Thơ Tarana Turan Rahimli dìu ta qua vực sâu

(Viết cho tuyển tập thơ Tarana Turan Rahimli, xuất bản tại Cộng hòa Azerbaijan, 2023)

 

 

Nhà thơ Tarana Turan Rahimli

 

 

Mai Văn Phấn

 

Những bài thơ của nữ thi sĩ Tarana Turan Rahimli, lần đầu tiên được dịch và giới thiệu tại Việt Nam vào tháng 5 năm 2021 đã nhanh chóng chiếm được cảm tình của bạn đọc. Thơ chị mạnh mẽ, giàu cảm xúc và tinh tế, thấm đẫm tinh thần và đặc trưng văn hóa vùng đất Trung Á. Báo chí ở đây đã đăng thơ của Tarana cùng với tấm ảnh của chị. Bên cạnh những bài thơ tuyệt đẹp và lạ lẫm, bạn đọc được chiêm ngưỡng hình ảnh người phụ nữ Azerbaijan xinh đẹp với đôi mắt sáng, trong suốt, cương nghị và thẳm sâu. Đôi mắt ấy đã hiển hiện thần thái những tác phẩm chị đã viết, cũng như những bài thơ đã cho chúng ta hiểu được những điều thầm kín, dữ dội trong đôi mắt giàu biểu cảm kia. Đó là cảm nhận ban đầu của tôi về nữ thi sĩ Tarana Turan Rahimli đến từ Cộng hòa Azerbaijan.

 

Thơ Tarana Turan Rahimli vẽ ra trước mắt bạn đọc một đời sống không phẳng lặng, vừa phong phú vừa đa tạp, với nhiều đường đi khúc khuỷu, gồ ghề, và, có thể xuất hiện nhiều trở ngại, cạm bẫy, chông gai... Bên cạnh những con đường ấy nhiều khi còn là thác ghềnh hiểm nguy, vách đá sừng sững... Nhưng kỳ lạ thay, đọc xong mỗi bài thơ của Tarana, bạn đọc càng thêm tin yêu cuộc sống, thêm biết bao hy vọng vào một tương lai tốt đẹp, tin yêu con người hơn. Điều tôi vừa nói được biểu hiện rõ nét trong bài thơ "Tình yêu có thể nung chảy đá núı" của chị:

 

"Đôi mắt anh chẳng hề ấm áp,

Cái lạnh đi xuyên qua ánh nhìn,

Lời nói của anh không sưởi ấm

Và lưỡi anh như đã đóng băng."*

 

Những lối đi ngắn, xa hơn là những con đường bất tận trong thơ Tarana Turan Rahimli là khoảng cách trong tình yêu, trong mối quan hệ giữa những con người đương thời, giữa dân tộc này với dân tộc khác. Những con người ấy có thể nhìn thấy nhau, thậm chí cùng nhau lo toan những công việc thường nhật, hoặc cùng sống chung dưới một mái nhà, nhưng họ rất khó khăn để hiểu nhau, khó khăn cảm thông, chia sẻ... Trong đời sống thực, điều ấy quả không dễ khắc phục. Sự ngăn cách ấy như đào một vực sâu giữa hai người, giữa những con người trong cộng đồng. Nhưng bằng lòng vị tha cao cả, bằng tình yêu mãnh liệt và chân thành, được thể hiện bằng quyền năng và vẻ đẹp của thơ ca, Tarana Turan Rahimli đã nhanh chóng lấp đầy những khoảng cách mà chị đã đặt bầy trước mắt bạn đọc.

 

"Thôi đừng buồn, em đang sưởi ấm

Tình yêu này nung chảy đá núi chăng!"

(Tình yêu có thể nung chảy đá núı)

 

Ngay ở khổ thơ đầu của bài thơ trên, người đọc còn thấy băn khoăn bởi trở ngại, những giá băng nơi người đàn ông mà chị đang tin yêu. Nhưng khi kết thúc bài thơ, nữ thi sĩ đã hóa giải, biến sự lạnh lẽo thành nơi ấm áp, sự xa cách trở nên gần gũi. Với cường độ của câu thơ kết đã đẩy chuyển động của cả bài thơ đi nhanh hơn, tạo sự bất ngờ lớn. Tarana làm được điều kỳ diệu ấy bởi chị luôn tin tưởng mãnh liệt vào tình yêu chân thành, sự thủy chung nhất mực của mình. Tình yêu ấy có thể "nung chảy đá núi". Đó là sự hiến dâng cao cả, tựa như một tín đồ tự nguyện tín thác cả đời mình cho Thượng Đế.

 

Tarana Turan Rahimli luôn tin vào tình yêu của mình như tin vào ánh sáng, vào chân lý vĩnh hằng. Thơ của chị cho chúng ta cảm nhận ánh sáng ấy mang tính trội, đi xa hơn tưởng tượng, tức năng lượng và sức mạnh của nó lớn gấp nhiều lần bóng tối. Ánh sáng và bóng tối trên thế gian này luôn xung đột và rượt đuổi nhau như hai nửa địa cầu. Một nửa bên này địa cầu ban đêm thì bên kia là ánh ngày. Thơ của Tarana tỏa ra ánh sáng với biên độ rộng và kéo dài hơn quy luật của vũ trụ. Chị đã tạo cho riêng mình một quy luật thời gian, quy luật của ánh sáng. Cường độ ánh sáng ấy cho ta thấy cái ác, cái gian tà luôn bị đẩy lùi và chắc chắn sẽ bị tiêu diệt. Trong những bài thơ của chị ta thấy, cả những pháo đài của điều gian dối rồi cũng mau chóng sụp đổ, và những phiên tòa phân minh sự thật luôn được mở ra.

 

"Trong ngọn lửa của một đống lửa

Mọi lỗi lầm bị thiêu rụi thành tro.

Và khi đó chỉ mình em sống sót

Cùng những lời thầm kín để dành

Về tình yêu lớn lao em trao anh.

Họ sẽ nhận ra em qua nhiều thế kỷ."

(Bằng tình yêu, họ sẽ nhận ra em)

 

Hình ảnh nữ thi sĩ Tarana Turan Rahimli, qua nhân vật "em", xuất hiện trong bài thơ này cho tôi liên tưởng đến một chiến binh dũng cảm đã chiến thắng mọi kẻ thù hung ác. Những kẻ thù ấy chính là cái ác, cái gian dối và cả sự vô cảm trong đời sống này. Chị cũng gợi cho tôi một hình dung khác nữa về chị, có thể ví Tarana tựa một viên ngọc quý, âm thầm lớn lên trong lòng một con trai giữa đại dương. Viên ngọc ấy mỗi ngày càng sáng lên long lanh, bất chấp sóng to, gió lớn nổi lên quanh mình. Giờ đây viên ngọc ấy đang trình hiện trọn vẹn hình hài trước mắt bạn đọc thông qua những bài thơ tuyệt đẹp.

 

Mỗi nhà thơ dường như có cách lý giải cũng như biểu hiện tình yêu của riêng mình. Tarana Turan Rahimli đã cho bạn đọc chiêm ngưỡng vẻ đẹp kỳ lạ và bí ẩn tâm hồn của con người Azerbaijan. Đó là vẻ đẹp nguyên sơ của vùng đất văn hóa độc đáo, với nét đẹp cổ xưa kết hợp hiện đại. Tình yêu ấy thể hiện trong thơ chị vừa mãnh liệt vừa tinh tế, là nơi trầm tích những giá trị văn hóa Đông - Tây. Những câu thơ của Tarana gợi liên tưởng tới ngọn núi lửa vừa mới phun lên, nhưng cho ta dễ đoán được trữ lượng và sức mạnh bên trong của nó.

 

Trong bài thơ "Mọi người đều nói điều vô nghĩa..." tôi bắt gặp câu thơ rất quyến rũ và độc đáo:

 

"Thành phố mang dáng vẻ thật lạ,

Khuôn mặt mỉm cười, nhưng trái tim đau".

 

Trái tim của thành phố bỗng như đập rộn ràng và sáng chói trong thơ của Tarana Turan Rahimli, bởi nó đã thấu cảm mọi nỗi đau, chia sẻ với mọi gian truân của những kiếp người trong đó. Hình ảnh "trái tim đau" đã biến thành phố của Tarana thành người bạn tri kỷ, thành cuộc đời sống động với mọi cung bậc thăng trầm.

 

"Thành phố dường như mất hết kiên nhẫn,

Mong đợi an vui trên những con đường.

Và có lẽ nó kiếm tìm ngôi mộ

Để khâm liệm vào trong đó nỗi buồn."

(Mọi người đều nói điều vô nghĩa...)

 

Mọi khó khăn, trắc trở hiện ra trong thơ Tarana Turan Rahimli thường được chị khắc phục, được vượt qua như vậy. Ở đây cái thiện luôn chiến thắng cái ác, bóng tối luôn bị đẩy lùi, nhường chỗ cho ánh sáng chan hòa. 

 

Những bài thơ của Tarana Turan Rahimli quyến rũ và bí ẩn tựa đôi mắt của chị. Nó có sức thôi miên, dẫn dụ bạn đọc vào một thế giới khác. Mỗi bài thơ ấy thường mở ra một không gian riêng biệt, khó đoán định. Hiện thực đời sống trong không gian ấy dường như sâu hút, hé lộ như miệng vực, khó có thể nhìn thấy đáy. Vực sâu ấy luôn gợi cho ta cảm giác chênh vênh, nguy hiểm và bất an. Nhưng thơ của Tarana đã xuất hiện tựa một người bạn thân luôn đưa bàn tay ấm áp, chân thành dắt dìu chúng ta. Tôi nghe thấy từ mỗi câu thơ của Tarana Turan Rahimli vọng ra những tiếng gọi gần gũi, ấm áp và da diết. Tiếng gọi ấy thôi thúc, động viên chúng ta cùng nhau vượt qua mọi ngăn cách, chia rẽ, kỳ thị trong đời sống nhiều biến động này.

 

Ninh Bình, 14/4/2023

M.V.P

 

___________

* Thơ Tarana Turan Rahimli (Bạn đọc có thể truy cập theo đường link này) 

 

 

 

Tiểu sử Tarana Turan Rahimli

 

Nhà thơ Tarana Turan Rahimli, đồng thời là nhà văn, nhà báo, dịch giả, nhà phê bình văn học, phó giáo sư- tiến sĩ văn học người A-déc-bai-gian. Bà là thành viên của Đại diện tổ chức Văn học quốc tế tại Thổ Nhĩ Kỳ, A-déc-bai-gian, Philippine, Ca-dắc-xtan, Ý, Oman, Bỉ, Hoa Kỳ. Chủ tịch Hội Văn học thế giới của Đại học Sư phạm A-déc-bai-gian. Tác giả của 7 cuốn sách và hơn 400 bài báo. Bà là chủ biên của 20 cuốn sách chuyên khảo. Các tác phẩm của bà đã được xuất bản tại hơn 30 quốc gia. Thơ của Tarana Turan Rahimli đã được ấn hành tại A-déc-bai-gian, Anh, Ý, Tây Ban Nha, Mỹ, Đức, Bỉ, Chi-lê, Trung Quốc, Ô-man, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga, Ru-ma-ni, Ấn Độ, Bồ Đào Nha, Ả Rập Saudi, Ukraina, Ca-dắc-xtan, Serbia, U-zơ-bê-ki-xtan, Cư-rơ-gư-dơ-xtan, Macedonia, Mexico, Morocco, Kosovo, Bosnia và Herzegovina, Nhật Bản, Vê-nê-du-ê-la và tại các quốc gia khác. Từ năm 1992, Tarana Turan Rahimli là thành viên Hiệp hội thơ Ashugs của A-déc-bai-gian, thành viên Hiệp hội các nhà văn A-déc-bai-gian (1994), thành viên của Hiệp hội các nhà văn trẻ Thổ Nhĩ Kỳ thế giới (1998), thành viên Hiệp hội các nhà văn A-déc-bai-gian (1999), thành viên của tổ chức văn học danh dự ở Thổ Nhĩ Kỳ Cyprus Balkans – thuộc tổ chức Văn học Thổ Nhĩ Kỳ Á-Âu (2007). Một số bài nghiên cứu văn học của bà đã được đăng tải trên các báo khoa học và văn học của A-déc-bai-gian, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga, Hy Lạp, Đức, U-zơ-bê-ki-xtan. Bà có hai cuốn sách được xuất bản tại Thổ Nhĩ Kỳ: “They will recognize me from my love” (“Từ tình yêu họ sẽ nhận ra tôi” – NXB İzmir, 2013), “The poem that I didn’t write to you” (“Bài thơ tôi không viết cho anh” – NXB Ankara, 2013). Một số cuốn sách tiêu biểu của bà được bạn đọc yêu thích như, tập thơ “The Whisper of Grief” (“Lời thì thầm của nỗi buồn” – NXB ADPU, Baku, 2007), sách giáo khoa có tiêu đề  “The creative problems of literature and literary critic” (“Những vấn đề sáng tạo của văn học và phê bình văn học” - NXB “Châu Âu”, Baku, 2009), cuốn sách khoa học có tựa đề “From the literature to eternity” (“Từ văn học đến vĩnh hằng” – NXB YSEQ, Baku, 2015). Năm 2017, cuốn sách chuyên khảo “The Azerbaijani prose and criticism” (“Văn xuôi và phê bình văn học của A-déc-bai-gian” – NXB Khoa học và Giáo dục, Baku, 2017) của Tarana đã được trao bằng danh dự của Hiệp hội các nhà văn A-déc-bai-gian. Năm 2018, bà tiếp tục xuất bản cuốn sách “Purple Clouds - translations from world poetry” (“Mây tím - bản dịch thơ thế giới” - NXB ADPU, Baku, 2018).

 

 

 

Nhà thơ Tarana Turan Rahimli

 

 

Tarana Turan Rahimli’s poetry that guides you to across the abyss

(For the anthology of poetry by Tarana Turan Rahimli, published in the Republic of Azerbaijan, 2023)

 

 

Mai Văn Phấn

 

In May 2021, Tarana Turan Rahimli’s poems were first translated and made available to Vietnamese readers. Her poems quickly became well-known in the local literary community. Her unique, strong, yet delicate literary style captures the essence and cultural splendor of Central Asia. Several local publications have published Tarana’s poems alongside her photograph. Aside from the strange and outstanding poems, there is an image of a beautiful Azerbaijani woman with brilliant, clear, firm, and deep eyes. Those eyes revealed the spirit of her poems and her poems allowed us to comprehend the deep and secret feelings in those expressive eyes as well. These are my first impressions of the poetess Tarana Turan Rahimli from the Republic of Azerbaijan.

 

Tarana Turan Rahimli’s poetry depicts a life that is not smooth, rich and varied, with numerous winding and rugged paths that may be near to deadly rivers, steep and jagged cliffs. And there may be many obstacles with pitfalls and challenges on such paths. But, curiously, after reading Tarana’s poems, everyone of us believes and loves our lives more and more, adding much hope for a brighter future and more faith in others. The circumstances I just described is portrayed in her poem "Inside me There is Love Even to a Stone":

 

"Again my eyes shivered,

How cold your looks are! 

Your words as if are frozen,

There is no warmth in your words".

 

Short routes and long paths in Tarana Turan Rahimli’s poems represent the distance in love, the distance between us, human beings with fellow human beings, between one nation and another. Despite the fact that they may see each other, perform everyday tasks together, and even share a roof, it is hard for them to understand, relate to, and empathize with one another. If this is real life, it will not be resolved overnight. That isolation seems to have created a deep divide between two people as well as people in society. Tarana Turan Rahimli, on the other hand, immediately fills in the spaces she has left for her readers with enormous selflessness, intense and real love, embodied in the strength and beauty of poetry.

 

"Don’t worry that you are so cold, 

Inside me there is love even to a stone".

(Inside me There is Love Even to a Stone)

 

In the first stanza of the preceding poem, the reader is still disturbed by barriers and the coldness in the man she loves. However, at the end of the poem, the poetess has dispelled the cold, transforming the distance into togetherness. The intensity of the final stanza has accelerated the overall pace of the poem. Tarana performed this miracle because she had always believed in her real love and her unwavering loyalty.  That love has the power to “melt mountain rocks”. It is a wonderful dedication, like a believer joyfully giving God her entire life.

 

Tarana Turan Rahimli believes in her love as much as she does in light and truth. Her poetry usually creates the impression that light is dominant, implying that energy and power are many times greater than darkness. It is normal to observe light and darkness in this planet always at odds, chasing each other over the two halves of the earth. When half of the earth is dark, the other half is light. Tarana’s poetry, on the other hand, emits light with more amplitude and lasts longer than the laws of the universe. For her own poetry, she created a law of time and a law of light. The light in her poetry constantly shines brightly, demonstrating that evil is always repelled and will be eradicated. Even the fortresses of lies quickly fall, and the courts of truth are always opened.

 

"The fires will be made 

For the guilty past. 

They will choose only the words 

And will keep only them..

And ..and they will recognize me 

From my love!"

(They will Recognize me from my Love)

 

In this poem, the poetess Tarana Turan Rahimli appears as a heroic warrior who has defeated all fearsome enemies. In this life, such enemies are evil, deception, and even insensitivity. She also reminded me of another image of her as a precious pearl, silently growing up in a giant clam in the middle of the vast ocean. Despite the big waves and high winds, that pearl was glowing brighter and brighter. Now, through its beautiful poems, that pearl is revealing its entire shape to readers.

 

Each poet appears to have a unique understanding and portrayal of love. Tarana Turan Rahimli has allowed readers to marvel at the peculiar beauty and mystery of the Azerbaijani people’s soul. It is the pristine beauty of a distinct cultural land, combining ancient beauty with modernity. That love is represented both intensely and subtly in her poetry, which incorporates both Eastern and Western cultural ideals. Tarana's verses are suggestive of a newly erupted volcano, but its capability and underlying strength are predictable.

 

I came across a very nice and unique passage in the poem "All the People Talk Nonsense...":

 

"This city is luckless beauty,

Its face smiles, but hart doesn’t smile."

 

The heart of the city seemed to beat and sparkle in Tarana Turan Rahimli's poetry because it empathized with all the pain, shared all the hardships of human lives in it. The image of "hart doesn't smile" has transformed Tarana's city into a confidante, a vibrant life with all its ups and downs.

 

"It lost all its patience,

It is looking for patience on the ways.

It looks for a grave

For to empty its sorrow into it.".

(All the People Talk Nonsense...)

 

All difficulties and obstacles in Tarana Turan Rahimli's poems are often overcome by her in such way. It's as though good always triumphs over evil, and darkness is always pushed back, making room for light to fill. 

 

Tarana Turan Rahimli's poems have always been as intriguing and mysterious as her eyes. It has a hypnotizing effect, transporting the reader to another planet. Each of her poems frequently creates a distinct, one-of-a-kind, and unpredictable space. The reality of life in that space appears to be deep, like an abyss to which we cannot see the bottom. That abyss always evokes feelings of precariousness, danger, and insecurity, but Tarana's poems have appeared as a dear friend who always gives a warm, sincere hand to each of us. I always hear close, warm, and painful calls from each verse of Tarana Turan Rahimli. That call is like an urge, encouraging us to overcome all barriers, divisions, and discrimination in this volatile life.

 

Ninh Bình, April 14, 2023

M.V.P

 

(Trans. by Nguyễn Thị Diệu Thúy)

 

 

 

 

Bản tiếng Azerbaijan:

 

 

May Van Fan

Azərbaycan dilinə tərcümə edən: Təranə Turan Rəhimli

 

 

Uçurumlardan keçməyə yol göstərən Təranə Turan Rəhimli poeziyasi

 

Təranə Turan Rəhimlinin şeirləri ilk dəfə 2021-ci ilin may ayında tərcümə olunaraq Vyetnam oxucularının ixtiyarına verilib. Onun şeirləri tez bir zamanda yerli ədəbi ictimaiyyətdə məşhurlaşdı. Şairin özünəməxsus, güclü, lakin zərif ədəbi üslubu bütövlükdə  Mərkəzi Asiyanın mahiyyətini və mədəni əzəmətini əks etdirir. Vyetnamda bir neçə mətbuat orqanında Təranənin fotosu ilə yanaşı şeirləri də dərc olunub. Onun poetik cazibəsiylə seçilən  şeirləri ilə bərabər, parlaq, aydın, qətiyyətli və dərin baxışlı gözəl Azərbaycan qadını obrazı da Vyetnamlı oxucunu sehrləyib. O gözlər onun şeirlərinin ruhunu açır, şeirləri isə  o ifadəli gözlərdəki dərin və gizli duyğuları dərk etməyə imkan verir. Azərbaycanlı şair Təranə Turan Rəhimli haqqında ilk təəssüratlarım bunlardır.

 

Təranə Turan Rəhimlinin poeziyası  ölüm təhlükəsi  ilə axan iti çayların, sıldırım və kələ-kötür qayaların yanında çoxsaylı dolanbac və keşməkeşli cığırları olan, nahamar,  zənginlik və rəngarənglikdən uzaq bir  həyatı təsvir edir. Və bu cür yollarda  sualtı daşlar, təhlükəni çağıran çoxlu maneələr ola bilər. Amma maraqlısı odur ki, Təranənin şeirlərini oxuyandan sonra hər birimiz öz həyatımıza daha çox inanır, onu daha çox sevirik, daha parlaq gələcəyə ümidlənir, başqalarına daha böyük inam bəxş edirik.  Az əvvəl təsvir etdiyim bu hisslər onun “Məndə daşa da sevgi var” şeirində daha dolğun bədii əksini tapmışdır:

 

Yenə  gözlərim üşüdü,

Baxışların nə soyuqdu.

Odlu dilini don  vurub,

Sözündə hərarət  yoxdu.

 

Təranə Turan Rəhimlinin şeirlərindəki qısa marşrutlar və uzun yollar məhəbbətdəki məsafəni, bizim aramızdakı,  insanın  insanla,  millətin millətlə distansiyasını  təcəssüm etdirir. İki insanın hər gün  bir-birini  görməsinə, gündəlik işləri birlikdə yerinə yetirməsinə  və hətta bir damı paylaşmasına  baxmayaraq, qarşılıqlı anlaşması,  ortaq dil tapması  və empatiya qurması olduqca çətindir. Əgər bu real həyatdırsa, problem bir gecədə həll olunmayacaq. Bu təcrid, deyəsən, təkcə iki insan arasında deyil,  cəmiyyətdəki bütün insanlar  arasında  dərin uçurumlar yaradıb. Təranə Turan Rəhimli isə oxucuların düşüncəsində  buraxmış olduğu  boşluqları dərhal poeziyanın qüdrətində, gözəlliyində təcəssüm tapmış böyük fədakarlıqla, güclü və əsl sevgi ilə  doldurur.

 

Qəm etmə belə soyuqsan,

Məndə daşa da sevgi var.

("Məndə daşa da sevgi var").

 

Şeirin əvvəlindəki bənddə oxucunu lirik "mən"in hələ də sevdiyi insanın maneələri, soyuqluğu narahat edir. Bununla belə, şair şeirin sonunda bu soyuqluğu dağıdıb, məsafələri birliyə, bütünlüyə çevirir. Son misranın intensivliyi şeirin ümumi tempini sürətləndirir. Təranə bu möcüzəni ona görə göstərir ki, o, həmişə öz sevgisinin gerçəkliyinə və sarsılmaz sədaqətinə inanıb. Bu sevginin “dağ qayalarını əritmək” gücü var. Bu bir möminin bütün həyatını sevinclə Allaha ibadətə həsr etrməsi qədər çox gözəl bir fədakarlıqdır.

 

Təranə Turan Rəhimli işığa və həqiqətə inandığı qədər sevgisinə də inanır. Onun poeziyası adətən işığın üstünlüyü təəssüratını yaradır, enerji və gücün qaranlıqdan qat-qat böyük olduğunu göstərir. Bu planetdə işığın və qaranlığın dünyanın iki qütbündə  bir-birini təqib etdiyini, həmişə qarşıdurmada olduğunu müşahidə etmək normaldır. Dünyanın yarısı qaranlıq, digər yarısı isə işıqlıdır.Təranənin poeziyası isə daha çox amplituda ilə işıq saçır, kainatın qanunlarından daha uzun ömür  sürür. O, öz poeziyası üçün zaman qanunu və işıq qanunu yaratmışdır. Onun poeziyasındakı işıq daima  gur yanır, şərin həmişə dəf ediləcəyini və kökünün kəsiləcəyini nümayiş etdirir. Bu şeirlərdə yalanlardan ucalan saxta qəsrlər sürətlə uçulur, Haqqın məhkəməsi  açılır.

 

Hər şeyi biləcək adamlar,

Bildikcə qınayacaqlar.

Tonqallar çatılacaq

günahkar keçmişə.

Təkcə sözləri seçib saxlayacaqlar,

Bir də… məni

sevgimdən tanıyacaqlar.

("Sevgimdən tanıyacaqlar")

 

Bu şeirdə Təranə Turan Rəhimli bütün qorxunc düşmənlərə qalib gəlmiş qəhrəman döyüşçü kimi görünür. Bu həyatda belə düşmənlər şər, hiylə və hətta duyarsızlıqdır. O, həm də mənə ucsuz-bucaqsız  okeanın ortasında  nəhəng bir istridiyənin  içində səssizcə böyüyən qiymətli mirvari kimi daha fərqli, başqa bir görüntünü xatırlatdı. Böyük dalğalara və şiddətli küləklərə baxmayaraq, o mirvari getdikcə daha da çox parlayır. İndi bu gözəl şeirlər vasitəsilə o inci  bütün simasını oxuculara göstərir.

 

Hər bir şairin özünəməxsus sevgi anlayışı və təsviri var. Təranə Turan Rəhimli öz oxucularının Azərbaycan xalqının ruhuna, özünəməxsus gözəlliyinə və sirlərinə heyran olmağına imkan yaradır. Bu, qədimliyin əzəmətini müasirliklə birləşdirən fərqli bir mədəniyyət diyarının saf gözəlliyinə olan sevgidir. Onun həm Şərq, həm də Qərb mədəni ideallarını özündə cəmləşdirən poeziyasında bu sevgi intensiv və zərif bir şəkildə təmsil olunur. Təranənin misraları yeni püskürən vulkandan xəbər verir, lakin onun tutumu və əsas gücü proqnozlaşdırıla bilər.

 

“Hərə bir şey sayıqlayır....” şeirində çox gözəl və bənzərsiz bir keçidə rast gəldim:

 

Bu şəhər bəxtsiz gözəldi,

Üzü gülür, qəlbi gülmür.

 

Təranə Turan Rəhimlinin şeirlərində şəhərin qəlbi sanki bunca dərdə ortaq olduğu, insan yaşamının bütün çətinliklərini paylaşdığı üçün döyünür və işıq saçır. “Gülməyən qəlb” obrazı Təranənin şəhərini munis bir sirdaşa, enişli-yoxuşlu canlı həyata çevirir.

 

Qırılıb səbr kasası,

Yola çıxıb səbr gəzir.

İçindəki dərdi-səri

Boşaltmağa qəbir gəzir.

("Hərə bir şey sayıqlayır...")

 

Təranə Turan Rəhimlinin şeirlərindəki lirik "mən" bütün çətinlikləri, əngəlləri çox vaxt bu şəkildə dəf edir. Sanki yaxşılıq həmişə şərə qalib gəlir, qaranlıq isə həmişə geri çəkilir, əvəzinə işığın dolması üçün yer açılır.

 

Təranə Turan Rəhimlinin şeirləri ən az onun gözləri, baxışları qədər maraq oyadan və sirlidir. Bu poeziya oxucunu başqa planetə aparan hipnozedici təsirə malikdir. Onun hər bir şeiri çox vaxt özünəməxsus, bənzərsiz, öz aləmində nadir və gözlənilməz bir məkan yaradır. Bu məkanda həyatın reallığı dərin və sonsuzdur, dibini görə bilmədiyimiz uçuruma bənzəyir. O uçurum həmişə həyəcan, təhlükə, güvənsizlik və müdafiəsizlik hissləri doğursa da, Təranənin şeirləri hər birimizə hər zaman isti, səmimi əl uzadan əziz dost kimi meydana çıxır. Təranə Turan Rəhimlinin hər misrasından həmişə yaxın, isti və ağrılı çağırışlar eşidirəm. Bu çağırış bizi bu dəyişkən həyatda bütün sədləri aşmağa, maneələri, parçalanmaları və ayrı-seçkilikləri dəf etməyə səsləyir.

 

14 aprel 2023.

M.V.F