Thơ Mai Văn Phấn chứa đựng mùa xuân

(Lời giới thiệu của TS. Jawaz Jaffri cho thơ Mai Văn Phấn bằng tiếng Urdu tại Pakistan)

Tiến sĩ Jawaz Jaffri

Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một nước thuộc Đông Nam Á, gồm các nước láng giềng là Trung Quốc, Thái Lan, Campuchia và Lào. Giống như Trung Quốc, Bắc Triều Tiên và Cuba, Việt Nam là một quốc gia có nhà nước mang tính ý thức hệ. Và, để có được bản sắc tư tưởng riêng của mình, đất nước và người dân nơi đây đã luôn phải đánh đổi nhiều điều. Việt Nam là một trong những khu vực mà con người đến định cư từ hai vạn năm trước. Đó là lý do tại sao nơi đây có dấu tích của nhiều nền văn minh cổ đại, kiến trúc sư của các nền văn minh này là những người nông dân đầu tiên xuất hiện trên trái đất.

Cùng với tài nguyên thiên nhiên phong phú, quốc gia này luôn là pháo đài đối với sự can thiệp từ ngoại bang. Từ người Trung Quốc đến Nhật Bản, Pháp, Hàn Quốc, Mỹ đều đã đổ máu nơi đây. Nhân dân Việt Nam đã gánh chịu những vết thương lòng vì từng bị các cường quốc trên thế giới xâu xé lãnh thổ, và vì tự do của Tổ quốc, nhân dân cũng đã làm nên những trang sử kháng chiến vĩ đại. Trong cuộc đấu tranh đẫm máu với Hoa Kỳ, ba mươi tám triệu người (theo nghiên cứu của trường đại học Washington, Hoa Kỳ) đã thiệt mạng.

Trong thế kỷ vừa qua, những nhà thơ như Phạm Tiến Duật, Nguyễn Duy, Hoàng Nhuận Cầm, Bằng Việt, Hữu Thỉnh, Phạm Ngọc Cảnh, Nguyễn Đức Mậu, Mai Văn Phấn đã giữ quyền đại diện cho Việt Nam. Họ không chỉ là nhân chứng đã chứng kiến những cảnh tượng đẫm máu mà còn tạo nên những bức tranh sống động về khung cảnh đó. Trong số tác phẩm của những nhà thơ đương đại, thơ Mai Văn Phấn đặc biệt là khung cửa sổ mà qua đó ta có thể nhìn thấu được cuộc sống Việt Nam xưa và nay.

Nhà thơ T.S Eliot nói rằng, văn học là con đường để bạn có thể đến thăm một vùng đất mà không cần visa. Nếu bạn thực sự muốn đến Việt Nam mà không cần visa thì tôi khuyên bạn nên đọc thơ Mai Văn Phấn. Thơ ông là nguồn kháng chiến viết nên chữ vàng cho tự do của quá khứ đầy biến động của dân tộc Việt Nam. Bạn có thể nhìn thấy quá khứ và cả hiện tại của Việt Nam qua lời thơ của Phấn. Thông qua tác phẩm ta thấy, thơ ông hiện ra đôi mắt, trái tim, linh hồn, lương tâm và người tường giải về Việt Nam ngày nay. Trong thơ của Phấn, những truyền thống, tập tục, con sông, khu rừng, chim chóc, mùa màng, hạnh phúc, đau buồn, ước nguyện, mơ ước của Việt Nam thật sống động như đang thở; cả những nỗi buồn và di chứng mà nhân dân ông đã gánh chịu tựa những vết thương đang lên da non. Thơ ông tựa như kho lưu trữ ý thức lịch sử và đương đại. Ông không chỉ viết về những vết thương lòng mà thơ ông còn gửi gắm những hy vọng, ước mơ của con người và cả niềm tin vào buổi sớm mai tinh khôi.

Mai Văn Phấn là một nhà thơ hiện đại, thơ ông chứa đựng mùa xuân mang đậm hình tượng. Đây là sự tiếp nối của phong trào toàn cầu mang đậm chất hình tượng, được thúc đẩy bởi nhà thơ cao quý như Ezra pound. Mối quan hệ gần gũi với thiên nhiên đã tạo cho thơ ông sự tươi mát và lộng lẫy lạ lùng. Cơn mưa, sấm sét, nhành cây, chiếc lá, gốc rễ, giấc ngủ, cơn mơ, buổi sớm mai, màn đêm, hoa cỏ, nến sáng, sóng biển, đại dương, tro tàn, cái bát, đám mây, mùi hương, nước mắt, ngôi nhà, khung cửa sổ, bão táp, kỷ niệm, trà, tiếng vọng, nước, đất và bầu trời đã tạo nên khung cảnh thơ của ông; và đó chính là môi trường thơ mang đến cho thơ ông một góc nhìn toàn thể.

Mai Văn Phấn là nhà thơ, dịch giả, nhà phê bình văn học uy tín của Việt Nam. Ông có 16 tập thơ đã được xuất bản trong nước và 27 tập đã được xuất bản tại một số quốc gia. Hơn 40 dịch giả từ khắp nơi trên thế giới đã dịch thơ ông ra các ngôn ngữ quốc tế. Thơ của ông đã có mặt trong hơn 50 tạp chí đẳng cấp thế giới. Ngoài ra, nhiều giải thưởng danh giá thế giới đã xướng tên nhà thơ khiêm tốn và thân thiện này. Bạn thực sự có thể gọi ông là nhà thơ uy tín của Việt Nam ngày nay.

(Nguyễn Thị Diệu Thúy dịch từ tiếng Anh)

اردو دنیا میں خوش آمدید

ویتنام کا خواب گر شاعر

(مائی وان فان )

ترجمہ و تجزیہ

ڈاکٹر جواز جعفری

دی سوشلسٹ ریپبلک آف ویتنام کا شمار جنوبی ایشیائی ممالک میں ہوتا ہے۔اس کے ہمسائے میں چین، تھائی لینڈ، کمبوڈیا اور لاؤس جیسے ملک آباد ہیں۔ چین، شمالی کوریا، اور کیوبا کی طرح  یہ ایک نظریاتی ریاست ہے اور اپنے اسی نظریاتی تشخص کے لیے اس ملک اور اس کے عوام نے ہمیشہ بھاری قیمت چکائی ہے۔ ویتنام ان خطوں میں سے ایک ہے جہاں بیس ہزار سالوں سے انسان آباد چلے آ رہے ہیں۔ یہی وجہ ہے کہ یہاں بہت سی تہذیبوں کے آثار پائے جاتے ہیں ان تہذیبوں کے معمار زمین پر پائے جانے والے ابتدائی کسان تھے۔

قدرتی وسائل سے مالامال ہونے کے باعث یہ ملک ہمیشہ بیرونی مداخلتوں کا گڑھ بنا رہا۔چینیوں سے لے کر جاپانیوں، فرانسیسیوں، کوریئنز، امریکیوں اور روسیوں نے یہاں خون کی ندیاں بہائیں۔ ویتنام کے عوام نے عالمی طاقتوں کی ریشہ دوانیوں کے باعث اپنے دلوں پر اپنی سرزمین کی تقسیم کے زخم بھی سہے اور وطن کی آزادی کے لیے عوام نے ایک شاندار مزاحمت کی تاریخ بھی رقم کی۔اس خونی جدوجہد کے دوران اڑتیس لاکھ (واشنگٹن یونیورسٹی کی ریسرچ کے مطابق) انسان مارے گئے۔ اس سارے عرصے کے دوران Phạm Tiến Duật, Nguyễn Duy, Hoàng Nhuận Cầm, Bằng Việt, Hữu Thỉnh, Phạm Ngọc Cảnh, Nguyễn Đức Mậu, Mai Văn Phấn جیسے شاعروں نے ویتنام کی نمائندگی کا حق ادا کیا۔ وہ نہ صرف اس خونی منظرنامہ کے چشم دید گواہ تھے بلکہ انہوں نے اس منظر نامے کی زندگی سے بھر پور تصویریں بھی تخلیق کیں۔

ان شاعروں میں بطور خاص مائی وان فان کی شاعری وہ دریچہ ہے جہاں سے ہم ماضی اور حال کی ویتنامی زندگی کا نظارہ کر سکتے ہیں۔ ٹی ایس ایلیٹ نے کہا تھا کہ ادب وہ راستہ ہے جہاں سے آپ ویزہ لیے بغیر کسی سرزمین میں داخل ہو سکتے ہیں۔اگر آپ واقعی ویزہ لیے بغیر ویتنام کی سیاحت کرنا چاہتے ہیں تو میں آپ کو فان کی شاعری پڑھنے کا مشورہ دوں گا۔ اس کی شاعری ویتنام کے ہنگامہ خیز ماضی اور اس کے عوام کی آزادی کے لیے سنہری حروف سے لکھی جانے والی مزاحمت کا نگار خانہ ہے۔ ویتنام کے ماضی کو آپ فان کی شاعری کے ذریعے اور اس ملک کے حال کو اس کی جگمگاتی آنکھوں سے دیکھ سکتے ہیں کہ آج فان ہی ویتنامیوں کی آنکھیں، دل ، روح ، ضمیر اور زبان ہے۔

فان کی شاعری میں ویتنام کے موسم، روایات، دریا، جنگل، پرندے، فصلیں، عوام کی خوشیاں، غم ، آرزوئیں ، روح عصر اورخواب سانس لیتے ہیں۔ اس کی شاعری میں وہ دکھ اور زخم بھی تازہ ہیں جنہیں اس کے لوگ بھوگ چکے ہیں گویا اس کی شاعری تاریخی اور عصری شعور کا آرکائیو ہے۔  وہ صرف زخموں کی نوحہ گری ہی نہیں کرتا بلکہ اس کی شاعری میں لوگوں کے لیے امیدیں اور خواب بھی ہیں اور نئی صبح کے طلوع ہونے کا یقین بھی۔

فان ایک جدید شاعر ہے اس کی شاعری میں امیجری کی بہار ہے۔ یہ امیجری، تصویر کاری کی عالمی تحریک کا تسلسل ہے جسے ایذرا پاؤنڈ کسیے بلند قامت شاعر نے فروغ دیا تھا۔ فطرت سے قریبی تعلق نے اس کی شاعری کو عجیب تازگی اور شگفتگی بخشی ہے۔ بارش، بجلی، شاخیں، پیڑ، پتے، جڑیں، نیند، خواب، صبح، رات، پھول، شمعیں، لہریں، سمندر، راکھ ، کٹورا، بادل، خوشبو، آنسو، گھر، کھڑکی، طوفان، یادیں، چائے، بازگشت، پانی،  مٹی اور آسمان جیسی بنیادی علامتیں اس کی شاعری کا وہ منظر نامہ تشکیل دیتی ہیں اور یہی وہ شاعرانہ ماحول ہے جو اس کی شاعری کو عالمی زاویہ عطا کرتی ہے۔

فان ویتنام کا عالمی شہرت یافتہ شاعر، مترجم  اور نقاد ہے۔اس کے 16شعری مجموعے ملک کے اندر اور 27 کتابیں بیرونی دنیا میں شائع ہو چکی ہیں۔ دنیا بھر سے چالیس کے قریب مترجمین نے اس کی شاعری کو عالمی زبانوں کے پیرہن پہنائے ہیں۔ پچاس سے زاید عالمی سطح کے شعری انتخابات میں اس کی شاعری کو جگہ دی گئی ہے۔ علاوہ ازیں منکسرالمزاج اور انسان دوست  فان  دنیا کے کئی معتبر ایوارڈ اپنے نام کروا چکا ہے۔ آپ واقعی اسے آج کے ویتنام کا عالمی شہرت یافتہ شاعر کہہ سکتے ہیں۔

اس وقت میں مائی وان فان کی پانچ نظمیں اردو قارئین کی نذر کرنے جا رہا ہوں۔ امید ہے آپ کھلے بازوؤں سے فان کا استقبال کریں گے۔

Mai Văn Phấn's poetry has a spring

(Introduction of Dr. Jawaz Jaffri to Mai Van Phan's poetry in Urdu published in Pakistan)

Welcome to Urdu world of Urdu A dreamer poet of Vietnam (Mai Văn Phấn) Translation and analysis Dr. Jawaz Jaffri The socialist republic of Vietnam is counted in south Asian countries. It's neighboring are China, Thailand, Cambodia and Laos. Like China, north Korea, and Cuba, it is an ideological state and for its own ideological identity, this country and its people have always paid a heavy price. Vietnam is one of the regions where humans have been settling for twenty thousand years ago. That is why there are signs of many ancient civilizations, the architects of these civilizations were the first farmers found on the ground.

Due to being rich in natural resources, this country has always been a bastion of external interference. From Chinese to Japanese, French, koreans, americans and russians have shed blood here. The people of Vietnam suffered the wounds of their land distribution on their hearts due to the fibers of the world powers, and for the freedom of the country, the people also made a history of great resistance. During this bloody struggle, thirty-eight million people (according to Washington university research) were killed.

During all this time, poets like Phạm Tiến Duật, Nguyễn Duy, Hoàng Nhuận Cầm, Bằng Việt, Hữu Thỉnh, Phạm Ngọc Cảnh, Nguyễn Đức Mậu, Mai Văn Phấn played the right to represent Vietnam. They were not only the eyewitness to this bloody scenario but they also created pictures full of the life of this scenario. In these poets as a special Mai Văn Phấn's poetry is the window from which we can view the Vietnamese life of the past and present.

T.S Eliot said that literature is the way from which you can enter a land without a visa. If you really want to travel to Vietnam without a visa, I would advise you to read the poetry of the Phấn. His poetry is a source of resistance written with golden letters for the freedom of Vietnam's turbulent past and its people. You can see the past of Vietnam through the poetry of Phấn and the present of this country with its glittering eyes that today Phấn is the eyes, heart, soul, conscience and interpreter of Vietnam. In the poetry of Phấn, Vietnam's season, traditions, river, forest, birds, crops, public happiness, grief, wishes, dreams sensebitity are breathing. In his poetry, those sorrows and wounds are also fresh which his people have suffered. As if his poetry is an archive of historical and contemporary consciousness. He does not only write an elegy's of wounds, but his poetry also has hopes and dreams for people and also believes in the new morning.

Mai Văn Phấn is a modern poet his poetry has the spring of imagery. This is the continuation of the global movement of imagery, which was promoted by a lofty poet like Ezra pound. A close relationship with nature has given his poetry strange freshness and splendor. Rain, lightning, branches, trees, leaves, roots, sleep, dreams, morning, night, flowers, candles, waves, ocean, ashes, bowl, clouds, fragrance, tears, home, window, storm, memories, tea, echo, water, soil and sky basic symbols form his poetry scene and this is the poetic environment that gives his poetry a global Angle.

Mai Văn Phấn is a world- renowned poet, translator and critic of Vietnam. His 16 poetry collections have been published inside the country and 27 books have been published in the outside world. Around 40 translators from around the world have given his poetry in the world languages. His poetry has been given place in more than 50 world class poetry collections. Apart from this, many of the world's most prestigious awards have been named humble and man friendly. You can really call it today's Vietnam's world-renowned poet. At this time I am going to present five poems of Mai Văn Phấn to Urdu readers. Hope you will present him worm welcome with open arms.

Tiến sĩ Jawaz Jaffri

Tiến sĩ Jawaz Jaffri là nhà thơ uy tín, đồng thời là nhà phê bình sân khấu, nhà báo Pakistan. Hiện ông là giáo sư, chủ nhiệm khoa Văn học và Ngôn ngữ Urdu của trường đại học Lahore, Pakistan. Jawaz Jaffri là một trong số ít các nhà thơ đến từ Pakistan được văn giới quốc tế công nhận. Ông từng làm luận án tiến sĩ với tựa đề: “Văn học Urdu ở châu Âu và châu Mỹ”. Tiến sĩ Jawaz Jaffri là tác giả của 25 cuốn sách và hầu hết đã được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới. Thông qua tác phẩm thơ, ông đã nâng cao và làm thay đổi khả năng cảm thụ của bạn đọc bằng cách hiện đại hóa, đổi mới thơ mình. Thơ của ông chống lại sự xâm phạm tự do của con người, đem đến nhận thức mới về vũ trụ và khoa học, về quyền được tồn tại tự nhiên, về bản sắc văn hóa, các vấn đề chính trị xã hội và tình cảm của cuộc sống. Những chủ đề cơ bản trong thơ ông thường đề cập đến mối liên hệ với quê hương, sự hiểu biết về tự nhiên, bí ẩn về thể chất con người, về các nền văn minh cổ đại và thần thoại thế giới, về các cuộc chiến tranh toàn cầu và vũ khí nguyên tử, danh dự của nhân loại. Ông quan tâm sâu sắc đến sáng tác, phê bình, thơ ca, nghiên cứu so sánh về tôn giáo, quan điểm lịch sử và văn hóa của xã hội, thần thoại thế giới, mối quan hệ giữa Khoa học và Văn học, văn học quốc tế, âm nhạc cổ điển và các tác phẩm mỹ thuật khác. Tiến sĩ Jawaz Jaffri hiện là nhà phê bình nghệ thuật duy nhất bằng tiếng Urdu ở Pakistan. Cuốn sách "Khak sey Uthney Wala Funn" của ông bao gồm các lĩnh vực Múa, Âm nhạc, Hội họa, Nghệ thuật của tiên tri và Xây dựng, v.v... Ông sở hữu bộ sưu tập thư viện khổng lồ về âm nhạc cổ điển. Trong phòng nghiên cứu của ông có một thư viện sách khá lớn, điều này thể hiện rõ sở thích văn chương của ông. Tiến sĩ Jawaz Jaffri đã nêu cao tiếng nói chống lại các cuộc chiến tranh toàn cầu và vũ khí nguyên tử từ ba thập kỷ trước. Ông là nhà thơ duy nhất trên thế giới đã đóng góp hai tuyển tập thơ chống chiến tranh. Tiến sĩ Jawaz Jafrti đồng thời là nhà hoạt động nhân quyền uy tín. Ông vẫn tiếp tục kiên định bảo vệ quyền con người được tồn tại cho đến hơi thở cuối cùng. Thơ chống chiến tranh của ông đã khiến ông trở thành nhà thơ gây tranh cãi và một số giới có ảnh hưởng không hài lòng với ông trên bình diện khu vực và quốc tế. Trên thực tế, ông đang điều hành "Phong trào Văn học Phản đối Chiến tranh" ở cấp độ khu vực và quốc tế. Sách của ông “'Mout Ka Haath Kalaie Per Hey” (tạm dịch: Cổ tay trong sự siết chặt của Tử thần) và “'Mutbadil Duniya ka khawab” (tạm dịch: Ước mơ về một thế giới khác) được dịch bởi Muhammad Shanazar và Sara Ali Khan. Các bài thơ của ông đã được dịch sang tiếng Anh, Trung, Pháp, Ý, Croti, Nga, Tây Ban Nha, Hungary, Ukraina, Ả Rập, Serbia, Malaya, Philipinese, Krio, Nhật, Ba Lan, Thổ Nhĩ Kỳ và cả các ngôn ngữ địa phương như Punjabi, Pashto, Sindhi, Barahvi và Hindi. Ông đã đóng góp một tập thơ chống chiến tranh khác bằng tiếng Punjabi có tựa đề “Main Laam di Janj da Lahda han”, được dịch bởi Harpreet Kaur và được xuất bản tại Ấn Độ bởi NXB 'Nawi Dunia Publishers, Punjab, Hindustan. Ông đã được trao tặng Giải thưởng Tổng thống danh giá của Pakistan (Giải thưởng Nhân quyền Quốc gia, 2016), Giải thưởng Văn học Frang Bordhi (Albania 2013), Nhà thơ được vinh danh của Pakistan (Ceychelles 2019), Giải thưởng Ngôi sao Thơ ca Thế giới (WNWU 2019). Là người nhận được giải thưởng "Lá chắn đặc biệt vì Hòa bình" của Bộ Nhân quyền năm 2017 (Pakistan), Huy chương Vàng Quid-e-Azam (2015), Giải thưởng Hiệp hội Văn hóa Châu Á (2016). Ông là thành viên của Hiệp hội Thơ Pakistan, Pakistan, Pakistan Academy of Letters, Islamabad. Thành viên của WNWU (World Nations Writer, s Union). Thành viên của World Literature Academy (London). Thành viên Motivational Strips. Thành viên ANASAN Halqa -e-Arbab-e-Zauq, Pakistan. Thơ của Tiến sĩ Jawaz Jaffri được đăng trên các tạp chí văn học các nước, trên các website tiếng Urdu & tiếng Anh và trên hệ thống phát hành sách quốc tế Amazon.

About Dr. Jawaz Jaffri

Dr. Jawaz Jaffri is a well known Poet, Critic playwright, columnist, Anchor and professor of Urdu language and literature. He is rendering his duties as HOD at a post graduate college in Lahore, Pakistan. At present he is from one of few poets from Pakistan who is recognized in International literary circle.He doen his Ph.D work titled "Urdu Literature in Europe and America"and through this research paper he made cultural and literary bridges between East and West.This is the first document that deals the development of Urdu language and literature in Europe and America. Dr.Jawaz Jaffri is the author of 25 books and most of them has been translated in several languages of the world. Through his poems he increased the Land of poetry with his modern sensibility and poetic skills. Resistance against the voilation of human freedom, Cosmological and scientific awareness, right of Natural Death, Cultural Identity, socio-political and emotional problems of life, association with home land, understanding of Nature, mystery of human physic, ancient Civilizations and World mythology, Global Wars and Atomic Weapons and honour of humanity are basic topics of his poetry. He has profound interest in Creative Writing, Criticism, Poetry, Comparative Study of Religions, Historical and  Cultural Perspectives of Society, World Mythology, Relation between Sciences and Literature, International literature, Classical Music and Other Fine Arts ۔ At present Dr Jawaz Jaffri  is the only Critic of Fine Arts in Urdu language. His book" Khak sey Uthney Wala Funn"consist of Dance, Music, Funn-e-Pahlwani, Painting, Art of Professy and Building etc. He owns a huge collection of classical music library. A sizeable books library is available in his study which is evident of his literary taste. Dr Jawaz Jaffri raised his Voice against Global Wars and Atomic Weapons from last Three decades .He is an honorable pacifist voice of this globe. A Peaceful, residencialable and Stable World is his Dream.He is the only poet in the present world who contributed two poetic anthologies against war. Dr Jawaz Jafrti is a great Activist of Human Rights. He did continue to insist on human right to survive until the last breath of his life.His Anti War Poetry has made him controversial poet and some influenced circles  are Unhappy with him on regional and international level. Infact he is running an "Anti War Literary Movement" on The Regional and international level Alone.His books 'Mout Ka Haath Kalaie Per Hey (Wrist in the Clutches of Death) and 'Mutbadil Duniya ka khawab (Dreaming of an alternate World) has been translated by Muhammad Shanazar and Sara Ali Khan. The poems of these books are also being translated in English, Chinese , French, Italian, Crotian, Russian, Spanish, Hungarian, Ukrainian, Arabic, Serbian, Malaya, Philipinese, Krio, Japanese, Polish,Turkish and in also local languages like Punjabi, Pashto, Sindhi, Barahvi and Hindi). He has contributed another Anti-War poetry book in Punjabi titled “Main Laam di Janj da Lahda han”, which has been translated by Harpreet Kaur and published in India by 'Nawi Dunia Publishers, Punjab, Hindustan. He has been bestowed upon Pakistan’s prestigious Presidential Award (The National Human Rights Award, 2016).He is the recipient of 'Frang Bordhi Literary Award' ( Albania 2013)'Honoured Poet of Pakistan' (Ceychelles 2019)' World Poetic Star Award' (W.N.W.U 2019). Besides, Presidential Award (The National 'Human Rights Award, 2016) he s the recipient of 'Special Shield for Peace' by Ministry of Human Rights 2017 (Pakistan), Quid-e-Azam Gold Medal (2015), Asian Cultural Associaon Award"(2016) He is a member of Pakistan Writers Guild, Pakistan, Pakistan Academy of Letters, Islamabad. Member of WNWU (World Nations Writer,s Union). Member. World Literature Academy( London). Member Motivational Strips. Member' ANASAN. Halqa -e-Arbab-e-Zauq, Pakistan. Dr Jawaz Jaffri,s poetry is available in prominent literary magazines, Urdu & English Websites and international digital book stores like Amazon.