay)